Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006 Cursus meten Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

Deel 3 : vorm- en plaats toleranties Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

VORM- EN PLAATSTOLERANTIES De maat van een werkstuk kan perfect binnen de toleranties vallen, maar toch niet passen bij montage. Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

VORM- EN PLAATSTOLERANTIES vormtolerantie rond, cilindrisch, vlak, … plaatstolerantie evenwijdig, loodrecht, … ten opzichte van … Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

VORM- EN PLAATSTOLERANTIES Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

REFERENTIE ELEMENT TOLERANTIE ELEMENT Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

HET TE TOLEREREN ELEMENT Het te tolereren element is een hartlijn of een middenvlak. Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

GEBIED WAARBINNEN TOLERANTIES LIGGEN Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

aanduiding tolerantie op tekening RECHTHEID aanduiding tolerantie op tekening tolerantie zone verklaring De hartlijn van de cilinder moet begrepen zijn in een cilindervormig veld met diameter 0,02 mm. Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

RECHTHEID meetopstelling afwijking = de helft van de meetklokuitwijking per toer De twee centers evenwijdig met de vlaktafel plaatsen en dan in verschillende dwarsdoorsneden de uitwijkingen bepalen. Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

aanduiding tolerantie op tekening RECHTHEID aanduiding tolerantie op tekening tolerantie zone verklaring De hartlijn van de staaf moet liggen in een veld met een hoogte 0,05 mm en een breedte 0,1 mm. Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

RECHTHEID meetopstelling Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

aanduiding tolerantie op tekening RECHTHEID aanduiding tolerantie op tekening tolerantie zone verklaring De snijlijn moet gelegen zijn tussen twee evenwijdige vlakken Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

aanduiding tolerantie op tekening RECHTHEID aanduiding tolerantie op tekening tolerantie zone verklaring In het ondervlak is de rechtheidstolerantie op alle beschrijvende lijnen in de lengte 0,2 mm en op alle beschrijvende lijnen in de breedte 0,1 mm. Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

aanduiding tolerantie op tekening RECHTHEID aanduiding tolerantie op tekening tolerantie zone verklaring De tolerantie geldt slechts over een willekeurig benomen lengte van 40 mm. De tolerantie geldt slechts over de tolerantiezone aangeduid met de dikke gemengde streeplijn. Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

aanduiding tolerantie op tekening RONDHEID aanduiding tolerantie op tekening tolerantie zone verklaring De snijlijn, aangeduid door de pijl, moet liggen tussen twee concentrische cirkels met een tussenafstand van 0,05 mm. Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

RONDHEID meetopstelling via de profielprojector Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

aanduiding tolerantie op tekening RONDHEID aanduiding tolerantie op tekening tolerantie zone verklaring De omtrek van alle doorsneden, loodrecht op de hartlijn, liggen tussen twee concentrische cirkels met een tussenafstand van 0,02 mm. Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

RONDHEID meetopstelling De gemeten uitwijking delen door de factor uit de tabel volgens de gekozen V-blok en de bekomen onrondheid Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

RONDHEID meetopstelling Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

(VORM WILLEKEURIGE LIJN) aanduiding tolerantie op tekening tolerantie zone verklaring De aangeduide profiellijn moet in elke doorsnede, evenwijdig aan het projectievlak, gelegen zijn tussen twee omhullende lijnen van cirkels waarvan de middelpunten gelegen zijn op het juiste meetkundig profiel Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

aanduiding tolerantie op tekening VLAKHEID aanduiding tolerantie op tekening tolerantie zone verklaring Het bovenvlak moet gelegen zijn tussen twee evenwijdige vlakken met een tussenafstand van 0,05 mm. Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

VLAKHEID meetopstelling Opleggen op 3 punten, meten aan onderzijde Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

aanduiding tolerantie op tekening CILINDRICITEIT aanduiding tolerantie op tekening tolerantie zone verklaring De cilindermantel moet gelegen zijn tussen twee coaxiale volmaakte cilinders met een straalverschil van 0,02 mm. Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

(VORM WILLEKEURIG OPPERVLAK) aanduiding tolerantie op tekening tolerantie zone verklaring Het aangeduide oppervlak moet gelegen zijn tussen twee omhullende oppervlakken aan bollen waarvan de middelpunten gelegen zijn in een oppervlak dat de juiste meetkundige vorm heeft. Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

aanduiding tolerantie op tekening EVENWIJDIGHEID aanduiding tolerantie op tekening tolerantie zone verklaring Het bovenvlak moet gelegen zijn tussen twee vlakken die evenwijdig zijn aan het ondervlak en die een onderlinge afstand hebben van 0,05 mm. Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

aanduiding tolerantie op tekening EVENWIJDIGHEID aanduiding tolerantie op tekening tolerantie zone verklaring De hartlijn van de boring moet gelegen zijn tussen twee vlakken met een tussenafstand van 0,03 mm, die evenwijdig zijn met het referentievlak. Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

EVENWIJDIGHED meetopstelling De afwijking is het maximum van (M1 – M2) / 2 Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

aanduiding tolerantie op tekening EVENWIJDIGHEID aanduiding tolerantie op tekening tolerantie zone verklaring Het gefreesde vlak moet gelegen zijn tussen twee vlakken met een tussenafstand van 0,05 mm, die evenwijdig zijn aan de hartlijn. Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

EVENWIJDIGHED meetopstelling Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

aanduiding tolerantie op tekening EVENWIJDIGHEID aanduiding tolerantie op tekening tolerantie zone verklaring De hartlijnen van de boringen moeten evenwijdig zijn binnen een tolerantiecilinder met diameter 0,05 mm. Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

EVENWIJDIGHED meetopstelling de afwijking is :( M1 – M2 ) X L1 / L2 evenwijdigheid meten in verschillende richtingen Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

EVENWIJDIGHEID meetopstelling meten met passameter Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

EVENWIJDIGHEID meetopstelling evenwijdigheid van een tand t.o.v. de as; door gebruik te maken van geslepen meetrollen Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

VLAKHEID + EVENWIJDIGHEID meetopstelling Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

aanduiding tolerantie op tekening LOODRECHTHEID aanduiding tolerantie op tekening tolerantie zone verklaring Het bovenvlak moet gelegen zijn tussen twee evenwijdige vlakken op een afstand van 0,05 mm van elkaar en die loodrecht staan ten opzichte van het zijvlak. Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

LOODRECHTHEID meetopstelling Het referentievlak drukken tegen de hoektafel van een vlaktafel en het tolerantievlak aftasten, de uitwijking is de tolerantie. Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

aanduiding tolerantie op tekening LOODRECHTHEID aanduiding tolerantie op tekening tolerantie zone verklaring De hartlijn van de cilinder moet in één richting loodrecht staan ten opzichte van het ondervlak. Plaatst men een diameter teken voor de tolerantiewaarde dan bedoeld men de loodrechtheid in alle richtingen. Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

LOODRECHTHEID meetopstelling de totale naalduitwijking is de tolerantie. Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

LOODRECHTHEID meetopstelling eerst de as evenwijdig plaatsen met de vlaktafel Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

aanduiding tolerantie op tekening LOODRECHTHEID aanduiding tolerantie op tekening tolerantie zone verklaring De hartlijnen van de boringen moeten in alle richtingen loodrecht staan in een cilindrisch tolerantieveld met diameter 0,05 mm. Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

aanduiding tolerantie op tekening LOODRECHTHEID aanduiding tolerantie op tekening tolerantie zone verklaring Het linkerzijvlak moet gelegen zijn tussen twee evenwijdige vlakken met tussenafstand 0,05 mm, die loodrecht staan op de hartlijn van de cilinder met diameter 30. Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

aanduiding tolerantie op tekening (HELLING) aanduiding tolerantie op tekening tolerantie zone verklaring De hartlijn van de boring moet gelegen zijn tussen twee evenwijdige lijnen met tussenafstand van 0,1 mm en die een perfecte juiste hoek vormen met de referentielijn. Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

(HELLING meetopstelling ) de afwijking is: (M1 – M2) X L1 / L2 Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

aanduiding tolerantie op tekening (HELLING) aanduiding tolerantie op tekening tolerantie zone verklaring De hartlijn van de boring moet gelegen zijn tussen twee evenwijdige lijnen met tussenafstand van 0,1 mm en die een perfecte juiste hoek vormen met het referentielvlak Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

(HELLING meetopstelling) De afwijking is: ( M1 – M2 ) X L1 / L2 Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

aanduiding tolerantie op tekening (HELLING) aanduiding tolerantie op tekening tolerantie zone verklaring Het schuin oppervlak moet gelegen zijn tussen twee evenwijdige vlakken met een tussenafstand van 0,1 mm en die een perfecte juiste hoek vormen met de referentielijn. Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

aanduiding tolerantie op tekening (HELLING) aanduiding tolerantie op tekening tolerantie zone verklaring Het schuin oppervlak moet gelegen zijn tussen twee evenwijdige vlakken met een tussenafstand van 0,1 mm en die een perfecte juiste hoek vormen met het referentievlak. Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

aanduiding tolerantie op tekening LIGGING PLAATSZUIVERHEID (through possition) aanduiding tolerantie op tekening tolerantie zone verklaring Het snijpunt moet zich bevinden binnen het aangeduide tolerantiegebied. ofwel Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

aanduiding tolerantie op tekening LIGGING aanduiding tolerantie op tekening tolerantie zone verklaring De hartlijn van de boring moet gelegen zijn in een cilinder met diameter 0,1 mm, waarvan de hartlijn gelegen is op de juiste theoretische plaats. Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

LIGGING meetopstelling Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

aanduiding tolerantie op tekening CONCENTRICITEIT aanduiding tolerantie op tekening tolerantie zone verklaring Het middelpunt van de cirkel waar de tolerantie op staat moet gelegen zijn in een cirkel met diameter 0,1 mm waarvan het middelpunt samenvalt met het refrentiemiddelpunt. Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

CONCENTRICITEIT - COAXIALITEIT concentrisch = de cirkels hebben hetzelfde centerpunt de 2 cirkels zijn concentrisch de 2 cirkels zijn niet concentrisch coaxiaal = de cilinders hebben dezelfde aslijn de 2 cilinders zijn coaxiaal de 2 cilinders zijn niet coaxiaal Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

aanduiding tolerantie op tekening COAXIALITEIT aanduiding tolerantie op tekening tolerantie zone verklaring De hartlijn van de boring moet zich bevinden in een cilindervormig veld met diameter van 0,1 mm waarvan de hartlijn samenvalt met deze van de buitenste diameter. Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

aanduiding tolerantie op tekening (SYMMETRIE) aanduiding tolerantie op tekening tolerantie zone verklaring De hartlijn van de gleuf moet zich bevinden tussen twee evenwijdige vlakken op een afstand van 0,1 mm van elkaar en die symmetrisch gelegen zijn ten opzichte van het middenvlak van het werkstuk. Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

(SYMMETRIE meetopstelling ) Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

aanduiding tolerantie op tekening RADIALE SLAG RUN OUT aanduiding tolerantie op tekening tolerantie zone verklaring De uitwijking mag bij een verdraaiing van één toer niet meer zijn dan 0,1 mm. Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

RADIALE SLAG meetopstelling Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

aanduiding tolerantie op tekening AXIALE SLAG aanduiding tolerantie op tekening tolerantie zone verklaring De meetklok loodrecht geplaatst op het cirkelvormig vlak mag bij één omwenteling van het werstuk rond zijn hartlijn, niet méér dan 0,1 mm uitwijken. Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

AXIALE SLAG meetopstelling Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

= axiale slag + radiale slag TOTAL RUN OUT = loodrechtheid + slag = axiale slag + radiale slag Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

TOTALE SLAG meetopstelling met zwenktaster op dezelfde hoogte, onder verschillende hoeken Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006 OEFENINGEN Waarom is een vorm - en plaatstolerantie nodig ? Welke vorm toleranties ken je ? Welke plaats toleranties ken je ? Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006 OEFENINGEN Duid op de tekening aan dat de 2 boringen diameter 7 moeten evenwijdig liggen met een toegestane afwijking van 1/100 mm. Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006 OEFENINGEN Duid aan op de figuur dat de aslijn van de boring zo recht mogelijk moet zijn, met een maximaal toegestane afwijking van 0,005 mm Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006 OEFENINGEN Duid op de figuur aan dat de twee boringen evenwijdig moeten zijn met een toegestane afwijking van 0,03 mm Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006 OEFENINGEN Schrijf onder de figuur wat de vorm - en plaatstoleranties vertelt. Wat is er fout aan deze aanduiding ? Corrigeer. Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006 OEFENINGEN Duid aan op de figuur dat de twee boringen loodrecht op elkaar moeten staan. Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006 OEFENINGEN Welk werkstuk moet het meest haaks staan ? Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006

Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006 OEFENINGEN Verklaar de plaatstolerantie : Opleiding meten Deel 3 V&P tol. Jo Desutter OLVTD 2006