(1)De oude theatertaal: naturalisme/realisme Begin 20ste eeuw: theatermakers nemen de toeschouwer helemaal mee in het verhaal je moest als kijker je zoveel mogelijk kunnen herkennen in verhaal en hoofdfiguren je zat even in een droom, ontwaken na de voorstelling

Modern theater Blz 170 en 171 Werkboek par 9, blz 80 en 81

(3)ILLUSIE VAN DE WERKELIJKHEID DOOR: 1. Scheiding van publiek en acteurs (lijsttoneel) 2. Realistisch decor (volledig ingerichte salons) 3. Huiselijke situaties waren plaats van handeling 4. Zielenroerselen vd personages waren belangrijk in de teksten 5. Wereld van de ‘gegoede kringen’ centraal (juist zij gingen naar theater)

(4) Principes van Aristoteles Eenheid van handeling plaats en tijd Catharsis(= verzoening met het lot): het conflict wordt in het stuk opgelost. De opbouw van het drama in 5 bedrijven

(5)Bertold Brecht Bertolt Brecht De 20ste-eeuwse Duitse toneelschrijver en dichter Bertolt Brecht schreef kritische, satirische stukken over het maatschappelijk kwaad als gevolg van het kapitalisme, over Adolf Hitler en het nationaal- socialisme.

Episch theater= VERTELLEND Brecht streefde naar een soort theater waarbij het publiek vooral aandacht heeft voor het thema van het stuk en niet zozeer emotioneel betrokken raakt bij de personages. Daarom ontwikkelde hij het revolutionaire “Epische Theater” , waarbij acteurs hun tekst zonder enige emotie opzeggen, zodat het publiek zich kan concentreren op de achterliggende morele lessen van het stuk. Episch theater

Marxisme was voor velen passend antwoord (7) Expressionisme van na de oorlog ontwikkelt zich naar een meer menselijke en politieke gerichtheid Oorzaken: W.O. I was zo verschrikkelijk dat men de overtuiging had dat dit nooit meer mocht gebeuren: Hiervoor moest maatschappij veranderen. Russische revolutie van 1917 gaf een geloof in de nieuwe wereld. De mens dacht niet aan zichzelf (ik) maar wilde de wereld veranderen. Marxisme was voor velen passend antwoord

Kunst als genotmiddel voor rijke burgers werd afgewezen (8) KUNST VOOR HET VOLK Kunst als genotmiddel voor rijke burgers werd afgewezen Kunst komt in dienst van een idee, een maatschappelijke visie, een politieke ideologie

(9) Rol van het publiek: Kennis van het spel Zich bemoeien met het spel Met verstand volgen Een oordeel vellen/een mening hebben Een kritische houding leren TONEELSTUKKEN ZIJN LEERSTUKKEN

(9) VERVREEMDINGSEFFECTEN (bedoeld om illusie te doorbreken/afstand scheppen) Onderbreken van het verhaal met liederen (deze maken de problemen algemener ipv. op specifieke gevallen in te gaan) Inleidende teksten, waarin op het verhaal wordt vooruitgelopen, om aan te geven dat het verhaal zo en niet anders verloopt. Het gaat dus om het verloop en NIET om de afloop Decor geeft aan dat het om een theater gaat (dus geen realistisch decor) Alleen meest noodzakelijke rekwisieten/ filmfragmenten doorbreken het decor. Doel de toeschouwer wordt beter tot nadenken aangezet !!!

(11) FILOSOFIE van BRECHT: De mens en de wereld veranderen steeds De mens kan de wereld veranderen De mens moet hiervoor keuzes maken Alleen het communisme biedt een werkelijke, menselijke wereld in een tijd van opkomend fascisme. Brecht wordt Marxist De praktijken van het kapitalisme moeten dus bloot worden gelegd

(12) SUCCES! Met o.a. Moeder Courage en haar kinderen Leven van Galilei De opkomst en het verval van de stad Mahagonny Dreigroschenopera (bekendste) De Kaukasische krijtring De goede mens van Sezuan

(13) “DIE DRIEGROSCHENOPER” Schrijver: Bertold Brecht(1898-1956) Muziek: Kurt Weill(1900-1950) Opvallend is de voor Weill typerende stijl van het populaire lied. Deze “driestuiversopera” is geinspireerd op “The Beggar’s Opera” (de bedelaarsopera) van John Gay (1728)

(14) MAHAGONNY (1928) Gaat over de stad als kapitalistisch bolwerk. Schone schijn, prachtige kostuums, overdadige decors en zwaar aangezette emoties ontbreken. De Songs uit de opera zijn voor het publiek snel herkenbaar en kunnen, bij wijze van spreken, meteen meegezongen worden. De muziek onderstreept die eenvoud met eenvoudige arrangementen, die vaak de melodie van de gezongen tekst precies volgen (14)

(15) “Aufstieg und Fall der Stadt Mahagonny” Daar waar twee vrachtwagens van de voortvluchtige weduwe Begbick en haar twee medereizigers Moses en Fatty het begeeft stichten de drie een stad. “De stad moet als een net zijn, dat gezet wordt voor eetbare vogels”, zingt weduwe Begbick. Een stad speciaal voor al die mensen die in de bestaande steden niet aan hun trekken komen. Maar dan wel mensen met geld: ‘vogels’ om van te plukken. In deze chaotische stad is geld het enige houvast. Uiteindelijk gaat de stad ten onder, zoals in de ogen van Brecht het kapitalisme ook ooit aan zichzelf ten gronde moet gaan.

(16)De speelstijl van het episch theater: Voor Brecht ligt de kern van de vervreemding in het feit dat hij zich niet volledig identificeert met zijn rolfiguur. Als hij er niet op uit is het publiek in trance te brengen, mag hij zichzelf niet in trance brengen. Hij hoeft zijn personage alleen maar te demonstreren.

(17)De speelstijl van het episch theater: Uit de rol stappen Een jongetje imiteert voor de klas zijn leraar voordat die de klas binnenkomt, tot groot plezier van zijn klasgenoten; niet door hem te kopiëren, maar door enkele welgekozen houdingen te schetsen, die de leraar op een goede manier karakteriseren en die een commentaar in zich hebben van het jongetje t.o.v. de leraar. Zo ziet Brecht acteren

(18) De speelstijl van het episch theater: Publiek Toeschouwer bij realistisch of inlevend theater zegt het volgende: “Ja dat heb ik ook wel eens gevoeld. Zo ben ik. Dat is alleen maar natuurlijk. Dat zal altijd zo zijn. Het leed van de mens ontroert mij omdat er geen uitweg is voor hem. Dat is de grote kunst, want alles is hier vanzelfsprekend. Ik huil met hen die huilen en ik lach met hen die lachen”

(19) De speelstijl van het episch theater: Publiek 2. Toeschouwer bij het episch theater zegt het volgende: “Dat had ik niet gedacht. Zo kan men dat niet doen. Dat is zeer merkwaardig, niet te geloven. Die situatie moet ophouden. Het leed van mensen ontroert mij omdat er geen uitweg is voor hem. Dat is grote kunst, want hier is niets vanzelfsprekend. Ik lach om hen die huilen en ik huil om hen die lachen”