De Thuistaal van allochtone leerlingen als hefboom voor Gelijke Onderwijskansen. Auteur: Luc Heyerick

Gelijke onderwijskansen: elke leerling telt!

1. Mogelijke verklaringen voor verschillen in schoolsucces Gebrek aan vertrouwdheid met schooltaal Gelijke onderwijskansenbeleid ~ talenbeleidsnota Socio-economische statuskenmerken Discrepantie tussen thuiscultuur en Vlaamse schoolcultuur Negatieve verwachtingseffecten van leerkrachten Racistische reacties van onderwijsgevenden Vijandige houding van kinderen tov Vlaamse cultuur 1. Mogelijke verklaringen voor verschillen in schoolsucces

2. Voortbouwen op de thuistaal om Nederlands te leren Dilemma: 1talig of meertalig onderwijs als beste schoolsucces Didactisch paradigma: Submersie: taalbad in 2de taal + uitbannen 1ste taal Immersie: ontwikkeling 1ste taal ondersteunen + verwerven 2de taal → interdependentiehypothese (Cummins): het leren van een 2de taal wordt sterk gefaciliteerd door de kennis en vaardigheden die lln in een 1ste taal verworven hebben → PISA-onderzoek: nieuwkomers presteren even goed of beter dan de 2de generatie 2. Voortbouwen op de thuistaal om Nederlands te leren

3. Krachtlijnen van het Gents thuistaalproject Anderstalige lln: zeer zwakke resultaten → andere houding ten aanzien van de thuistaal op school: adequater ? Belangrijke randvoorwaarden: ouder- en kleuterparticipatie antiracistisch schoolklimaat ontwikkeling van krachtige leeromgevingen wetenschappelijke ondersteuning 3. Krachtlijnen van het Gents thuistaalproject

3.1 Verhogen van kleuterparticipatie → Anderstalige of lager opgeleide ouders laten hun kleuters sneller thuis Kleuters uit ééntalig anderstalige gezinnen: meer afwezig op school dan Nederlandstalige kleuters kleuters van lager opgeleide moeders: meer afwezig dan kleuters van hoger opgeleide moeders. 3.1 Verhogen van kleuterparticipatie

1ste doel van het onderwijs: goede kennis van het Nederlands → Communicatie- en instructietaal Taalsensibilisering erkennen, waarderen en benutten van meertaligheid → Anderstalige heeft het gevoel erkend te worden Openstaan tegenover de school en haar taal Motivatie en het verlangen om te leren stijgt 3.2 Taalsensibilisering

3.3 Onderwijs in eigen taal en cultuur (OETC) voor Turkse leerlingen Anderstalige leerlingen eerst in hun meer ontwikkelde thuistaal laten alfabetiseren lezen en schrijven onmiddellijk in een betekenisvolle context Transfer van de thuistaal naar de Nederlandse taal: 1ste graad lager onderwijs OETC: gemiddeld 4 lestijden 3.3 Onderwijs in eigen taal en cultuur (OETC) voor Turkse leerlingen

3.4 Ontwikkeling van interactief taalonderwijs Krachtige leeromgevingen Basisingrediënten: binnen een positief veilig leerklimaat werken leerlingen aan betekenisvolle taken waarbij ze ondersteund worden door interactie met leerkracht en medeleerlingen Veilig leerklimaat positieve houding tav thuistaal en thuiscultuur Zinvolheid van de taken Taken: aansluiten bij leefklimaat kinderen Betekenis vatten + interactie →Interactief onderwijs 3.4 Ontwikkeling van interactief taalonderwijs

3.5 De tijd doorgebracht met Nederlands Gedurende schooluren: contact met Nederlandse taal → Interactieve oefentijd nodig om het Nederlands als hun tweede taal eigen te maken Buitenschoolse opvang: contacturen met het Nederlands constant houden 3.5 De tijd doorgebracht met Nederlands

3.6 Ook ouders leren Nederlands Communiceren met school en opvang Deelnemen aan activiteiten die taalontwikkeling ondersteunen Opvoedingsondersteunende activiteiten In groep Onder begeleiding Ouderwerkgroep: participatie op school Opvoedingsondersteunende activiteiten met kinderen Nederlands leren 3.6 Ook ouders leren Nederlands

4. Grondige evaluatie van de resultaten van het project Beste resultaten: Een zo uitgebreid mogelijk taalbad Nederlands gecombineerd met een bannen van het gebruik van de moedertaal → voor sommige migrantengroepen niet succesvol, DUS een uitgebreid taalbad in de tweede taal (Nederlands) maar gekoppeld aan een beperktere (in tijd) versterking van de vaardigheden in de eerste taal om op die vaardigheden te kunnen voortbouwen bij het leren van het Nederlands. 4. Grondige evaluatie van de resultaten van het project