(A)typische tuberculeuze mycobacteriële longaandoeningen Frederik Vanrietvelde Rad. en Medische beeldvorming, U.Z.Gent

Incidentie  door  immuno-incompetente patienten AIDS, transplanten, chemotherapie, cortico’s  ook bij immuno-competente populatie

Organismen Tuberculeuze mycobacteriële aandoening M. Tuberculosis Nontuberculeuze (atypische) mycobacteriële aandoening M.Avium/Intracellulare (HIV) M.Kansasii(V.S.) M.Xenopi(Canada) M.Malmoense(Noord-Europa) M.Chelonae M.Fortuitum(alcoholici,bejaarden, DM)

Atypische mycobacteriele aandoening Klassieke vorm: * man > vrouw * 5de-7de levensdecade * onderliggend longlijden * lijkt sterk op TB Niet-Klassieke vorm: * > vrouw * meestal MAI * 7de levensdecade

Pathogenese Inhalatie geïnfecteerde luchtpartikels  Focale pneumonitis (midden-en onderkwabben) Lymfogene spreiding Hilaire en mediastinale adenopathie = primaire complex

Pathogenese Genezing: Ghon letsel Ranke complex Simon Foci Progressieve primaire tuberculosis Miliaire tuberculosis Reaktivatie

Beeldvorming Rx vlot beschikbaar lage kostprijs lage gevoeligheid (HR)CT vrij vlot beschikbaar hogere kostprijs hogere gevoeligheid CT: mediastinum HRCT: longparenchym

Primaire tuberculose Initiele foci  midden- en onderkwab, anteriorsegment bovenkwab RX Consolidatie Hilaire en mediastinale adenopathie Cavitatie Atelectase 15% normaal beeld!! (HR)CT Focale pneumonitis Hilaire en mediastinale adenopathie * paratracheaal, rechts tracheobronchiaal, subcarinaal * necrotisch centrum Consolidatie, atelectase, cavitatie

Genezing Vertraagde hypersensitiviteit  Granuloomvorming (1-3 weken) Caseuze necrose Fibrose en dystrofische calcificatie

Genezing Ghon letsel: parenchymlitteken(scar) of granuloom thv de initiele focus (± gecalcifieerd) Ranke complex: parenchymlitteken + gecalcifieerde lymfonodi Simon foci: geheeld primair letsel in longapex

Progressieve primaire tuberculose Immuunreaktie niet optimaal, endobronchiale spreiding RX   consolidatie   atelectase   cavitatie   adenopathy Tuberculeuse pleurisy (pleurale effusie)

Progressieve primaire tuberculose (HR-CT) Tuberculeuze infectie Vlokkerige unilaterale of bilaterale consolidatie, frequent peribronchiaal Cavitatie, dun- of dikwandig Verspreide nodules, vertakkende centrilobulaire strukturen, “Tree-in-bud”= bronchiolectasie en bronchiolitis en opvullen bronchioli met sputumplugs

Verdikking interlobulaire septa Combinatie van 1,(2) en 3 Verdikking interlobulaire septa Necrotische hilaire en mediastinale lymfonodi Pleurale effusie, broncho-pleurale fistel, empyeem

Progressieve primaire tuberculose Nontuberculeuze infectie (niet-klassieke vorm, >RMK en lingula) Bronchiectasieën Kleine of grotere nodules Combinatie van 1 en 2 Vlokkerige unilaterale of bilaterale consolidatie

Cavitatie, dun- of dikwandig Verspreide nodules, centrilobulaire vertakkende strukturen, “Tree-in-bud” Pleurale effusie of verdikking Hilaire en mediastinale lymfonodi

Miliaire aandoening Immuunrespons zeer slecht tot afwezig Hematogene spreiding Fijn nodulair of reticulonodulair patroon, uniforme diameter diffuus verspreid DD endobronchiale spreiding: grotere nodules, wisselende grootte, niet diffuus verspreid, bronchiale wandverbreding

Reaktivatie Zelfde bevindingen doch: Tuberculeuze en klassieke non-tuberculeuze infectie: * voorkeur apicale en posteriorsegmenten bovenkwabben *  verbreding interlobulaire septa Niet-klassieke non-tuberculeuze infectie: * geen voorkeurslokalisatie * meer bronchiectasieën of combinatie van nodules en bronchiectasieën

Complicaties en sequellen Aspergiloom: kolonisatie v/d caviteit met Aspergillus fumigatus Fibronodulaire topletsels, fibrothorax Verkalkte TB-pleuritis Cicatriciele atelectase en compensatoire atelectase longcapaciteit cor pulmonale Scar-tumoren

Conclusie Belang  gezien incidentie  (HR)CT gevoeliger dan RX voor detectie en karakterisatie letsels, RX voor screening. Aktiviteit enkel te bepalen door opvolging in de tijd! Differentiatie mogelijk tussen tuberculeuze/klassieke// non-tuberculeuze en niet-klassieke non-tuberculeuze infectie

Differentiatie TB-atypische MB Caviteiten dikwandiger meer bronchogene spreiding meer pleurale effusie meer verbreding inetrlobulaire septa Atypische MB(niet-klassieke) Caviteiten dunwandiger meer verspreiding per continuitatem zelden pleurale effusie meer bronchiectasieën