Meten Deel 2/4 ovaliteit Jo Desutter OLVTD 2006 Opleiding meten Meten Deel 2/4 ovaliteit Jo Desutter OLVTD 2006

Deel 2 : Meetinstrumenten Meten Deel 2/4 ovaliteit Jo Desutter OLVTD 2006

Meten Deel 2/4 ovaliteit Jo Desutter OLVTD 2006 OVALITEITSMETER Meten Deel 2/4 ovaliteit Jo Desutter OLVTD 2006

Meten Deel 2/4 ovaliteit Jo Desutter OLVTD 2006 OVALITEITSMETER Gebruik : zeer nauwkeurig meten van gatdiameters Werking : de uitwijking van de meetstiften wordt overgebracht naar een meetklok Schaalwaarde : 0,01 mm Meetbereik : uit te breiden volgens kop Aflezing : zie meetklok (maat niet rechtstreeks af te lezen !) Ijken : met ijkring Meten Deel 2/4 ovaliteit Jo Desutter OLVTD 2006

OVALITEITSMETERTYPES Tweepuntsbinnenmeter met driepuntscentrering. Grote boringen of gleuven Klein meetbereik : 10 tot 400 mm Tweepuntsbinnenmeter met twee halve manen. Kleine boringen Zeer klein meetbereik : 1 tot 15 mm Meten Deel 2/4 ovaliteit Jo Desutter OLVTD 2006

Tweepuntsbinnenmeter met twee halve manen. Twee beweegbare tasters (halve manen) zorgen voor het tweepunts-contact. Via de inwendige conische naald wordt de indrukking van de gespleten tasterhelften naar de meetklok overgebracht. Meten Deel 2/4 ovaliteit Jo Desutter OLVTD 2006

Tweepuntsbinnenmeter met driepuntscentrering. Eén beweegbare taster voor de maatopname (in het midden van dat vlakje) en drie vaste contactpunten voor een goede centrering (de 2 zijvlakken en de achterste taster). De achterste tasterpunt is vervangbaar om in een ander meetbereik te kunnen meten. Meten Deel 2/4 ovaliteit Jo Desutter OLVTD 2006

MEETMOGELIJKHEDEN VAN DE OVALITEITSMETER Ovaliteitsmeters of tweepuntsbinnenmeetinstrumenten worden gebruikt om boringen nauwkeurig te controleren. (soms ook voor gleuven) Vorm-afwijkingen, zoals ovaliteit en coniciteit, kunnen eveneens vastgesteld worden. ALTIJD IN 2 RICHTINGEN METEN !!! ovaliteit Meten Deel 2/4 ovaliteit Jo Desutter OLVTD 2006

NADELEN VAN DE OVALITEITSMETER Per taster is slechts een klein meetbereik mogelijk. Een set met verschillende opzetstukken is dus noodzakelijk. Bepaalde ovaliteitsfouten niet kunnen waargenomen worden. Meten Deel 2/4 ovaliteit Jo Desutter OLVTD 2006

METEN MET EEN OVALITEITSMETER De ovaliteitsmeter met driepuntscentrering De driepuntscentrering zorgt voor een nauwkeurig meetinstrument. De hartlijn van de tasters in het midden staat loodrecht op de koorde gevormd door de 2 vaste steunpunten. Hierdoor meet men steeds door het middelpunt van de cirkel. Meten Deel 2/4 ovaliteit Jo Desutter OLVTD 2006

METEN MET EEN OVALITEITSMETER : werkvolgorde Reinigen meetbekken en te meten onderdelen. Monteer een gewenst type meetklok in de meetklokhouder die de afleeseenheid van onze meting zal bepalen. Zorg voor een goede voorspanning van de veer (afhankelijk van de te controleren tolerantie). - Controleer of de meetklok reageert bij het lichtjes indrukken van de taster. - Als de meetklok hierop reageert, stel die in op de te controleren nominale maat met behulp van een instelring. Centreer de binnenmeter in de te controleren boring of gleuf. Lees af en controleer of deze afmeting binnen de tolerantiegrenzen valt. Meten Deel 2/4 ovaliteit Jo Desutter OLVTD 2006

METEN MET EEN OVALITEITSMETER : juist centreren Zoek steeds de minimum maat (keerpunt wijzernaald) door de nodige bewegingen met de ovaliteitsmeter te doen. De ovaliteitsmeter kantelend in en uit de boring bewegen. Indien er twijfel ontstaat bij het uitnemen, de ijking overdoen. Meten Deel 2/4 ovaliteit Jo Desutter OLVTD 2006

INSTELLEN KLOK maximum maat = 90,03 = streefmaat = 0 op klok midden tolerantieveld = 90,02 minimum maat = 90,01 zo mag de klok zowel positief als negatief uitwijken Meten Deel 2/4 ovaliteit Jo Desutter OLVTD 2006

Meten Deel 2/4 ovaliteit Jo Desutter OLVTD 2006 INSTELLEN KLOK Wat als de diameter van de instelring NIET gelijk is aan de streefmaat ? De ‘’NUL’’ op de klok moet altijd de streefmaat zijn ! vb.1 : streefmaat = 90,02 ijkring = 90,025 verschil = 0,005 klok in ijkring ring > streefmaat => verschil op klok + Meten Deel 2/4 ovaliteit Jo Desutter OLVTD 2006

Meten Deel 2/4 ovaliteit Jo Desutter OLVTD 2006 INSTELLEN KLOK Wat als de diameter van de instelring NIET gelijk is aan de streefmaat ? De ‘’NUL’’ op de klok moet altijd de streefmaat zijn ! vb.2 : streefmaat = 90,02 ijkring = 90,018 verschil = 0,002 klok in ijkring ring < streefmaat => verschil op klok - Meten Deel 2/4 ovaliteit Jo Desutter OLVTD 2006

systeem verrekent zelf de streefmaat INSTELLEN KLOK opmerking : bij gebruik van de Marposs pen (elektronische meetpen voor SPC) ijken op meetring systeem verrekent zelf de streefmaat Meten Deel 2/4 ovaliteit Jo Desutter OLVTD 2006

METEN MET EEN OVALITEITSMETER 1. Plaats de meetbekken in de instelring minimum indrukking van de meetnaald 1 mm; beweeg het meettoestel heen en weer en zoek de max. uitwijking. 2. Zet de schaalverdeling op 0 en zet de instelring vast. Let op! De maat van de instelring kan afwijken van de nominale maat! 3. Neem het meettoestel uit de instelring en herneem de meting. Controleer de 0-waarde. 4. Plaats het meettoestel in het werkstuk. 5. Beweeg in alle richtingen; zoek de max. waarde en doe de meting op verschillende hoogten en telkens 120° verdraaid. 6. Noteer de afmetingen op je controlekaart. Meten Deel 2/4 ovaliteit Jo Desutter OLVTD 2006

(VARIANT : BORINGMEETGEREEDSCHAP MET 2 KOGELTASTERS) Gebruik : snel en nauwkeurig controleren of een boring binnen zijn tolerantiegrenzen is vervaardigd. Zeer nauwkeurige controle van de ovaliteit en coniciteit van een boring. Nadeel : slechts één bepaalde maat te controleren (dus enkel ijken met die instelring met de nominale maat van die boring). Resolutie: 0,001 mm Meetbereik: beperkt tot 0,2 mm Werking : De meetdoorn van dit instrument is afgewerkt volgens een nauwkeurige diameter die juist in de te controleren boring moet passen. Aan het uiteinde ervan bevinden zich twee kogeltasters die de maat naar de meetklok overdragen. Meten Deel 2/4 ovaliteit Jo Desutter OLVTD 2006

Meten Deel 2/4 ovaliteit Jo Desutter OLVTD 2006 IJKEN 1 Teken op de meetklok de wijzernaald in de referentiepositie, dit is de stand van de wijzernaald die hoort bij de diameter van de instelring. Duid ook de minimum en maximum maat aan. Instelring: 2.503’’ Minimum werkstukmaat: 2.502’’ Maximum werkstukmaat: 2.504’’ Streefmaat: … Instelmaat: wijzer op … Streefmaat: wijzer op … Minimummaat: wijzer op … Maximummaat: wijzer op … Meten Deel 2/4 ovaliteit Jo Desutter OLVTD 2006

Meten Deel 2/4 ovaliteit Jo Desutter OLVTD 2006 IJKEN 2 Teken op de meetklok de wijzernaald in de referentiepositie, dit is de stand van de wijzernaald die hoort bij de diameter van de instelring. Duid ook de minimum en maximum maat aan. Instelring: .625’’ Minimum werkstukmaat: .625’’ Maximum werkstukmaat: .626’’ Streefmaat: … Instelmaat: wijzer op … Streefmaat: wijzer op … Minimummaat: wijzer op … Maximummaat: wijzer op … Meten Deel 2/4 ovaliteit Jo Desutter OLVTD 2006

Meten Deel 2/4 ovaliteit Jo Desutter OLVTD 2006 IJKEN 3 Teken op de meetklok de wijzernaald in de referentiepositie, dit is de stand van de wijzernaald die hoort bij de diameter van de instelring. Duid ook de minimum en maximum maat aan. Instelring: 2.5125’’ Minimum werkstukmaat: 2.510’’ Maximum werkstukmaat: 2.512’’ Streefmaat: … Instelmaat: wijzer op … Streefmaat: wijzer op … Minimummaat: wijzer op … Maximummaat: wijzer op … Meten Deel 2/4 ovaliteit Jo Desutter OLVTD 2006

Meten Deel 2/4 ovaliteit Jo Desutter OLVTD 2006 IJKEN 4 Teken op de meetklok de wijzernaald in de referentiepositie, dit is de stand van de wijzernaald die hoort bij de diameter van de instelring. Duid ook de minimum en maximum maat aan. Instelring: 1.709’’ Minimum werkstukmaat: 1.710’’ Maximum werkstukmaat: 1.712’’ Streefmaat: … Instelmaat: wijzer op … Streefmaat: wijzer op … Minimummaat: wijzer op … Maximummaat: wijzer op … Meten Deel 2/4 ovaliteit Jo Desutter OLVTD 2006

Meten Deel 2/4 ovaliteit Jo Desutter OLVTD 2006 IJKEN 5 Teken op de meetklok de wijzernaald in de referentiepositie, dit is de stand van de wijzernaald die hoort bij de diameter van de instelring. Duid ook de minimum en maximum maat aan. Instelring: 3.4025’’ Minimum werkstukmaat: 3.401’’ Maximum werkstukmaat: 3.402’’ Streefmaat: … Instelmaat: wijzer op … Streefmaat: wijzer op … Minimummaat: wijzer op … Maximummaat: wijzer op … Meten Deel 2/4 ovaliteit Jo Desutter OLVTD 2006

Meten Deel 2/4 ovaliteit Jo Desutter OLVTD 2006 IJKEN 6 Teken op de meetklok de wijzernaald in de referentiepositie, dit is de stand van de wijzernaald die hoort bij de diameter van de instelring. Duid ook de minimum en maximum maat aan. Instelring: 2.755’’ Minimum werkstukmaat: 2.755’’ Maximum werkstukmaat: 2.756’’ Streefmaat: … Instelmaat: wijzer op … Streefmaat: wijzer op … Minimummaat: wijzer op … Maximummaat: wijzer op … Meten Deel 2/4 ovaliteit Jo Desutter OLVTD 2006

Meten Deel 2/4 ovaliteit Jo Desutter OLVTD 2006 IJKEN 7 Teken op de meetklok de wijzernaald in de referentiepositie, dit is de stand van de wijzernaald die hoort bij de diameter van de instelring. Duid ook de minimum en maximum maat aan. Instelring: 1.8165’’ Minimum werkstukmaat: 1.8155’’ Maximum werkstukmaat: 1.8165’’ Streefmaat: … Instelmaat: wijzer op … Streefmaat: wijzer op … Minimummaat: wijzer op … Maximummaat: wijzer op … Meten Deel 2/4 ovaliteit Jo Desutter OLVTD 2006

Meten Deel 2/4 ovaliteit Jo Desutter OLVTD 2006 IJKEN 8 Teken op de meetklok de wijzernaald in de referentiepositie, dit is de stand van de wijzernaald die hoort bij de diameter van de instelring. Duid ook de minimum en maximum maat aan. Instelring: 2.314’’ Minimum werkstukmaat: 2.3145’’ Maximum werkstukmaat: 2.3155’’ Streefmaat: … Instelmaat: wijzer op … Streefmaat: wijzer op … Minimummaat: wijzer op … Maximummaat: wijzer op … Meten Deel 2/4 ovaliteit Jo Desutter OLVTD 2006

VRAGEN OVALITEITSMETERS 1. Hoe moet men de analoge tweepuntsbinnenmeter instellen alvorens te meten? Antwoorden 1. Men stelt de meetklok in op de te meten streefmaat met behulp van eindmaten in een eindmaten-houder of instelringen. 2.  Men stelt de meetklok in door eerst op het werkstuk te meten en dan te vergelijken met de maat van een instelring of eindmatencombinatie. 3.  Men zorgt eerst dat men een gepaste meetklok in een gepaste taster met meetklokhouder opspant. Meten Deel 2/4 ovaliteit Jo Desutter OLVTD 2006

VRAGEN OVALITEITSMETERS 2. Welk type tweepuntsbinnenmeter kan men het best gebruiken om een diameter van 7 mm te controleren? Antwoorden 1.      Een halvemanen tweepuntsbinnenmeter. 2.      Een tweepuntsbinnenmeter met driepuntscentrering. Meten Deel 2/4 ovaliteit Jo Desutter OLVTD 2006

VRAGEN OVALITEITSMETERS 3. Hoe kan men zien dat de analoge tweepuntsbinnenmeter goed gecentreerd is? Antwoorden 1. Door de meter in de gleuf of boring lichtjes heen en weer te bewegen tot hij de kleinste maataanduiding geeft (omkeerpunt van de wijzer). 2. Door de meter in de gleuf of boring heen en weer te bewegen en te zoeken naar de grootste maataanduiding. Meten Deel 2/4 ovaliteit Jo Desutter OLVTD 2006

VRAGEN OVALITEITSMETERS 4. Welk nadeel heeft een tweepuntsbinnenmeter? Antwoorden 1. Ovaliteit kan moeilijk worden nagegaan. 2.  Een klein meetbereik per taster. 3. Met dit instrument zijn gleuven niet zo eenvoudig en nauwkeurig te meten. Meten Deel 2/4 ovaliteit Jo Desutter OLVTD 2006