Het Pensioenakkoord, een jaar later Verantwoordelijkheid en uitvoering Mr Rob ten Wolde AZL is onderdeel van ING

Status Pensioenakkoord Harde feiten Pensioenakkoord tussen sociale partners 4 juni 2010 Pensioenakkoord met kabinet (Uitwerkingsmemorandum 9 juni 2011) Brief minister Kamp 14 september 2011 over FTK1: herberekening VEV + generatieproof(discussie!) Hoofdlijnennota herziening FTK 30 mei 2012 + 4 rapporten Kunduz- of Lenteakkoord: AOW uit het akkoord ! Septemberpakket (en herziening overheidsbegroting 2013)

Status Pensioenakkoord (2) Is er wel een akkoord? Kabinet kan geen overeenkomsten aangaan: Tweede Kamer heeft recht van amendement STAR kan achterbannen niet binden: invoering reëel pensioencontract wordt beslist aan de diverse cao-tafels Invoering reëel pensioencontract moet een wettelijke verplichting zijn. Keuze uit nominaal of reëel is ‘onmogelijk’.

Status Pensioenakkoord (3) Voldoende redenen om door te gaan met aanvullend pensioendeel van het Pensioenakkoord Vergeet synchronisatie met AOW-ingangsdatum, flexibilisering (geen!) en levensverwachtingsaanpassings-mechanisme

Besluitvormingsproces Indiening/openbaarmaking wetsvoorstel(len) Parlementaire behandeling en mogelijke wijzigingen Vaststelling invoeringstermijnen en overgangsmaatregelen (C)ao-onderhandelingen sociale partners in bedrijfstakken en ondernemingen (pensioenbeleid) Uitvoering door besturen pensioenfondsen en verzekeraars, na aanpassing administratiesystemen, reglementen en andere fondsdocumenten (uitbesteding) Communicatietraject Betekent Septemberpakket geen invoeringstermijnen?

Besluitvormingspakket (2) Achter elkaar geschakelde fasen, maar probeer “overlap” Werkelijkheid/uitvoeringswereld is rijk geschakeerd Taakafbakening tussen cao-partijen en fondsbesturen is divers en niet altijd duidelijk (pensioen-, premie-, indexatie- en beleggingsbeleid)

Verantwoordelijkheidsverdeling Notitie Pensioenfederatie november 2011 Aanvullende notitie over verdeling ten aanzien van de premievaststelling Leg verantwoordelijkheidsverdeling sociale partners – fondsbesturen nu al vast!

Verantwoordelijkheidsverdeling (2) Algemene kenmerken Pensioenwet regelt verdeling summier, helderheid in uitvoerings-overeenkomst Geen wijziging verdeling beoogd, maar verduidelijking Sociale partners en fondsbesturen zijn tot elkaar ‘veroordeeld’ (wederzijdse afhankelijkheid) Opzegging uitvoeringsovereenkomst is ‘theoretisch ultimum remedium’

Verantwoordelijkheidsverdeling (3) Indeling Verantwoordelijkheidsverdeling bij totstandkoming contract: voorwaarden, hoeveel beleidsvrijheid krijgt fondsbestuur? Verantwoordelijkheidsverdeling tijdens de uitvoering: één kapitein op het schip Verantwoordelijkheidsverdeling bij wijziging van het contract

Verantwoordelijkheidsverdeling (4) Onderwerpen Pensioenovereenkomst Uitvoeringsovereenkomst Vaststelling kostendekkende premie Risicohouding, indexatie-ambitie, beleggingsbeleid: totaal pakket !? Tekorten en overschotten Korten

Verantwoordelijkheidsverdeling (5) Onderwerpen (2) Communicatie Invaren oude rechten (inschatten juridische risico’s; Europese proportionaliteitstoets) Benoeming bestuursleden (en toekomstige bestuursmodellen) Vaststelling waarderingsgrondslagen Statutenwijziging

Verantwoordelijkheidsverdeling (7) Stelling De invoering van het reële pensioencontract leidt tot een verschuiving van de bestaande ‘machtsverhouding’ tussen sociale partners en fondsbesturen. De invoering van het reële pensioencontract versnelt het afscheid van het paritaire bestuursmodel.

Verantwoordelijkheidsverdeling (8) Wet versterking bestuur pensioenfondsen: parallel of volgtijdelijk? Paritair bestuursmodel: cao-partijen versus werkgever-, werknemers-en gepensioneerden (rol DPR?) Gemengd model (one/two-tier-board): cao-partijen vs executives en non-executives (rol intern toezicht?) Onafhankelijk model: cao-partijen vs onafhankelijke professionals (rol belanghebbendenorgaan?)

Samenwerking sociale partners en fondsbesturen Fondsbesturen kunnen cao-partijen ondersteunen in het onderhandelingsproces, meedoen in werkgroepen e.d. Uitvoeringsorganisaties ondersteunen primair fondsbesturen, secundair cao-partijen (administratieve inrichting, actuariële berekeningen, communicatie) Uitvoerbaarheid afspraken en uitvoeringskosten

Implementatie nieuw pensioencontract Informatieanalyse, ontwikkeling nieuwe systemen (generiek en fondsspecifiek) en testen Conversie oude rechten, aanpassing rekensregels + mutatiecodes Wijziging reglementen, uitvoeringsovereenkomst, statuten, beleggingsrichtlijnen, contracten etc. etc. Tijdens implementatie ligt mutatieverkeer stil !

Implementatie nieuw contract (2) Governance Majeure beslissingen die advies deelnemersraad behoeven (evenwichtige belangenafweging) Afleggen verantwoordelijkheid aan verantwoordingsorgaan Intern toezichtorgaan toetst beoordeling processen (checks & balances), aansturing fonds en omgang met lange termijn risico’s; toetst functioneren bestuur Huidige governancestructuur uitschakelen?

Uitvoering ‘vòòr de stelselherziening’ Septemberpakket vereist geen wetgeving: toepassing in 2012/2013: - Invoering ultimate forward rate ultimo september 2012 - Adempauze bijdrage kd-premie 2013 aan herstel - Spreiding kortingen over 2013-2015 - Pensioenopbouw vanaf 2013 naar ingang 67 jaar - Verwerking gestegen levensverwachting à la LAM - Ondergrens indexeren naar 115% dg

Administratieve verwerking verhoging pensioenleeftijd Opbouw vanaf 2014 (of vrijwillig 2013) naar 67 jaar (Witteveenkader) Actuariële omzetting (conversie): alle pensioenaanspraken omgerekend (opgerent) naar nieuwe leeftijd, eventueel gevolgd door vervroeging naar werkelijke ingangsdatum (toestemming nodig?) Administratieve knip: geen wijziging ‘verleden’, aparte administratie van nieuw cohort met eigen actuariële tarieven, rekenregels, flexfactoren etc. Voorkeur voor omzetting? Maar….

Administratieve verwerking LAM en RAM LAM al vanaf 2013 en kortingen (“RAM”) vanaf 1 april 2013 (2012) en volgende Gemiste indexatie, gecombineerd met inhaalindexatie Tijdelijke verlaging opbouwpercentage (eventueel in combinatie met handhaving 65 jaar) Verlaging pensioen(aanspraken) deelnemers, slapers en/of gepensioneerden Administratieve verwerking kortingen bepaalt ook latere reparatiemogelijkheden !

Drie methoden Geen details per deelnemer bijhouden: overzicht op totaalniveau van cumulatief gemiste indexatie Details per deelnemer cumulatief bijhouden Details per deelnemer en boekjaar bijhouden (samen met knip vanwege hogere leeftijd!) Fondsspecifieke oplossingen (maatwerk)

Drie methoden (2) Collectieve oplossingen zijn administratief relatief eenvoudig en dus goedkoper; individuele oplossingen zijn duur, zelfs nieuwe bouw administratiesysteem Hoe collectiever, hoe ‘dunner de spoeling’ Verwachte doorlooptijd verwerking aanpassingen (aanpassing reglement tot en met aanpassing administratiesysteem): 1 jaar, dus invoering per 1-1-2014 niet haalbaar! Communicatie-aspecten

AOW-gat-problematiek AOW-pensioeningang vanaf 1-4-2012 naar de verjaardag Geleidelijke verhoging pensioenleeftijd naar 66 en 67 jaar: 11 nieuwe AOW-leeftijden Deelakkoord VVD/PvdA-begroting 2013: in 2018 al 66 jaar Voer één pensioen(richt)leeftijd in voor alle bestaande en nieuwe aanspraken: vanaf 2014 naar 67 jaar.

Eén (aanvullend) pensioenleeftijd Actuariële oprenting en korting tegen verschillende grondslagen Individuele toestemming vereist; wettelijke hulp voor collectieve aanpak nodig Toekomstige waardeoverdracht alleen mogelijk bij identieke verwerking LAM en RAM (geen keuzevrijheden) Communicatie-aspecten (UPO)

Samenvatting van administratieve verwerkingen AOW-verjaardag en geleidelijke verhoging leeftijd Korting op indexaties en inhaalmogelijkheden Korting op ingegane pensioenen en pensioenaanspraken LAM Pensioenopbouw, ingang 67 jaar (Tijdelijke) verlaging opbouwpercentage (effect LAM en kleiner Witteveenkader)

Verhoging pensioenadministratiekosten Verhoging uitvoeringskosten is substantieel ! FD-opinie Opdam/Van Tilburg: kosten implementatie reëel pensioencontract gedragen door sociale partners/werkgever Stelling Onderzoeksbureaus en politiek hebben teveel aandacht voor huidige (te hoge) uitvoeringskosten, maar zouden zich beter kunnen bezig houden met…