Culturele bewustwording ‘Normaal’ is overal anders Workshop Pim Dorrestein

Culturele waarden Een vis ontdekt zijn behoefte aan water pas als hij daarbuiten is. Onze eigen cultuur is als het water voor een vis. Het versterkt ons. We leven en ademen er door. (Trompenaars & Hampden-Turner, 1997) Interculturele bewustwording en -Communicatie

We zien de wereld niet zoals deze is, maar zoals wijzelf zijn… How you see the world depends on where you sit. People tend to see what they want to see, what confirms their prior perceptions and disregard or misinterpret those that call their perceptions into question. Mensen neigen te zien wat ze willen zien, wat hun oude percepties bevestigen en veronachtzamen of misinterpreteren die hun percepties ter discussie stellen. Interculturele bewustwording en -Communicatie

Definities van cultuur: “De collectieve programmering van ons verstand, onze gevoelens, ons gedrag” (Hofstede) “Cultuur omvat een gedeelde, algemeen geldende, waarden en overtuigingen, vertaald in regels wat ‘hoort’ en en ‘moet’ in het leven” (Adler) Interculturele bewustwording en -Communicatie

Verschillende lagen in cultuur Extern (gedrag) Intern (kernwaarden) Niet zichtbaar Meer intern – (houding) Maar zichtbaar Interculturele bewustwording en -Communicatie

Interculturele bewustwording en -Communicatie

Niet culturen, maar mensen ontmoeten elkaar… Interculturele bewustwording en -Communicatie

Gevolg Deze waarden en overtuigingen hebben effect op: Ons uiterlijk en ons wereldbeeld Onze symbolen, helden en rituelen Ons handelen Ons begrijpen van de wereld om ons heen Onze manier van communiceren Onze kijk op autoriteit en leiderschap Onze helden en inspiratoren Ons idee van tijd en ruimte Ons lichaamstaal Enz… Interculturele bewustwording en -Communicatie

Culturele bepaaldheid Culturele waarden en overtuigingen komen voort uit de geschiedenis van een land, religie, natuurlijke omgeving en taal Deze laten zich gelden in ons gedrag Onze denkwereld wordt op vroege leeftijd geconditioneerd Waarden en overtuigingen zijn zeer stabiel over een lange periode Interculturele bewustwording en -Communicatie

Nederlandse waarden Koningsgezind Informeel Nationalistisch (vaderlandslievend) Conservatief Afkeer van grootsheid Mensenrechten Gehoorzaam aan de wet Direct en eerlijk Aardse humor Ondernemend (geldmakend) Internationaal georienteerd Pragmatisch Gelijkheid Aanpak van de geleidelijkheid (Polderen) Interculturele bewustwording en -Communicatie

Gezelligheid Gezelligheid Nederlandse uitingen Gezelligheid Gezelligheid Interculturele bewustwording en -Communicatie

Mentale programmering Een experiment….. Interculturele bewustwording en -Communicatie

Een experiment… Interculturele bewustwording en -Communicatie

Een experiment… Interculturele bewustwording en -Communicatie

Een experiment… Interculturele bewustwording en -Communicatie

Check Praat de halve tijd Praat meest van de tijd Luistert meest van de tijd Doet één ding tegelijk Doet verschillende dingen tegelijk Reageert op actie van ander Plant stapsgewijs Plant de grote lijnen Kijkt naar algemene principes Beleefd, maar direct Emotioneel Beleefd, indirect Verbergt gevoelens gedeeltelijk Laat gevoelens zien Verbergt gevoelens Confronteert met logica Confronteert met emoties Vermijd confrontatie Gezichtsverlies is niet leuk Heeft goede excuses Mag geen gezichtsverlies lijden Valt zelden in de rede Valt vaak in de rede Valt niet in de rede Werk georiënteerd Mens georiënteerd Zeer op de mens georiënteerd Gebruik van feiten Gevoelens gaan voor feiten Uitspraken zijn beloften Waarheid boven discretie Waarheid is flexibel Discretie boven waarheid Soms ongeduldig ongeduldig geduldig Beperkte lichaamstaal Onbeperkte lichaamstaal Subtiel lichaamstaal Respecteert bureaucratie Zoekt de sleutelpersoon Gebruikt connecties Scheiding werk en privé Verwevenheid tussen werk en privé Verbind werk en privé   Interculturele bewustwording en -Communicatie

Drie culturele catagoriën

Algemene culturele dimensies (Hofstede) Hoog- en laag context culturen Machtsafstand Individualisme – Collectivisme Masculiene versus feminiene culturen Beleving van tijd Interculturele communicatie: sessie 2 'kennis'

Hoog- en laag-context culturen SV 1 Hoog context Laag context Waar   Azië, zuid Europa, Midden Oosten, Latijns Amerika, Afrika, Landen rond de middellandse zee. Noordwest-Europa, Noord Amerika, Australië en Nieuw-Zeeland Veelal rode en gele culturen Veelal blauwe culturen Communicatie: Indirecte/impliciete communicatie Directe/expliciete communicatie Voorkeur voor mondelinge communicatie Voorkeur voor schriftelijke communicatie Interculturele communicatie: sessie 2 'kennis'

Hoog- en laag-context culturen SV 2 Hoog context Relationeel:  Laag context Nadruk op vorm Nadruk op inhoud Sociaal wenselijke antwoorden Eerlijke antwoorden Geschreven woord is niet belangrijk Geschreven woord is wel belangrijk Onderlinge afspraken zijn bindend Mondelinge afspraken niet bindend Veel non-verbale communicatie Weinig non-verbale communicatie Tijdsbeleving   Polychrone Monochrone Tijd is goud, gericht op relaties Tijd is geld, synchroon, gericht op planning en resultaat Interculturele communicatie: sessie 2 'kennis'

Tijd Monochronistisch Polychronistisch Tijd is geld, een artikel Tijd is opeenvolgend Men wordt beoordeeld op hoe je je tijd beheerst Men kunt niet op je bouwen als je je tijd niet onder controle hebt. Punctueel en gericht Polychronistisch Tijd is vloeibaar en flexibel Tijd is synchroon Tijd is dienstbaar, en niet bepalend Hoe je je relaties onderhoud is belangrijker dan hoe je met je tijd omgaat Flexibel en goed in multi-tasking Interculturele bewustwording en -Communicatie

Individualisme versus collectivisme individualistisch collectivistisch Zorg voor je zelf en je gezin Wij-groepen die de leden beschermen in ruil voor loyaliteit Ik-denken: inkomen voor jezelf Wij-denken: Inkomen voor groep Misstap leidt tot schuldgevoel en verlies van respect Misstap leidt tot schaamte voor jezelf en groep Woordje ‘ik’ wordt aangemoedigd Woordj e ‘ik’ wordt vermeden Extravert introvert Blijdschap tonen aangemoedigd Droefheid tonen aangemoedigd Diploma’s toegang hogere status Diploma’s verhogen economische status Band met baas als contract Band met baas als familie Taak gaat boven relaties Relaties gaan boven taak Wetten en rechten voor iedereen hetzelfde (mensenrechten) Wetten en rechten zijn per groep verschillend Interculturele bewustwording en -Communicatie

Afstand tot macht Klein groot Wederzijdse afhankelijkheid Laag afhankelijk van hoog Kinderen, en (groot) ouders gelijk Respect voor ouderen Leerlingen en docenten gelijk Leerlingen respectvol naar docenten Docenten zijn specialisten Docenten zijn goeroe’s Chef is democraat Chef geeft opdrachten Handwerk zelfde status als kantoorwerk Kantoor werk meer in trek dan handwerk Iedereen gelijke rechten Machtige mensen met privileges Verandering door regels te veranderen (evolutie) Verandering door leiders te vervangen (revolutie) Minder corruptie, einde carriere Meer corruptie, doofpot Interculturele bewustwording en -Communicatie

Richtlijnen voor Interculturele communicatie Leer van generalisaties over andere culturen, maar gebruik ze niet Ga er niet van uit dat er maar één juiste manier is (de uwe) Ga er niet van uit dat communicatiestoornissen plaatsvinden omdat andere mensen het bij het verkeerde eind hebben Luister actief en wees meelevend Controleer of de andere persoon het heeft begrepen Wees nieuwsgierig en stel met gevoel voor respect vragen Interculturele bewustwording en -Communicatie