de tijd van burgers en stoommachines 1800-1900 Kenmerk 36 De opkomst van de politiek-maatschappelijke stromingen nationalisme, liberalisme, socialisme, confessionalisme en feminisme Les 3 – Socialisme

Ontstaan Socialisme Als gedachtegoed H6:§ 4: p111-112 1800 1810 1820 1840 1850 1860 1870 1880 1890 1910 Ontstaan Socialisme Als gedachtegoed Ontstaan in de 19e eeuw Als reactie op het kapitalisme en haar uitwassen (Industriële Revolutie) Socialisten wilden een geheel nieuw stelsel, waarin de gemeenschap centraal staat Eerste helft 19e eeuw waren er verschillende stromingen binnen het sociaal denken Karl Marx was de belangrijkste denker

Marxisme in de 19e eeuw - Uitgangspunten 1800 1810 1820 1840 1850 1860 1870 1880 1890 1910 Marxisme in de 19e eeuw - Uitgangspunten Economische verhoudingen bepalen de maatschappij Een rijke bovenlaag (bezitters) onderdrukt een arme benedenlaag (arbeiders/proletariaat) Maatschappij is opgedeeld in klassen De arbeidende klasse wordt steeds armer en de bezittende klasse steeds rijker Verelendung Strijd tussen beide klassen (klassenstrijd) Strijd zal leiden tot omverwerping van de bezittende klasse. Na een fase van dictatuur van het proletariaat ontstaat de klasseloze maatschappij

Marxisme in de 19e eeuw - Revisionisme 1800 1810 1820 1840 1850 1860 1870 1880 1890 1910 Marxisme in de 19e eeuw - Revisionisme In de tweede helft van de 19e eeuw kregen veel arbeiders het (iets) beter in plaats van slechter. Dit leidde er onder andere toe niet alle sociaal denkers meer een revolutie predikten / voorzagen Vele waren voorstander van een meer evolutionaire weg. Welke weg was dat? Via het parlement en (algemeen) kiesrecht

Marxistisch-leninisme - een aanpassing 1900 1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1980 1990 Marxistisch-leninisme - een aanpassing Voor landen als Rusland, maar ook China ging Marx’ theorie niet op Van een Verelendung door slechte woonwerkomstandigheden als gevolg van de IR was in deze agrarische samenlevingen geen sprak Dus paste Lenin Marx’ theorie aan Dé revolutie moet gemaakt worden Door een voorhoede van beroepsrevolutionairs Deze voorhoede neemt de macht en vormt de maatschappij om tot een communistische (socialistische fase)

1900 1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1980 1990 Socialisme in de 20e eeuw De 20e eeuw liep anders dan de socialisten en Marx hadden gedacht. Mijn commentaar op handboek: ja, voor wie niet!! De levensstandaard is hoger dan ooit Mijn commentaar op handboek: ja, wanneer we niet naar de rest van de wereld kijken Mijn commentaar op handboek: : en dan is het maar de vraag of we in culturele zin (beschavingszin) erop vooruit zijn gegaan Socialisten gaan (mee) besturen binnen parlementaire democratieën Er komt in veel landen (enige vorm van) sociale wetgeving Dé grote proletarische revoluties vonden plaats in agrarische samenlevingen Nationalisme bleek (vooral tijdens oorlogen) onder arbeiders sterker dan internationale verbondenheid Marx’ leer werd door velen misbruik voor dictatuur en terrorisme Het communisme als maatschappijsysteem bleek niet succesvol