De externe waarde van de munt Wisselkoersen De externe waarde van de munt

Betalingsbalans Systematisch overzicht van alle transacties van een land met het buitenland Lopende Rekening (inkomensvorming) Goederenrekening Dienstenrekening Inkomensrekening Kapitaalrekening Financiële rekening Salderingsrekening Op de financiële rekening worden bijgehouden: Internationale kredietverlening en aflossingen Directe investeringen in het buitenland Internationale beleggingen Op de goederenrekening wordt de import en export van (stoffelijke) goederen bijgehouden. Op de inkomensrekening worden de betaalde en ontvangen primaire inkomens aan/uit het buitenland genoteerd. Het gaat dus om de import en export van productiefactoren. Op de dienstenrekening wordt de import en export van (niet-stoffelijke) goederen (diensten) bijgehouden. Toerisme valt hier ook onder. Op de salderingsrekening staat het totale overschot/tekort van betalingen en ontvangsten van het land in deze periode. Bij een overschot zal de deviezenvoorraad van het land groeien. Een tekort leidt tot het kleiner worden van de deviezenvoorraad bij de centrale bank.

Betalingsbalans bewerkte cijfers DNB 2011 in mln. euro’s Lopende Rekening Goederenrekening Dienstenrekening Inkomensrekening saldo Kapitaalrekening Financiële rekening Salderingsrekening verandering officiële reserves Betalingen 354.238 67.303 72.111 638.023 - 46.468 18.449 (toename) Ontvangsten 396.380 76.874 85.315 + 64.917 591.555

Betalingsbalans De Nederlandse betalingsbalans heeft structureel een overschot op de Lopende Rekening. Merk op dat de omvang van de Financiële Rekening zo enorm is. Dit wordt veroorzaakt door de handel in financiële derivaten. de omvang t.o.v. de rest van de BB maakt deze ontwikkeling zorgelijk.

Betalingsbalans en wisselkoers Ontvangsten BetalingsbalansEU Betalingen Wanneer wij geld ontvangen uit het buitenland (bijv. vanwege export van producten), willen we graag euro’s ontvangen. Buitenlanders moeten dus hun eigen munt omruilen voor euro’s: zij vragen euro’s op de valutamarkt Wanneer wij geld moeten betalen aan het buitenland (bijv. vanwege import van producten), willen die bedrijven graag hun eigen valuta ontvangen. Wij moeten dus onze euro omruilen voor die andere valuta: dit is dus aanbod van euro’s op de valutamarkt Overschot BBEU ontvangsten > betalingen op de betalingsbalans vraag€ > aanbod€ valutamarkt Wisselkoers € ↑ Tekort BBEU ontvangsten < betalingen op de betalingsbalans vraag€ < aanbod€ valutamarkt Wisselkoers € ↓

Valutamarkt: flexibele wisselkoersen 2,50 Gebeurtenissen in de economie hebben via de betalingsbalans invloed op de wisselkoers: economische groei laat de import toenemen; een verbeterde concurrentiepositie zorgt voor meer export; economische groei trekt buitenlandse beleggers en investeerders; een stijging van de (geldmarkt)rente trekt buitenlandse beleggers; enz, enz…. Q’v Qv 2 wisselkoers $ (in €) 1,50 Qa 1 0,50 10 20 30 40 50 export ↑, waardoor de ontvangsten op de betalingsbalansVS ↑ hoeveelheid $ × mln Concurrentie- positie VS ↑ vraag$ op de valutamarkt ↑ Wisselkoers $ ↑

Valutamarkt: flexibele wisselkoersen 2,50 Wanneer de VS haar rente verlaagt om de binnenlandse bestedingen te stimuleren, heeft dat ook gevolgen voor de koers van de dollar (vereenvoudiging, want er treden méér effecten op!) Qv 2 wisselkoers $ (in €) Q’v 1,50 Qa 1 0,50 10 20 30 40 50 Beleggen in de VS wordt minder aantrekkelijk: ontvangsten BBVS ↓ hoeveelheid $ × mln vraag$ op de valutamarkt ↓ Rente VS ↓ Wisselkoers $ ↓

Flexibele wisselkoersen Voordeel nooit langdurig overschot / tekort op de BB bij een BB-tekort zal de wisselkoers dalen → export goedkoper en import duurder → export zal stijgen en import zal dalen → het tekort op de BB zal verdwijnen bij een BB-overschot zal de wisselkoers stijgen → export duurder en import goedkoper → de export zal dalen en import zal stijgen → het overschot op de BB zal verdwijnen Nadeel wisselkoersrisico (onzekerheid) remt internationale handel en internationale kapitaalstromen

Wisselkoers-manipulatie chinese yuan – vs dollar Door extra Yuan aan te bieden (en er dollars mee te kopen) $ Worden aangeboden op de kapitaalmarkt in de VS (staatsobligaties) 0,50 Qv 0,40 wisselkoers Yuan (in $) daalt de koers van de Yuan Qa 0,30 Q’a 0,20 producten uit China voor buitenlanders goedkoper 0,10 de concurrentiepositie van China verbetert 10 20 30 40 50 hoeveelheid Yuan × mln

Vaste wisselkoers 2018 Zorgt voor meer zekerheid bij internationale handel maar minder beleidsvrijheid Ten opzichte van de Euro: De 14 landen die de West-Afrikaanse Economische en Monetaire Unie en de Centraal- Afrikaanse Economische en Monetaire Gemeenschap. De mark van Bosnië, de Bulgaarse lev en de Deense kroon. Ten opzichte van de VS dollar: Cuba, Panama en Venezuela, Bahrein, Jordanië, Libanon, Oman, Qatar, Saudi-Arabië en Verenigde Arabische Emiraten Lesotho, Namibië en Swaziland vastgezet tegen de Zuid-Afrikaanse rand Nepalese roepie verbonden aan de Indiase roepie

Vaste wisselkoersen Vaste wisselkoerssystemen kennen: (gewenste) spilkoers toegestane afwijking van de spilkoers: de fluctuatiemarge geeft de interventie-grenzen aan die de bandbreedte bepalen (2× fluctuatiemarge) Binnen de bandbreedte mag de wisselkoers vrij bewegen, Buiten de interventie-grenzen moet de CB ingrijpen (interveniëren) 15 14 interventiegrens + 5% (fluctuatiemarge) wisselkoers DKK (in €-centen) 13 spilkoers - 5% (fluctuatiemarge) interventiegrens 12 11 10 20 30 40 50 hoeveelheid DKK × mln

Vaste wisselkoersen Wanneer we op een moment naar vraag en aanbod op de valutamarkt kijken, kan zich de volgende situatie voordoen. De koers is te laag (buiten bandbreedte) → interventie is nodig Door zélf op de valutamarkt DKK te kopen (met €) kan de centrale bank de koers weer binnen de bandbreedte brengen. Wanneer CB zélf kopen/ verkopen op de valutamarkt = directe interventie 15 Q’v Qv 14 interventiegrens wisselkoers DKK (in €-centen) 13 spilkoers Qa interventiegrens 12 11 10 20 30 40 50 hoeveelheid DKK × mln

Vaste wisselkoersen De CB kan ook indirect interveniëren; = met de geldmarktrente. Bij een te lage koers, kan de CB de geldmarktrente verhogen, → beleggen in Denemarken aantrekkelijker → internationale beleggers vragen meer DKK → koers DKK weer binnen de bandbreedte. 15 Q’v Qv 14 interventiegrens wisselkoers DKK (in €-centen) 13 spilkoers Qa interventiegrens 12 11 10 20 30 40 50 hoeveelheid DKK × mln

koersverandering Door vraag en aanbod: Koers stijgt = appreciatie Koers daalt = depreciatie Aanpassing van de spilkoers: Spilkoers omhoog = revaluatie Spilkoers omlaag = devaluatie

Vaste wisselkoersen Maken het valutarisico lager. Dat… Maar: bevordert internationale handel (bedrijven zijn -ook bij langere contracten- zekerder over hun kosten/opbrengsten) zorgt dat geld zijn meest productieve aanwending vindt (beleggers en investeerders durven hun geld nu ook in het buitenland te gebruiken als dat meer oplevert) Maar: er kunnen structurele betalingsbalansonevenwichtigheden ontstaan (Griekenland!) land heeft minder beleidsvrijheid (rente lastiger voor andere doelen te gebruiken)

verwerkingsopgave Gegeven de marktsituatie rond de Panamese Balboa , PAB, die gekoppeld is aan de VS dollar. Door de aantrekkende wereldeconomie moeten er meer schepen door het Panama-kanaal. Hierdoor komt de koers van de PAB buiten de interventiegrenzen. Teken in de figuur de beschreven koersverandering. Hoe moet de CB van Panama op directe wijze interveniëren? Verklaar. Hoe kan de CB van Panama op indirecte wijze interveniëren? Verklaar. 90 Qv Qa 85 interventiegrens wisselkoers PAB (in $-cent) 80 spilkoers interventiegrens 75 70 10 20 30 40 50 hoeveelheid PAB × mln

Verwerkingsopgave beschreven koersverandering Door aantrekkende wereldeconomie komt de Balboa-koers buiten de interventiegrenzen. De vraag naar kanaalpassages stijgt → ‘export’ van Panama neemt toe → vraag naar PAB stijgt → koers Balboa stijgt Q’v 90 Qv Qa 85 interventiegrens wisselkoers PAB (in $-cent) 80 spilkoers interventiegrens 75 70 10 20 30 40 50 hoeveelheid PAB × mln

Verwerkingsopgave directe interventie Door aantrekkende wereldeconomie komt de Balboa-koers buiten de interventiegrenzen. De koers van PAB is te hoog → door $ te kopen met PAB → stijgt het aanbod van PAB → koers Balboa daalt Qv 90 Qa Q’a 85 interventiegrens wisselkoers PAB (in $-cent) 80 spilkoers interventiegrens 75 70 10 20 30 40 50 hoeveelheid PAB × mln

Verwerkingsopgave indirecte interventie Door aantrekkende wereldeconomie komt de Balboa-koers buiten de interventiegrenzen. De koers van PAB is te hoog → door de rente in Panama te verlagen → beleggen in Panama minder aantrekkelijk → beleggers willen af van hun PAB = aanbod PAB stijgt → koers Balboa daalt Deze vraag zou ook beantwoord kunnen worden met minder vraag naar PAB Qv 90 Qa Q’a 85 interventiegrens wisselkoers PAB (in $-cent) 80 spilkoers interventiegrens 75 70 10 20 30 40 50 hoeveelheid PAB × mln