Taalbeleid in UGent en Odisee Sibo Kanobana en An De Moor FORUMDAG 24 mei 2016

Vragen rond taalbeleid Top down of bottom up? Voor en nadelen? Hoe valideer je bottom up initiatieven? Integratie in beleid? Taalbeleid staat of valt met enthousiaste medewerkers? Taalbeleid en de betrokken docenten Taalbeleid voor anderstalige nieuwkomers/meertalige studenten? Taalbeleid gedifferentieerd volgens vakgebieden en opleidingen? Hoe? Hoe meet je kwaliteit en effectiviteit? Reflectievragen Forumdag 24 05 2016. Taalbeleid UGent en Odisee

1. Top down of bottom up? Voor- en nadelen? Forumdag 24 05 2016. Taalbeleid UGent en Odisee

ACTIEPLAN KAHO Sint-Lieven TIMING Schrijven van taalbeleidsplan door KVT Taalbeleid september 2009 – mei 2010 Bevraging van alle docenten 7 juni 2011 Goedkeuring ‘KaHo SL –Taalbeleidsplan’ in Directiecollege 22 juni 2011 Operationaliseren/implementeren van beleidsplan en actieplan door de Werkgroep Taalbeleid i.s.m. de Taalbeleidcoördinator - sensibiliseren - informeren van de opleidingshoofden en docenten - uitvoeren van de geplande activiteiten om de doelstellingen te bereiken volgens de 3 pijlers waarop taalbeleid berust: 1. professionalisering 2. taalscreening 3. remediëring/taalondersteuning vanaf september 2011 Pilootprojecten Effectmetingen oktober 2013 Evaluatie taalbeleidsplan

Digitale docentenbevraging KaHo Sint-Lieven maart/juni 2010 Hoe het begon: BOTTOM-UP met een docentenbevraging Vraag 12 ging over de schrijfvaardigheid van de gemiddelde student. Een meerderheid antwoordde op alle onderdelen dat studenten er problemen mee hadden, nl. zonder spelfouten schrijven (79%), beheersing van grammatica (72%), op heldere gestructureerde wijze kennis/ideeën schriftelijk formuleren (vb. examen, paper) (77%) en juiste registerkeuze bij schriftelijk contact (vb. e-mail: “Hoi” naar docent i.p.v. “Beste mevrouw”, te informeel taalgebruik, …) (66%). An De Moor - SG Taalbeleid HUB KAHO 14 11 2011

Noodzakelijk voor doorstroming: TOP-DOWN-steun vanuit Directiecomité TAALBELEIDSPLAN KaHo Sint-Lieven > HUB-KAHO > Odisee: DOELEN op lange en op korte termijn Doelen op studentniveau: het vergroten van de academische taalvaardigheid en de professionele taalcompetentie Doelen op docentenniveau: bij docenten competenties ontwikkelen om de taalvaardigheid van studenten te verhogen in de lessen, de cursussen, … Doelen op hogeschool-/universitair- en opleidingsniveau: de voorwaarden scheppen en strategieën ontwikkelen voor de implementatie van acties en het nakomen van afspraken, de valuatie en de opvolging van het taalbeleid, de bijsturing en het faciliteren van nieuwe acties Noodzakelijk voor doorstroming: TOP-DOWN-steun vanuit Directiecomité An De Moor - SG Taalbeleid HUB KAHO 14 11 2011

Academiejaar 2011-2012 Taalscreening en digitale taalondersteuning Noodzakelijk voor doorstroming: medewerking van alle opleidingshoofden via ankerpersonen talenbeleid Academiejaar 2011-2012 Taalscreening en digitale taalondersteuning Forumdag 24 05 2016. Taalbeleid UGent en Odisee

Hoe het begon aan de UGent? Aanmoedigingsfonds: Beleidscel Diversiteit en Gender Project Taalbeleid Academisch Nederlands Acties: taaltoets, bevraging docenten/studenten, workshops, individuele begeleiding, writing clinics, enz. Financiering van facultaire projecten Onderwijsinnovatie Diversiteitsbeleid Werkgroep Forumdag 24 05 2016. Taalbeleid UGent en Odisee

Hoe het begon aan de UGent? Bottom-up RE, PS, FFW en DI: infobrochures voor studenten PS en EA (opl. Ind.. Ig.): leerlijn taal en communicatie PS en DI: vertaalwoordenboek tijdens examens LW: Taalonthaal GE: cursus Academisch Nederlands voor kandidaten van het toelatingsexamen (tand)arts. EB: Economisch Nederlands voor anderstaligen BIO: draaiboek ‘begeleiding bachelorproef’ Faculteiten zonder aandacht voor taalbe(ge)leid(ing)sacties: WE PPW Forumdag 24 05 2016. Taalbeleid UGent en Odisee

Hoe het begon aan de UGent? DOWA Taalbeleid Academisch Nederlands, universiteitsbreed: Workshops academisch Nederlands voor studenten-nieuwkomers (studenten zonder Nederlandstalige vooropleiding), wekelijks, 9 keer per semester. Individuele taalbegeleiding voor studenten uit kansengroepen (aspecifieke vooropleiding, anderstalig, pioniersstudenten, beursstudenten), op vraag. Informatieve website over correct Nederlands en schrijven: www.ugent.be/taaladvies DOWA Taalbeleid Academisch Nederlands, in de faculteiten: Facultaire infosessies ‘Academisch Schrijven’ bij RE, FPPW, EB en GE Taaltoets in Ba1 van RE met aansluitend 2 feedbackmomenten en individuele begeleiding op vraag.  Geïntegreerd bij SIMON Workshops Academisch Schrijven voor Ba3 Criminologische Wetenschappen (RE). Writing Clinics in de FPPW voor studenten die werken aan een bachelor- of masterproef.  Vanaf 2016-2017 focus op Ba1 Forumdag 24 05 2016. Taalbeleid UGent en Odisee

2. Hoe valideer je bottom up initiatieven? Integratie in beleid? Forumdag 24 05 2016. Taalbeleid UGent en Odisee

Taalbeleidsvisie UGent Missie Taalbeleid academisch Nederlands wil via onderwijs de academische taalvaardigheid aan de UGent versterken. Dat bevordert immers de algemene ontwikkeling van alle studenten en leidt tot betere studieresultaten. Visie Het onderwijsbeleid van de UGent geeft een duidelijk signaal aan de faculteiten om de academische taalvaardigheid van studenten te versterken; Een taalbeleid academisch Nederlands stelt een kader op en biedt inspiratie voor de ontwikkeling van taalbegeleiding; Het versterken van taalcompetenties biedt een meerwaarde voor elke student in elke opleiding en is daarom een onderdeel van de aandacht voor talentontwikkeling van de UGent; Een taalbeleid academisch Nederlands betrekt alle belanghebbende partijen bij de ontwikkeling van strategische acties (d.w.z. studenten, docenten, studiebegeleiders en onderwijsbeleidsadministratie). Forumdag 24 05 2016. Taalbeleid UGent en Odisee

Taalbeleidsvisie UGent Strategie Digitale taaltest Informatieve website als norm Leerlijn academische taalontwikkeling in de opleiding Ondersteuning voor docenten Taalbegeleiding voor kansengroepen Taaladvies Forumdag 24 05 2016. Taalbeleid UGent en Odisee

Talenbeleid - visietekst - handleiding Good practices Actiepunten per opleiding Opleiding Docenten Studenten Stuurgroep talenbeleid VOORZITTER: talenbeleidcoördinator LEDEN: ankerpersoon per opleiding - Handleiding C1-certificaat Engels - Handleiding C1-certificaat Frans

VISIETEKST TAALBELEID STRATEGISCHE DOELSTELLINGEN Strategische doelstelling 1: het taalbeleid moet zorgen voor het verhogen van de slaagkansen van de studenten DOOR het realiseren van volgende operationele doelstellingen: het bepalen van de starttaalcompetentie het opsporen van lacunes en sterktes het (aan)bieden van remediëring, ondersteuning en verdieping   Strategische doelstelling 2: het taalbeleid moet de academische taalvaardigheid voor studie en beroep bevorderen DOOR het realiseren van volgende operationele doelstellingen: het uittekenen van leerlijnen het implementeren van taalontwikkelend lesgeven Strategische doelstelling 3: elke opleiding moet een (coherent) personeelsbeleid met aandacht voor taalcompetenties uittekenen DOOR het realiseren van volgende operationele doelstellingen: de aanwerving van taalvaardige docenten het bewust maken en professionaliseren van docenten TaalVaST Professionalisering Professionalisering Taalbeleid Odisee - An De Moor - VLOR 10/05/2016

3. Taalbeleid staat of valt met enthousiaste medewerkers? Forumdag 24 05 2016. Taalbeleid UGent en Odisee

Breed taalbeleid Odisee: 3 pijlers Studenten Docenten Opleidingen An De Moor Forumdag 24 05 2016. Taalbeleid UGent en Odisee

Protocol voor taalvaardigheid Student dient schriftelijk product in met taalfouten op blz.1  docent geeft het ongezien terug An De Moor - Taalbeleid HUB KAHO

Taalbeleid UGent Breed taalbeleid (Daems, Van der Westen, 2008) Geïntegreerd in curriculum Taalontwikkelend lesgeven: link tussen denken, leren en taal Verankering in directie onderwijs = taalbeleid voor studenten en docenten Forumdag 24 05 2016. Taalbeleid UGent en Odisee

Taalbeleid UGent 10/2013: Platform Taalbeleid Informeel van experten en geïnteresseerden in de hele universiteit Eerste ontwikkeling van visie en plan van aanpak Werkgroep Diversiteit en Gender Formaliseren: mandaat van de onderwijsraad! 04/2014: Taalbeleidsmedewerkers Projectmedewerkers  Directiemedewerkers Directie onderwijsaangelegenheden Werkgroep Taalbeleid Academisch Nederlands Forumdag 24 05 2016. Taalbeleid UGent en Odisee

Taalbeleid UGent Werkgroep Taalbeleid Academisch Nederlands Samenstelling Vertegenwoordigers van alle geledingen Vertegenwoordigers van alfa, bèta, gamma Voorzitter: Directeur Onderwijs Mandaat Visie en Missie Kader Verankering van initiatieven Strategische acties Uitwisseling van ervaring Forumdag 24 05 2016. Taalbeleid UGent en Odisee

Taalbeleid UGent Werkgroep Taalbeleid Academisch Nederlands 2014-2015 www.ugent.be/taaladvies Schrijfwijzer Assistentenvorming ‘Feedback op schrijfopdrachten’ Sjabloon (Crimi, PS, EA, Logopedie, enz.) 2015-2016 Ba1 schrijftaken Didactische ondersteuning Taalontwikkelend lesgeven Docentenvorming ‘Feedback op schrijfopdrachten’ Forumdag 24 05 2016. Taalbeleid UGent en Odisee

4. Taalbeleid en de betrokken docenten Forumdag 24 05 2016. Taalbeleid UGent en Odisee

Professionaliseren Informeren Sensibiliseren Ondersteunen Ankerpersonen/faculteit Centraal aanspreekpunt (DOWA)   Forumdag 24 05 2016. Taalbeleid UGent en Odisee

ACTOREN TAALBELEID Directiecomité Studiegebieddirecteuren Opleidingshoofden SG talenbeleid Talenbeleidcoördinator: 50 % takenpakket Ankerpersonen talenbeleid: 5% in takenpakket Vakdocenten Alle vakdocenten 20 08 2015 An De Moor

Studenten ondervinden vaak problemen met instructies Docenten: professionalisering bv. OOF-project Schrijfvaardig in het HO Behoefteonderzoek Studenten ondervinden vaak problemen met instructies Instructies zijn onduidelijk Beoordelingscriteria zijn vaag Docenten geven tegenstrijdige informatie Instructies lijken duidelijk maar tijdens schrijfproces ondervinden studenten problemen 20 08 2015 An De Moor

Odisee-onderwijsdag: keuze uit Geven van talige feedback. Kijk-wijzer naar papers, verslagen en presentaties. 2. Examenmysteries? Een queeste naar heldere vragen die bijdragen tot meer studiesucces 3. Digitale Schrijfhulp Academisch/professioneel Nederlands, correct refereren en plagiaat vermijden Mens erger je niet: praktische tips voor niet-taaldocenten om de taalontwikkeling van hun studenten te stimuleren (spreek– en schrijfvaardigheid) 5. Taalbeleid in de lerarenopleiding (project School of Education) 6. Taalontwikkelend lesgeven   Dit aanbod werd nadien via een vijfjarenplan via de Dienst Professionalisering aan SG-gebieden aangeboden.

5. Taalbeleid voor anderstalige nieuwkomers/meertalige studenten? Forumdag 24 05 2016. Taalbeleid UGent en Odisee

Gebrek aan basisstructuur Top 3 Gebrek aan basisstructuur Ongepast register An De Moor Beperkt woordenschatgebruik Forumdag 24 05 2016. Taalbeleid UGent en Odisee

Grootste knelpunten Taal- en vakdocenten kunnen hieraan werken 1. Ontbrekende basisstructuur 2. Registerfouten 3. Beperkte woordenschat Een taak voor de taalspecialist 4. 4. Verkeerd gebruik van voorzetsels 5. Congruentiefouten 6. Foute voornaamwoorden en verwijswoorden An De Moor Forumdag 24 05 2016. Taalbeleid UGent en Odisee

Forumdag 24 05 2016. Taalbeleid UGent en Odisee

Etnisch-culturele diversiteit UGent 2010 – 2016 Evolutie inschrijvingen ECM An De Moor

Etnisch-culturele diversiteit UGent 2011-2012: Slaagkansen Generatiestudenten An De Moor

Etnisch-culturele diversiteit UGent Taalbeleid ontstaat vanuit Diversiteitsbeleid Workshops voor anderstaligen Individuele begeleiding voor kansengroepen An De Moor

6. Taalbeleid gedifferentieerd volgens vakgebieden en opleidingen? Hoe? Forumdag 24 05 2016. Taalbeleid UGent en Odisee

Taalbeleid op maat UGent UGent-brede taalbeleidsvisie Elke opleiding kiest voor eigen actiepunten Bespreking op werkgroep Integratie in leerlijn taal Onafhankelijkheid (docent en opleiding) Zelfredzaamheid (studenten) Forumdag 24 05 2016. Taalbeleid UGent en Odisee

Taalbeleid op maat in Odisee Er is een Odisee-brede visie(tekst) talenbeleid Elk studiegebied past de Visietekst aan op maat van de opleidingen Elke opleiding kiest voor eigen Actiepunten voor het komende academiejaar - worden voorgelegd op stuurgroep talenbeleid door ankerpersonen talenbeleid - worden voorgelegd op Bestuurscollege door de talenbeleidcoördinator Forumdag 24 05 2016. Taalbeleid UGent en Odisee

Op elke Odisee-campus een Taalatelier SG HWBK campus Brussel: Hadewych Delbaere SG SAW campus Brussel & Schaarbeek: Alisa Coessens campus Waas: SG Gezondheidszorg Sarah Steckel SG IWT: Nicole Van Sande Campus Dirk Martens: An De Moor Technologie-campus Gent: Eva Vermeire SG Gezondheidszorg campus Brussel & TERRANOVA: Isabelle Wellemans Hilde Laporte campus PARNAS: Ad Moeskops Kathleen Leemans SG IWT Technologie-campus Gent: Sabine Martens OOF-projectvoorstel Digitaal taalpad

7. Hoe meet je kwaliteit en effectiviteit? Forumdag 24 05 2016. Taalbeleid UGent en Odisee

Kwaliteitszorg in Odisee Audit talenbeleid in ac.jaar 2014-2015 Medewerking aan PWO- en OOF-projecten, bv. EarOpeners (Arteveldehogeschool) Woordenschaptonderwijs in de kleuterklas Pen en paper. Writing to learn (UCLL) Schrijfvaardig in het hoger onderwijs: naar krachtig schrijfvaardigheidsonderwijs voor instromende bachelorstudenten (Thomas More) … Forumdag 24 05 2016. Taalbeleid UGent en Odisee

Kwaliteitszorg UGent Instellingsreview 2015-2016 Doorlichting NVAO Kwaliteitshandboek Taalbeleid als onderdeel van review Evaluatie, onderzoek en publicaties Kwalitatief onderzoek Evaluatie workshops Bevragingen Jaarverslag Masterproef Forumdag 24 05 2016. Taalbeleid UGent en Odisee

8. Reflectievragen Forumdag 24 05 2016. Taalbeleid UGent en Odisee

An De Moor - SG Taalbeleid HUB KAHO 14 11 2011

An De Moor - SG Taalbeleid HUB KAHO 14 11 2011

An De Moor - SG Taalbeleid HUB KAHO 14 11 2011

An De Moor - SG Taalbeleid HUB KAHO 14 11 2011

An De Moor - SG Taalbeleid HUB KAHO 14 11 2011

an.demoor@odisee.be sibo.kanobana@ugent.be Forumdag 24 05 2016. Taalbeleid UGent en Odisee