Pscyhomedicatie: tussen zegen en vloek Studiedag VAD 24/11/2017 Dr. Frederick Van Der Sypt CIC & TGG De Sleutel FPC Gent

Opbouw van deze sessie Historiek Drug of geneesmiddel? Indeling volgens effect Epidemiologie De problematische groepen Combinaties Een blik op de toekomst Welke aanpak? Vragen en Contact

historiek Drug of geneesmiddel of drug of….??

Enkele historische mijlpalen Muscimol: 10.000 v.C. ; het sacrale Soma? Alcohol door vergisting van fruit en graangewassen 700 v.C. Hashish bij Assyriërs 800 Arabieren stellen destillatietechniek op punt 1000 koffie Bij ons de heksenkruiden (solanaceae): atropine, scopolamine 1499 Peyotl, mescaline 1918 16e eeuw: tabak in Europa geïntroduceerd door Nicot (ambass Frankrijk) 17e eeuw: thee 1888 Coca-Cola (coca-blad + kola-noot)

Enkele historische mijlpalen 18e eeuw, cannabis in Europa en Amerika 1803 morfine, 1874 heroïne 1943 LSD 1952: chloorpromazine: eerste antipsychoticum (fenothiazine) 1952: meprobamaat voor depressie met angst en spanning 1952: reserpine (‘Sarpagandha’, afkooksel Rauwolfia bladeren in India al eeuwenlang gebruikt als ‘kruid tegen waanzin’) 1958: haloperidol (Janssen) 1960: chloordiazepoxide, voorloper van diazepam in ‘63

Indeling volgens effect

epidemiologie

Epidemiologie Factsheet psychoactieve medicatie VAD 2016: http://www.vad.be/assets/1117

Welke groepen zijn problematisch?

Medicatie bij ad(h)d

Medicatie bij ad(h)d en comorbide middelgebonden stoornis CEBAM-richtlijn ‘ADHD en verslaving’ (2016)

Medicatie bij ad(h)d en comorbide middelgebonden stoornis CONCLUSIE

Vragen rond… Cardiale veiligheid? Toename suïciderisico? Invloed op grootte en gewicht? …

pijnstillers

Benzodiazepines en z-drugs

Terughoudendheid met benzo’s…. Uiteraard! Maar….

Een roker zijn/haar sigaretten afnemen maakt deze persoon geen niet-roker! Evident, maar toch….

Combinaties: 1+1=?

QT-verlenging: additief effect! Aangeboren Methadon Quetiapine (Seroquel) (Es)citalopram (Citalopram, Efexor) DXM Droperidol (DHBP) ...

serotoninesyndroom Stimulantia/empathogenen SSRI/SNRI, trazodone MAOI Bupropion (o.a. Zyban) TCA Triptanen Opioïden (tramadol, codeïne,...) Hypericum perforatum DXM ...

Een blik op de toekomst

Kansen voor de toekomst Recip-e

Welke aanpak?

Naar een volwassen omgang met psychoactieve (roes)middelen Op globaal niveau Naar een volwassen omgang met psychoactieve (roes)middelen

Van macro naar micro: de Verantwoordelijkheid van de voorschrijver Wettelijk kader: “Beoefenaars van de geneeskunde, diergeneeskunde of een paramedisch beroep die misbruik maken van het voorschrijven, toedienen of afleveren van geneesmiddelen die verdovende middelen of psychotrope stoffen bevatten die afhankelijkheid kunnen teweegbrengen, onderhouden of verergeren, zijn strafbaar” Art. 3 Wet 1921

Verantwoordelijkheid van de voorschrijver 4 voorwaarden voor strafbaarheid: Arts, veearts, tandarts of apotheker De geneesmiddelen moeten afhankelijkheid kunnen teweegbrengen, onderhouden of verergeren Het voorschrijven, toedienen of afleveren moet een ‘misbruik’ inhouden De handeling werd vrijwillig gesteld Gevangenisstraf van 3 maanden tot 5 jaar en geldboetes van 1.000 tot 100.000 euro ‘misbruik’ is met opzet vaag gehouden

Verantwoordelijkheid van de voorschrijver Oneigenlijk gebruik/misbruik: Langer dan noodzakelijk / te hoge dosis Geen duidelijke diagnose Geen specifieke doelstelling Onzekere behandelingstermijn

Maar Dit is ook de Verantwoordelijkheid van de voorschrijver/behandelaar! Bereikbaar zijn/blijven wanneer gebruik > misbruik Aangaan van een therapeutische alliantie Chroniciteits- en herstelgericht denken Expertise opbouwen en/of adequaat doorverwijzen Taboes doorbreken (cfr, suïcide, SOI,…) Trajacten openen, niet blokkeren (substitutie in TG’s vs weigering bij benzo-afhankelijkheid)

Een Traject op De middenweg dus Tussen welwillendheid en verbod Tussen roeszucht en richtlijn Tussen hedonisme en therapie In dialoog, met gezamenlijke besluitvorming en verantwoordelijkheid Met respect voor kansen én beperkingen Met respect voor hoop én realiteit Naar een volwassen, onderbouwd beleid… …tussen zegen en vloek!

Casus overleggen of specifieke vraag? Frederick Van Der Sypt frederick.vandersypt@fracarita.org en collega’s van CIC De Sleutel: 09/231.54.45 Succes in je praktijk!