Digitaal stedelijk waterbeheer Eric Oosterom, Stichting RIONED Schakeldag 26 juni 2018

Stichting RIONED: Kenniscentrum stedelijk water Regenwater, grondwater, afvalwater Transport: bovengronds, via bodem, oppervlaktewater en buizen Bestemmingen: bodem, oppervlaktewater, (her)gebruik en rwzi Rollen: Onderzoek Kennisontsluiting Standaardisatie Belangenbehartiging en communicatie

De (beheer)wereld dataficeert! 4e productiefactor, naast arbeid, kapitaal en grond! Sensoring, robots/drones, internet of things, big data, open data, ... Toenemende invloed van software en technologie (smart city, machine learning, artificial intelligence, ...) Strategische vraag: Hoe spelen de sector en RIONED hierop in? Basisvoorwaarde = Eenduidige uitwisseling Uniformiteit = basis voor samenwerking / collectief beheer Machine-machine uitwisseling Eenmalige inwinning, meervoudig (innovatief) gebruik Interoperabiliteit Meer (open) informatie, meer toegevoegde waarde Gegevenswoordenboek Stedelijk Water te raadplegen via data.gwsw.nl Operationalisering is een forse opgave, waarvan overigens naar ieders verwachting de baten de kosten ruimschoots compenseren.

Stedelijk waterbeheer digitaal Onze Common Ground: Standaardtaal GWSW = basisvoorwaarde Operationalisering van het GWSW Semantiek Informatiemodel Uitwisselingsformaten én Horizonscenario: Linked datasets applicatieneutraal in de cloud, digital twins

Waarom? Einde aan de ‘chaos’ Eenvoudige inwinning, meervoudig gebruik Betere gegevens beter ontsloten, dus betere beheer- en investeringsbeslissingen (verdienpotentieel!) Versterking opdrachtgeverschap en regierol gemeenten Collectief beheer (regionale samenwerking, integraal beheer openbare ruimte) Analyses (systeemfunctioneren, klimaatadaptatie) Open data: basisregistraties, KLIC, Inspire en DSO Nodig om maatschappelijke opgaven te realiseren (één overheid, klimaatadaptatie, energietransitie, omgevingswet, vervangingsopgaven, asset management, ....) Plicht van RIONED dat te onderzoeken en toepassing ervan te bevorderen

Gegevenswoordenboek Stedelijk Water Meer dan een standaard-datataal Termen, definities, relaties en kennis vanuit bestaande kennis(-producten), normen, applicaties en praktijk Ontologie: Hoogsemantische en interpreteerbare datastructuur inclusief betekenis en (kwaliteits)regels Opbouw (linked data): Factgerichte triples Overstortput <is een soort> Rioolput Rioolput <is verbonden met> Leiding Rioolput <bestaat uit> Beton

GWSW: Graaf-opbouw Graaf: verzameling knopen en lijnen is invoer voor heeft als deel heeft als kenmerk is een soort is invoer voor heeft als uitvoer Graaf: verzameling knopen en lijnen Graph: collection of vertices and edges object subject predicate RDF: triple materiaal beton rioolput heeft als kenmerk inspectie is invoer GWSW: - triplestore - Graph database voor

GWSW: Graph database Norm, leidraad Beheer, beleid Uitvoering Ontwikkeling Modellen

Linked data Basis Operationeel beheer Inspecteren WWW 1.0 – (mens)leesbare, platte data WWW 2.0 – schrijfbare, interactieve data WWW 3.0 – uitvoerbare, dynamische data, applicaties en services Basis Operationeel beheer Inspecteren Semantische web: applicaties interpreteren informatie en genereren en distribueren op intelligente wijze nuttige content Alles met elkaar te verbinden o.b.v. wereldwijde standaarden

Toepassingsgerichte modules GWSW-Basis Reiniging en inspectie Maatregelen Minimale Dataset Hydraulisch modelleren Meten en monitoring Meldingen Riolerings-kengetallen IMBOR-Riolering Gemalen …. Geo/CAD/GIS Persleidingen Geel = klaar voor gebruik, groen = in ontwikkeling

Nu: operationalisering GWSW Beheerapplicaties spreken nu GWSW, dus datasets zijn GWSW-conform uit te wisselen. Nulmeting GIS-presentatie OTL Applicaties op die datasets richten

Horizonscenario: Neutrale ontsluiting en gebruik Full life cycle datasets [van idee tot sloop] Van versnipperd naar procesintegratie Grote behoefte bij gemeenten/beheerders Basis voor: VNG Common Ground DSO Om dit te bereiken is een business plan nodig op basis waarvan een Programma Data & Informatie gaat draaien. De eerste stappen zijn het opstellen van een roadmap, het verder verwerven van draagvlak en steun voor het doelscenario bij de RIONED achterban en door het opbouwen van een geschikt consortium, het maken van kosten-baten-analyses als basis voor het verwerven van voldoende financiering en het uitvoeren van enkele speerpuntprojecten om van proof-of-concept echt richting praktijkgebruik en operationalisering te gaan.

GWSW uitwisselarchitectuur

Voorbeeld 1: Gemeente(n) en waterschap delen hun data op kaart Beheer Prognoses/modellering Incidenten

Voorbeeld 2: Revisies riolering verwerken Nu erg omslachtig en ‘knullig’ Wordt o.b.v. NLCS en GIS-standaarden rechtstreeks op de brondataset

Wat kunt u doen? Data en informatie van systemen en objecten voor stedelijk waterbeheer komen via de GWSW datavoorziening beschikbaar Verwacht en gebruik het GWSW als standaardtaal. Stap 1 voor bronhouders is GWSW-nulmeting Daarna: Use cases, wat wilt ú met de data? Schrijf GWSW voor, ga het gebruiken….

Tot slot Vragen? Reacties? Register/soortenboom: http://data.gwsw.nl Apps (datasets, nulmeting, documenten en testbestanden): http://apps.gwsw.nl Geo-Server (GIS-view): http://geodata.gwsw.nl Support: gwsw@rioned.org Vragen? Reacties?

Rollen RIONED GWSW Standaard ontwikkelen en beheren JA Kennisleverancier / Onderzoek JA Voortrekkersrol operationaliseren GWSW JA Zelf operationaliseren en exploiteren GWSW NEE RIONED wél (mede-)opzetten GWSW exploitatie-organisatie Diensten en producten o.b.v. GWSW NEE In begin wel stimulering vanuit RIONED en exploitatie-org De vraag/behoefte van gemeenten is leidend! Standaarden: Woordenboek, eisen, uitwisselformaten, informatiemodel Operationalisering en exploitatie GWSW: Niet commerciele organisatie gerelateerd aan RIONED; met eigen doelstelling, huisstijl, logo, enz. Bij voorkeur consortium samen met VNG, Kadaster, CROW, enz. Totstandkoming BGT ondergronds