Communicatie met mensen met ‘n persoonlijkheidsstoornis

Psychodynamiek borderline PS Zelfbeeld: Beeld van anderen: Denkwijze: Gedrag: instabiel, negatief onbetrouwbaar, ze laten me in de steek zwart-wit denken, als ik mijzelf ben, word ik afgewezen aantrekken en afstoten, impulsief, woede -uitbarstingen Door hun instabiliteit en heftige emoties doen ze telkens een beroep op anderen en testen daarbij voortdurend hoe ver ze kunnen gaan.

Tips bij BPS Behandel de patiënt als iedere andere patiënt Voorkom het innemen van de redder-expert positie Wees maximaal betrokken met behoud van distantie Wees betrouwbaar en transparant Bekrachtig gewenst gedrag, begrens ongewenst gedrag Bewaak eigen grenzen en die van de patiënt Wees flexibel binnen afgesproken grenzen

Tips bij borderline crisis Doe een objectieve en onbevangen crisis beoordeling Neem elke suïcidale uiting serieus Laat ventileren, geef erkenning, toets dan pas aan de realiteit (temper de verwachtingen) Biedt uitzicht, geen inzicht Neem passende maatregelen daar waar nodig Geef de verantwoordelijkheid terug daar waar het kan

Narcistische persoonlijkheidsstoornis Lichtgeraaktheid en agressie Geen verantwoordelijkheid Impulsief, kan niet plannen Leeft met gevaar, zoekt de kick Steeds mislukkingen > chronische woede

Psychodynamiek Zelf geen verantwoordelijkheid voor het probleem Gebrek aan introspectie Somatisatie als vertaling van chronische woede Acting out: ‘Er moet nu iets gebeuren!’

Tips bij claimende patiënt Sta eens stil bij je eigen ergernis Doe er zelf alvast een schepje bovenop Vermijd de redder-expert positie Formuleer positief Help concretiseren Stop met ineffectief geruststellen Zeg eens ‘nee’ en geef aan wat je wel te bieden hebt Maak duidelijke afspraken met elkaar

Antisociale persoonlijkheidsstoornis is impulsief, prikkelbaar en snel agressief is niet in staat zich schuldig te voelen past zich moeilijk aan de omgeving aan, negeert of botst met gedragscodes, regels en de wet handelt egocentrisch liegt overmatig om zijn doelen te bereiken. als dit gedrag een tweede natuur wordt kan het overgaan in ziekelijk liegen is onverantwoordelijk, komt verplichtingen niet na en gaat roekeloos om met andermans veiligheid Bij ASP is het antisociale gedrag geen bewuste keuze, hoe sterk dit ook zo overkomt.

Tips bij een boze patiënt Negeer diskwalificaties Benoem agressie onmiddellijk Laat boosheid ventileren, geef erkenning, toets dan pas aan de realiteit Realiseer je dat angst leidt tot agressie en omgekeerd Zorg bijtijds voor ieders veiligheid, laat het niet uit de hand lopen

Contact maken bij extreme emoties Houd letterlijk en figuurlijk afstand Ga bij, maar niet voor de deur staan Beweeg zo min mogelijk, kondig uw bewegingen aan Laat geen stiltes vallen Wees rustig, doch krachtig aanwezig Laat de patiënt in het hier en nu terugkeren Maak het tot een gezamenlijk probleem

Bronnen: Remke van Staveren - Patientgericht communiceren Van Esch – Recepten voor een goed gesprek Van Dalen – Lastige gesprekssituaties in de arts-patient relatie