District Aquifer Thermal Energy Storage Universiteit Utrecht 20 september 2018, Herman Velvis, IF Technology

Wat is DATES? Papendal Arnhem St Elisabeth Ziekenhuis Tilburg Technische Universiteit Eindhoven Universiteit Utrecht Erasmus Universiteit Rotterdam Science Park Amsterdam Europapark Groningen Haagse Hogeschool Isala Kliniek Zwolle Schiphol NLR Marknesse …

Wat is DATES?

Voordeel 1 Energie uitwisseling afgelopen 2 jaar [UU] 9%

Voordeel 2 Mobiliseren restcapaciteit [UU] Extreem koude dag Extreem warme dag Gebouw 1 (regeneratie) 70% - Gebouw 2 54% Gebouw 3 100% 44% Gebouw 4 55% 39% Gebouw 5 42% 57% Gebouw 6 18% 17% Gebouw 7 129% 77% Gebouw 8 89% 72% Totaal gemiddeld 69% 52% Ontwerp debiet 538 m³/h (7 doubletten) 760 m³/h (9 doubletten) Werkelijk 370 m³/h (5 doubletten) 376 m³/h (5 doubletten)

Voordeel 3 Minimaliseren van regeneratie [UU] Gem over afgelopen 2 jaar Regeneratie Kosten regeneratie Gebouw 1 (regeneratie) Gebouw 2 807 MWht Koude laden € 250.000 Gebouw 3 206 MWht Warmte laden € 150.000 Gebouw 4 167 MWht Koude laden € 110.000 Gebouw 5 Balans Gebouw 6 161 MWht Koude laden € 110.000 Gebouw 7 259 MWht Warmte laden € 185.000 Gebouw 8 Totale onbalans € 805.000 Gekoppeld systeem 670 MWht Koude laden € 190.000

Voordeel 4: betere benutting aquifer [1] Percentage aquifer capaciteit Percentage investeringskosten 100% (250 m³/h) 100% 80% (200 m³/h) 90% 60% (150 m³/h) 80% 40% (100 m³/h) 60% 20% (50 m³/h) 50%

Optimalisatiekans DATES: verlagen netwerkkosten [1] Beide varianten bevatten 1.430 m aan leidingwerk. De rechter variant is echter ca 50% goedkoper.

Optimalisatiekans DATES: minimaliseren hydrologische effecten in de bodem [2]

DATES vs ATES, collectief vs individueel Voordelen Aandachtspunten Energie uitwisseling afnemers Complexe organisatie Mobiliseren restcapaciteit Technische afstemming nodig Minimalisatie regeneratie Verdeling brondebiet complex Minimaliseren kosten bronnen Complexe energiemeting Meer backup (bronnen, leidingen) Optimalisatiekans DATES: minimaliseren netwerkkosten en hydrologische effecten

Wat helpt om DATES tot een succes te maken? Het creëren van een energievisie van het gebied (eindplaatje) Spelregels ten aanzien van gebouw aansluitingen (PvE) Commitment van alle betrokken op een terrein [UU] Data Universiteit Utrecht augustus 2016 tot en met juli 2018 [1] H. Velvis R.J. Buunk 2017, District Aquifer Thermal Energy Storage, 12th IEA Heat pump Conference 2017 [2] Snijders, A.L. and Drijver, B.C. (2016). Open-loop heat pump and thermal energy storage systems. In: Rees (ed.) (2016). Advances in Ground-Source Heat Pump Systems. Woodhead Publishing Series in Energy: Number 100.