Zwijgen biedt geen uitkomst Gerd Callewaert Ouderenmishandeling Zwijgen biedt geen uitkomst Gerd Callewaert

Het oude taboe Weinig onderzoek, weinig over gerapporteerd & geen preventie Wetenschappelijke kennis --> loopt achter Verklaring? Te vaak denken in stereotiepen & vooroordelen I.p.v. potentieel Uitsluiting op beleidsniveau --> slechts financiële en persoonlijke steun tot 65 jaar                                                        zich richten op de verjonging Onze jeugdgeoriënteerde samenleving --> geen antwoorden op geweld & geen rekening houden met de kwetsbaarheid                                          Bron: NED7, 2016 Bron: NED7, 2016

Zorg onder druk Voorspelling enorme groei 80-plussers (dubbele vergrijzing)                            toename ouderenmishandeling Levensverwachting blijft stijgen Structuren die zich richten op ouderenmishandeling           - Vlaams Meldpunt --> informeren, adviseren & sensibiliseren / taboedoorbreking / doorverwijzing interventie       - Deelwerking van het CAW Knelpunten: weinig opvangmogelijkheden & besparingen overheid Ommekeer? Overlegorganen & meer subsidies in de toekomst

Ouderenmis(be)handeling Misbehandeling I.p.v mishandeling (negatieve connotatie) Definitie WGO & Vlaams Meldpunt Ouderenmisbehandeling Leeftijdsgrens: >55 jaar Zowel actief als passief gedrag Vertrouwensband tussen dader & slachtoffer Vooral afhankelijke ouderen Bron: WHO, 2017

Types Fysieke/lichamelijke mis(be)handeling (slaan, knijpen, verkeerdelijk toedienen medicatie,…) Seksueel misbruik (ongewenste intimiteiten, verkrachting,…) Psychische mis(be)handeling (schelden, chanteren,…) Financieel en materieel misbruik (stelen van geld of goederen, erfenisbejaging,…) Verwaarlozing (geen voedsel of medicatie geven,…)  Schending van rechten (schenden van het recht op privacy, zelfbeschikking,…) Verzorging laat de wensen over of ontspoorde zorg (onkunde om de persoon te verzorgen,…) Multiple problem situaties (verschillende vormen)

Cijfers In 2006 --> 437 meldingen In 2007 --> 516 meldingen      --> stijging door bekendheid Meldpunt & grotere groep ouderen In Vlaanderen --> 1 op 5 ouderen te maken met oudermis(be)handeling Wereldwijd --> 4 à 6 % IJsbergtheorie --> alleen een kleine representatie is zichtbaar (bang voor gevolgen, familiegeheimen,…) Bron: WODC, 2015 Bron: WODC, 2015

Risicofactoren Meerderheid slachtoffers --> vrouwen Meerderheid daders bevinden zich binnen familieverband (1. zonen, 2. dochters & 3. partners) Risicofactoren Familiale veranderingen Rolomkeringen Voorgeschiedenis kind-ouderrelatie Zorgstress Relatiestress Netwerkstress Alcohol of andere middelen Psychologische problemen

Gevolgen Verhoogde morbiditeit & mortaliteit Psychische gevolgen (stress, automutulatie, depressie,…) Waarom zo weinig meldingen? Taboe Bang voor reacties Bang voor plaatsing 'Belief in a just world' (Een rechtvaardige wereld waarin je krijgt wat je verdient) --> Afstand van zowel getuigen als hulpverleners van de ouderenmis(be)handeling Bron: 50plusflevoland, 2015 Bron: 50plusflevoland, 2015

Theorieën Wolf --> psychologisch model (verband gewelddadig gedrag, agressieve persoonlijkheid, geestelijke gezondheid & middelenmisbruik) Wolf --> sociale leertheorie (gedrag is vanuit de omgeving aangeleerd) Wolf --> situationele leertheorie (invloed stress en draaglast van situaties) Wolf --> symbolisch interactionisme (verwachtingen in de interactie met de oudere)

Theorieën (vervolg) Wolf --> sociale ruiltheorie (principe van wederkerigheid) Wolf --> feministische theorie (mannen tonen hun macht door geweld) Wolf --> ecologisch model (verband individuele kenmerken & omgeving Wolf --> politiek-economisch model (evaluatie productieve waarde samenleving) Bron: stafversluys-centrum, 2017

Model Model van kwetsbaarheid en risico Bron: Vande Weerd en Paveza, 2005