BOZE PRESENTATIE Beste leerkracht, educator, vrijwilliger of vormingswerker, Zie hier de powerpointversie van het dossier Handel maar dan eerlijk. Deze presentatie kan gebruikt worden om verontwaardiging en boosheid op te roepen bij de leerlingen. Licht toe dat QUE?! Afvoeren dié handel (oktober) en Handel nu (mei) scholenacties zijn die als doel hebben kinderen en jongeren warm te maken om de wereldhandelsregels te veranderen zodat iedereen een rechtvaardig deel van de koek krijgt. In onderstaande presentatie bekijken we de handelsketens van suiker en cacao om het probleem toe te lichten. Daarna is het aan de leerlingen. Hoe zullen ze hun verontwaardiging of boosheid uiten? We kijken erg uit naar het resultaat!! Dat resultaat kan je posten op de website van onze scholenacties: Zie www.oxfamwereldwinkels.be/scholenacties. Zo doen jullie mee, en zorgen jullie voor een groter draagvlak! In de presentatie worden de spelers in de ketens steeds gegroepeerd voorgesteld met een beetje toelichting. Per slide zijn deze spelers genummerd van links naar rechts (tekst in cursief). Veel succes en bedankt voor de interesse.

cacaoketen Van cacaoboer tot transporteur   Producten en gewassen worden meestal geteeld op plaatsen die gunstig zijn voor dat gewas. Bijvoorbeeld: koffie en cacaobonen groeien het best in tropische gebieden rondom de evenaar. Je zou dus verwachten dat de producenten daar goede zaakjes zouden kunnen doen, hun gewassen zijn bovendien erg populair! Spijtig genoeg kunnen deze producenten vaak niet kiezen aan wie ze verkopen. Er zijn niet altijd meerdere opkopers in de buurt, soms slechts één. En deze opkoper is afhankelijk van een internationale handelaar die zoveel mogelijk winst wil maken. Dus ziet de kleine boer zich verplicht om een veel te lage prijs te aanvaarden voor zijn product. Dit heeft als gevolg dat de grote internationale handelaar nog groter, machtiger en rijker wordt. Hij betaalt de opkoper vaak ook geen eerlijke prijs. Hij oefent druk uit op de opkoper zodat die zich verplicht is de boeren een lage prijs te geven. De grote internationale handelaar wil de cacaobonen daarna naar het Noorden transporteren zodat ze daar verwerkt kunnen worden. Wanneer de verwerking in het Zuiden zou gebeuren, zijn de bonen meer geld waard. Maar de zuiderse boeren hebben vaak geen infrastructuur om dat te doen. En wanneer de boeren wél de mogelijkheid hebben om te investeren in de verwerking, moeten ze extra geld betalen (invoertaksen) om hun verwerkte cacao in het Noorden in te voeren. Ze zijn dus altijd de pineut! 1, Dit is een cacaoboer uit het Zuiden. Hij verkoopt de cacaobonen aan de opkoper. 2, Dit is de opkoper. Zij koopt de cacaobonen van boer en verkoopt ze aan de grote internationale handelaar. Die internationale handelaar geeft weinig marge aan de opkoper. 3, Dit is de grote internationale handelaar. Je herkent hem aan zijn sigaar, gouden bril en maatpak. Hij koopt de cacao van de opkoper en geeft er weinig geld voor. Hij zoekt dan een transporteur om zijn cacao naar het Noorden te vervoeren. Hij wil maar één ding: superrijk worden! 4, Dit is de transporteur. Hij heeft een stuur vast en zorgt ervoor dat de cacao naar het Noorden gebracht wordt. De grote internationale handelaar verwacht dat hij de cacao zo snel mogelijk naar bv. Europa brengt. cacaoketen

Suikerketen cacaoketen Riet- Van rietsuikerboer tot transporteur Rietsuiker wordt geproduceerd in het Zuiden. Daar hebben ze er het ideale klimaat voor. Europa verbruikt jaarlijks zo’n 16 miljoen ton suiker. Zo’n 13,3 miljoen ton daarvan is bietsuiker, die zich door de Europese handelspraktijken voorzien weet van gegarandeerde afzet op onze markt. De overige 3 miljoen ton suiker die we verbruiken, kan geïmporteerde rietsuiker zijn.   1, Dit is Miguel. Miguel woont in Paraguay en teelt op kleine schaal suikerriet. Na de oogst verkoopt Miguel zijn suikerriet aan de coöperatie waarvan hij lid is. Er zijn ook suikerboeren die geen lid zijn van een coöperatie. 2, De coöperatie verkoopt het suikerriet van haar leden aan deze opkoper. De opkoper is vaak de baas van een fabriek die het suikerriet tot suikerstroop of ruwe rietsuiker maakt. Er zijn maar weinig opkopers met fabrieken en er zijn zeer veel kleine boeren. Dus zijn de boeren erg afhankelijk van de opkopers, die hen de prijs van het riet makkelijk kunnen opleggen. 3, Dit is de transporteur. Hij zorgt dat de rietsuiker terecht komt bij de verwerker in het Noorden. cacaoketen

Suikerketen cacaoketen Riet- 1, Dit is een verwerker. Hij verwerkt cacao en suiker tot chocolade. cacaoketen

Suikerketen cacaoketen Riet- biet- Rietsuiker wordt zoals gezegd geproduceerd in het Zuiden. Daar hebben ze er het ideale klimaat voor. Toch is de suiker die wij in Europa verbruiken grotendeels afkomstig van suikerbieten die hier in het Noorden geteeld worden. Omwille van de Wereldoorlogen wilde men niet langer afhankelijk zijn van andere landen voor belangrijke producten zoals suiker. Dus moest en zou suiker ook in ons land geteeld worden. Ondertussen liggen die oorlogen al lang achter ons en weten we dat de productie van rietsuiker op kleine schaal in het Zuiden veel efficiënter is en beter voor het milieu. Om bietsuiker toch een kans te geven, subsidieert Europa de bietsuikerteelt. Bovendien legt Europa erg hoge invoertaksen op voor rietsuiker die uit het Zuiden Europa binnen komt. Door die oneerlijke handelspraktijken wordt rietsuiker een stuk duurder en krijgt de rietsuikerboer geen eerlijke kans. 1, Dit is de Noordelijke politicus. Hij zorgt ervoor dat Europese suikerbietenboeren subsidies krijgen om te kunnen concurreren met kleine rietsuikerboeren uit het Zuiden. De teelt van suikerriet op kleine schaal in het Zuiden is immers veel efficiënter en beter voor het milieu dan de grootschalige, industriële bietenteelt in het Noorden. Zo maken de kleine rietsuikerboeren uit het Zuiden geen eerlijke kans op de Europese markt. 2, Dit is de Noordelijke suikerbietenboer. Hij teelt op een industriële manier, op grote schaal suikerbieten. De suikerbieten worden verkocht aan grote suikerbedrijven die er vervolgens suiker van maken cacaoketen

Suikerketen cacaoketen Riet- biet- Van verwerker tot de winkelier   Als de cacao in het Noorden aankomt, wordt het verwerkt tot chocolade in fabrieken. Daarna verkopen verwerkers de chocolade aan de supermarktverkoper. 1, Dit is de verwerker. Hij verwerkt de grondstoffen tot repen chocola, choco, en andere chocoladeproducten. Je herkent hem aan zijn kopje chocomelk, schort en das. De verwerker verkoopt zijn chocolade aan de supermarkt. Ook hij wil winst maken. 2, Dit is supermarktverkoper. Je kan hem tegenkomen in de winkel wanneer je boodschappen doet. 3, Tenslotte is er de consument. Dat ben jij en ik. We winkelen in de supermarkt en lusten graag chocolade. In de winkel zien we wel 30 verschillende repen chocolade in de rekken liggen! Veel merken chocolade zijn afkomstig van dezelfde bedrijven, die steeds machtiger worden, en hun greep op de keten dus steeds groter kunnen maken. Bovendien betalen te veel voor bijvoorbeeld de suiker die we dagelijks kopen. cacaoketen

Willen jullie dit ook aanklagen? Hier alvast enkele manieren om dat te doen: Verzin een zin, een eis, een spreuk en laat een groot aantal leerlingen snel langs een camera passeren. n roepen maar! Maak een waanzinnig groot, boos gezicht met krijt, post-its, papier-machée, met chocolaatjes en/of suiker, … Enkele leerlingen kruipen in de huid van alle spelers in de suikerketen. Zet ze voor het bord, met telkens 5 tekstballonnen er bij (met daarin telkens weetjes over hun dromen, levensomstandigheden, handel en transport, zorgen en oplossingen). Neem van iedereen een foto. Organiseer een KABAAL-wedstrijd! Maak duidelijk dat het zo niet verder kan. Meet met een decibelmeter welke klas het meest kabaal kan maken.

VEEL SUCCES! VEEL PLEZIER!