bijeenkomst methoden en instrumenten 13-2-2012 Moreel beraad FFZ 23-1-2018 Prof. Dr. Guy Widdershoven Afdeling Metamedica

Moreel beraad Methodisch spreken over een morele vraag Getrainde gespreksleider Reflectie op eigen waarden Op basis van eigen ervaring (casus) Prospectief of retrospectief Groepsonderzoek, niet individu ‘helpen’ Per definitie niet hiërarchisch Dialoog in plaats van discussie Proces en uitkomst gericht

Stappen (Dilemma methode) bijeenkomst methoden en instrumenten 13-2-2012 Stappen (Dilemma methode) Presentatie van de casus Formulering van het dilemma (incl. schade) Verheldering en verplaatsing Analyse: perspectieven, waarden, normen Eigen keuze Vergelijking en dialoog Afronding en afspraken

bijeenkomst methoden en instrumenten 13-2-2012 Wat is een dilemma? Keuze tussen twee handelingen Onontkoombaar Beide handelingen leiden tot schade

bijeenkomst methoden en instrumenten 13-2-2012 1. Casus De casus betreft een relatie tussen een vrouw en een man. De vrouw is in behandeling, de man niet meer. De relatie speelt al langere tijd; in begin verliep de relatie positief en werd deze gezien als beschermende factor, daarna werd het problematisch en de relatie is inmiddels beëindigd (ruim 6 weken geleden). Ook ligt er een aangifte van mevrouw van seksueel misbruik ten tijd van het beëindigen van de relatie. Indexdelict van de vrouw is moord vanwege misbruik. De man is niet meer in behandeling, tbs is onlangs beëindigd. Er is een terreinverbod waar hij zich niet aan houdt.

bijeenkomst methoden en instrumenten 13-2-2012 1. Casus Beleid in de kliniek is relaties tussen cliënten “op te schorten” tot na de forensische behandeling omdat ze pathologie kunnen versterken en interfereren met de behandeling. De vraag is hoever de bemoeienis van de instelling met relaties tussen cliënten moet gaan en in welke mate rekening moet/kan worden gehouden met de normaal menselijke behoefte aan contact. De vraag die speelt op dit moment is of de relatie moet worden ontmoedigd (de vrouw blijft ambivalent) of dat er ruimte moet worden gelaten.

bijeenkomst methoden en instrumenten 13-2-2012 2. Dilemma A: We plaatsen mevrouw uit. B: We geven de ruimte en bieden ‘relatierisicomanagement’ aan. Schade A: Schade B:

bijeenkomst methoden en instrumenten 13-2-2012 2. Dilemma A: We plaatsen mevrouw uit. B: We geven de ruimte en bieden ‘relatierisicomanagement’ aan. Schade A: Individuele risico van mevrouw gaat omhoog (suïcide, middelengebruik, recidive indexdelict) Schaden van het vertrouwen in behandelaren (afgewezen voelen) en opgebouwde behandelrelatie wordt teniet gedaan. Meneer wordt agressief, middelengebruik, gevaar voor personeel, m.n. degene die het besluit neemt. Schade B: Vervallen in delict-patroon, mee in pathologie, instelling gaat energie steken in ongezonde relatie

Vragen om probleem in kaart te brengen

Vragen om probleem in kaart te brengen Er moet contact blijven tussen instellingen bij eventueel uitplaatsing van mevrouw. Zonder afstemming gezamenlijk behandelplan gaat het mis. Man heeft momenteel geen maatregel, geen hulpverlening in beeld. Psychopaat, rancuneus, snel gekrenkt. Risico mogelijk nog vrij hoog. Heeft ook andere vriendinnen. Vrouw heeft relatie verbroken in juni en is binnen geplaatst i.v.m. risico. Aangifte gedaan bij politie. Ze lijkt de laatste tijd sterker in haar schoenen te staan, maar is ambivalent.

bijeenkomst methoden en instrumenten 13-2-2012 4. Analyse Welke perspectieven zijn in de casus betrokken? Wat zijn voor elk van de perspectieven centrale waarden en normen t.a.v. het dilemma? Waarden: fundamentele morele beweegredenen Normen: concrete handelingsregels

Perspectief van de vrouw bijeenkomst methoden en instrumenten 13-2-2012 Perspectief van de vrouw Waarden: Normen:

Perspectief van de vrouw bijeenkomst methoden en instrumenten 13-2-2012 Perspectief van de vrouw Waarden: Bescherming (A) Goed voelen (B) (recht op) Geluk (B) Normen: De instelling moet mij beschermen tegen hem Ik moet mijn zin krijgen De instelling moet er voor zorgen dat ik gelukkig ben

bijeenkomst methoden en instrumenten 13-2-2012 Perspectief van de man Waarden: Normen:

bijeenkomst methoden en instrumenten 13-2-2012 Perspectief van de man Waarden: Macht (B) Lust (B) Respect/ Eer/ Waardering (B) Traditie/ Trots (B) Normen: Ik bepaal… Ik moet bevredigd worden op alle fronten Omgeving moet mij dienen ‘Ik moet zorgen voor mijn vrouwtje’

Perspectief behandelaar bijeenkomst methoden en instrumenten 13-2-2012 Perspectief behandelaar Waarden: Normen:

Perspectief behandelaar bijeenkomst methoden en instrumenten 13-2-2012 Perspectief behandelaar Waarden: Bescherming (A) Coachen (B) Regie (A/B) Normen: We moeten haar beschermen We moeten haar ondersteunen in de keuzes die ze maakt We hadden meer de touwtjes in handen moeten houden

bijeenkomst methoden en instrumenten 13-2-2012 5. Eigen keuze Ieder beantwoordt voor zichzelf de volgende vraag: Als ik in de situatie van de arts was, zou ik A/B doen, vanwege waarde X Dat zou voor mij ten koste gaan van waarde Y Ik zou de schade repareren door….

bijeenkomst methoden en instrumenten 13-2-2012 5. Eigen keuze Keuze A Vanwege waarde: Ten koste van waarde: Repareren schade door: Keuze B Vanwege waarde: Ten koste van waarde: Repareren schade door:

6. Vergelijking en dialoog bijeenkomst methoden en instrumenten 13-2-2012 6. Vergelijking en dialoog A: B:

7. Afronding en afspraken bijeenkomst methoden en instrumenten 13-2-2012 7. Afronding en afspraken Conclusies Relaties zijn er, of je wilt of niet. Het is van belang om pathologische relaties te doorbreken Contact tussen de verschillende behandelaren is noodzakelijk Evaluatie Verhelderend Behandelaar man werd gemist