Zijn we bang voor meertaligheid? Vreemde eend? De Centrale 18-03-2011 Zijn we bang voor meertaligheid? Piet Van Avermaet Universiteit Gent Sint-Pietersnieuwstraat 49 9000 Gent

Opdracht: omgaan met meertaligheid Hoe ga ik om met de meertalige realiteit op school? Hoe ga ik om met de meertalige realiteit in de klas? Hoe communiceer ik met anderstalige ouders? Wat verwacht ik van ouders inzake communicatie aan de schoolpoort? Wat adviseer ik aan anderstalige ouders op vlak van communicatie thuis?

TAAL Systeem om betekenis te geven; om retrospectief te oordelen over bepaalde ervaringen Andere semiotische systemen Meervoudige geletterdheid Multimodaliteit als vorm van meervoudige geletterdheid Om te leren, om kennis te ontsluiten

TAAL Niet zomaar een vehikel, maar een sociaal geconstrueerd systeem Meerdere variëteiten Variëteiten zijn contextrelevant Meervoudige repertoires Verschillende codes Sociaal cultureel bepaald Match/mismatch met school

TAAL EN LEREN Interactie, interactie, interactie, … Thuis en school: verschillende repertoires Krachtige leeromgeving Positief, veilig klasklimaat Betekenisvolle activiteiten/taken Ondersteuning door interactie Gecontextualiseerd Individueel verschillend

Application: the use of L1 in the classroom In this presentation, we show examples of the use of the first language of children in kindergarten. These examples show that a positive attitude towards the home language is beneficial for early second language acquisition, in the first place because the language learning environment becomes more powerful if children feel secure and accepted and if the teacher respects their identity and home culture. The teacher in this kind of open learning environment, encourages the children’s communicative attempts, understands their communicative limitations and reacts constructively to whatever the children say. As a result, children are more willing to receive input in the second language, and they are not prohibited to produce output in their mother tongue as well as in the school language. Apart from social and emotional reasons, a more functional use of the first language is possible in order to promote second language acquisition: using the L1 can be a scaffold, a means of supporting young children while they are engaged in meaningful interaction. In this view, the home language is seen as an important tool for language development.

DILEMMA’S en SPANNINGEN Meertalige en multiculturele context van school/klas/gezin Spanning tussen meertalige en multiculturele realiteit en promotie van het Nederlands

TAAL EN REALITEIT Meertaligheid is een werkelijkheid in de sociale ruimte: e.g. grootstedelijke context Meertaligheid is een realiteit in elke persoon: meertalige repertoires Meertaligheid is contextgebonden georganiseerd en SN heeft daar een specifieke plaats in Meertalige repertoires hoeft niet full proficiency van elke taal of variëteit te betekenen Achterstand is meer een verhaal van mismatch in code (sociaal-cultureel bepaald) dan alleen van taal Multimodaliteit in communicatie

TAAL EN COGNITIE Toenemend belang van taal en cognitie in taalverwervingsonderzoek, pedagogie & didactiek en taal-assessment Meer en meer evidentie voor belang van kennis van T1 voor cognitieve ontwikkeling van kinderen T1 thuis en formeel leren van T1 voor cognitieve ontwikkeling

TAAL EN IDENTITEIT Taal als feitelijk markeerder van identiteit e.g. jongeren in grootsteden Taal als symbolisch markeerder van identiteit

TAAL EN DIVERSITEIT Meertaligheid: welbevinden, status en functionaliteit communicatie met ouders problemen op speelplaats of klas oplossen kinderen opvangen Je veilig voelen; je idee, mening, gevoelens kunnen uitdrukken Meertaligheid en omgaan met diversiteit, variatie en meerdere normen Meertaligheid en sociale cohesie i.p.v. vermeende cohesie door eentalige norm die tot stigmatisering en grotere kloof leidt

Taal en onderwijs Heersende paradigma = eentaligheid, submersie in de dominante taal In sommige gevallen verbieden, bestraffen Meertaligheid: twee maten en gewichten Empirische evidentie voor: meertalig onderwijs; interdependentie T1-T2; leren T1 staat succes in T2 niet in de weg (Cummins, Garcia-Kleifgen) 12

Taal en onderwijs Indien tweetalig model: scheiding van taalgroepen en compartimentalisering van talen = contraproductief en tegennatuurlijk Meertaligheid is meer dan talen als discrete onafhankelijk van elkaar functionerende entiteiten Realiteit van jongeren is ‘translanguaging’ (Canagarajah; Creese & Blackledge) 13

Taal en onderwijs Pleidooi voor ‘functioneel veeltalig leren’ op school Meertalige repertoires van leerlingen benutten, in de mainstream klas, om de kansen tot ontsluiten van kennis, om kansen om kennis te construeren te vergroten Repertoires van kinderen benutten als didactisch kapitaal Positieve impact op: Zelfbeeld, welbevinden van leerlingen (psycho-sociaal) Beeldvorming en verwachtingen van leerkrachten T2 leren 14

Relatie T1&-T2 15

TAALBELEID Functioneel veeltalig leren Constructief omgaan met meertaligheid Vermijd polarisatie tussen eentalig model en tweetalig model Thuis en school zijn verschillende werelden waar verschillende repertoires worden gebruikt Sensibiliserend omgaan met meertaligheid Aandacht voor meertalige realiteit en voor Nederlands (positieve attitude) Functioneel veeltalig leren Repertoires van kinderen als didactisch kapitaal

TAAL EN OUDERS Misvatting dat ouders niet bezorgd zouden zijn om: Schoolsucces van hun kinderen Kennis van het Nederlands voor schoolsucces Ouders hebben een functioneel/rationeel perspectief EN een emotioneel/identificatie perspectief

TAAL EN OUDERS COMMUNICATIE staat centraal Samen kinderen ondersteunen Motivatie Betrokkenheid Samen kinderen ondersteunen Ook positieve boodschappen Niet altijd in een hiërarchische relatie Niet in een register dat mensen niet begrijpen De variëteit is dan in principe ondergeschikt

TAAL EN OUDERS Niet verplichten tot Nederlands aan schoolpoort of thuis Schrikt af, duwt weg Maakt onzeker Leidt tot minder communicatie Met kinderen thuis Met school Wel stimuleren Bvb. ‘ouders in interactie’ Maar ook dat vanuit een meertalig perspectief

www.meertaligheid.be

Een paar voorbeelden

Powerful plurilingual learning environment Safe and positive classroom environment: L1 to comfort, open climate, children are appreciated, self-confident Functional and meaningful activities with L1 as a means to reach a real-life goal Interactional support by teachers or peers in L1

Powerful plurilingual learning environment Safe and positive classroom environment: L1 to comfort, open climate, children are appreciated, self-confident Functional and meaningful activities with L1 as a means to reach a real-life goal Interactional support by teachers or peers in L1

Powerful plurilingual learning environment Safe and positive classroom environment: L1 to comfort, open climate, children are appreciated, self-confident Functional and meaningful activities with L1 as a means to reach a real-life goal Interactional support by teachers in L1

Powerful plurilingual learning environment Safe and positive classroom environment: L1 to comfort, open climate, children are appreciated, self-confident Functional and meaningful activities with L1 as a means to reach a real-life goal Interactional support by peers in L1

WAAROM INVESTEREN IN DIVERSITEIT Meertaligheid en multiculturaliteit is en blijft realiteit. We moeten er (leren) mee omgaan. Kinderen zijn verschillend en hebben diverse noden Diversiteit leidt tot innovaties De economische, politieke en maatschappelijke kost en impact van niets doen is hoger dan werk maken van gelijke kansen, diversiteit en inclusie 26

http://www.youtube.com/watch?v=aRG4ySdi_aE