Visitatie in de Protestantse Kerk in Nederland Ds. L. van Wingerden, scriba Regionaal College voor de Visitatie in Noord-Brabant en Limburg

Verslag visitatieronde Classis Heusden-Almkerk 2015-2016 Deze classis telt in totaal 41 (wijk)gemeenten: 3 Protestantse Gemeenten, 11 Gereformeerde Kerken en 27 Hervormde Gemeenten.

Visitatie: pastoraal (werk)bezoek) Afbeelding ‘De Visitatie’ (Jan Lievens, 1607-1674)

Wat is visitatie? Pastoraal (werk)bezoek Kritische waarneming

Bijbelse context: Handelingen 15 vs. 36: Laten we teruggaan naar alle steden waar we het woord van de Heer hebben verkondigd, om te zien hoe het daar met de leerlingen gaat.

Citaat uit ‘Waar een woord is, is een weg’ Visitatie drukt de verbondenheid van gemeenten met elkaar uit. Op bezoek gaan bij elkaar staat in het teken van de opdracht elkaar als broeders en zusters lief te hebben en voor elkaar het goede te doen.

vervolg citaat: Zo kunnen we invulling geven aan de zorg voor elkaars geestelijke welzijn. Bemoediging in Gods naam speelt daarin een belangrijke rol, maar ook aansporing en ‘vermaning’: we zijn elkaar ook gegeven als kritische tegenover.

Doel van de visitatie volgens ordinantie 10, artikel 2 van de K.O. Opbouw van de gemeente en betreft: Het geestelijk leven Het gehoor geven aan de roeping van de gemeente De vervulling van ambten en diensten

Taak colleges voor visitatie, volgens ordinantie 10, art. 4 van de K.O.: zich op de hoogte te stellen van het geestelijk leven van de gemeenten onderzoek te doen naar de wijze waarop de gemeenten gehoor geven aan haar roeping en naar de vervulling van de ambten en diensten te bemiddelen - door het voeren van overleg en het geven van gevraagd en ongevraagd advies en het aanbevelen van mediation - in geval van moeilijkheden in het bijzonder in en tussen ambtelijke vergaderingen

Kernwoorden in het proces van visitatie: Luisteren Spiegelen Analyseren Toetsen In feite is visitatie – naast het pastorale aspect – kritische waarneming die kan leiden tot (richtinggevende) adviezen

Aandachtspunten bij de analyse van de te visiteren gemeente (vergelijk o.a. de verantwoordelijkheid van de kerkenraad vlgs. Ord. 4, art. 7: De zorg voor de dienst van Woord en sacramenten Het leiding geven aan de opbouw van de gemeente in de wereld De zorg voor de missionaire, diaconale en pastorale arbeid en de geestelijke vorming Het vaststellen van het beleidsplan ter zake van het leven en werken van de gemeente De zorg voor de vermogensrechtelijke aangelegenheden van de gemeente Het bevorderen ter plaatse van de gemeenschap van de kerken Het bespreken van zaken die door de Classicale Vergadering worden of zijn behandeld Het vaststellen van de regelingen ten behoeve van het leven en werken van de gemeente

Praktische invulling van de reguliere 4-jaarlijkse visitatie: Gesprek met predikant (en) in de pastorie Ontmoeting van gedelegeerden van werkgroepen, kringwerk, catecheseteams enzovoorts (meestal onder het genot van een eenvoudige broodmaaltijd) Spreekuur voor individuele gemeenteleden Gesprek met de kerkenraad zonder de predikant(en) onder voorzitterschap van een van de visitatoren Gesprek met de kerkenraad met de predikant(en)

Vervolgstappen: Visitatoren stellen een vertrouwelijk verslag op, dat aan de kerkenraad wordt voorgelegd ter beoordeling op feitelijke onjuistheden Verslag wordt doorgezonden aan het Regionale College voor de Visitatie ter bespreking en vaststelling Kopie van het verslag gaat naar het BM van de Classicale Vergadering Visitatoren verzenden een zgn. pastorale brief aan de gevisiteerde gemeente met o.a. hierin opgenomen een aantal aanbevelingen/adviezen Voorafgaand aan een visitatieronde heeft het BM van het Regionale College voor de Visitatie een gesprek met het BM van de Classicale Vergadering Een dergelijk gesprek vindt ook plaats na beëindiging van de visitatieronde

Nazorg Mogelijk dat visitatie om nazorg vraagt Na enkele maanden contact met gevisiteerde (wijk)gemeente Bij nazorg hoort ook een planning inclusief een einddatum

Bevindingen: Dynamiek in veel gemeenten Centrale plaats van de kerk in de dorps/stadsgemeenschap Actief verenigingsleven Samenwerkingsverbanden (bijv. Langstraat)

Bevindingen (vervolg) Aandachtspunten (in willekeurige volgorde): Oog voor de kleine (kleiner wordende) gemeenten Agenda van de predikant Jaargesprek predikant/kerkenraad (Rechts)positie van de kerkelijk werker Randkerkelijkheid: Betrokkenheid/meelevendheid van de jeugd en het zgn. middensegment (30-45jarigen)

Bevindingen (vervolg) Aandachtspunten (vervolg): Agenda kerkenraadsvergaderingen, aandacht voor het geloofsgesprek Viering H. Avondmaal en avondmaalsmijding Dooppraktijk Positionering ten opzichte van andere kerkelijke gemeenten (bijv. Gemeenten van Hersteld Verband) Functioneren van de werkgemeenschap

Toekomst visitatie Basis nota ‘Kerk 2015 – Waar een Woord is, is een weg’: reorganisatie van de kerk Inzet Kleine Synode (25 november 2016): 11 regionale classes met elk een ‘regio-voorzitter’ en een bestuur van 7 personen De (vrijgestelde) voorzitter is het gezicht van de classis naar binnen en buiten Daarnaast per regio een visitatiecollege van plm. 6 visitatoren, benoemd door de classis Regionale visitatie vervalt, wat overblijft is de ‘buitengewone visitatie’ Inwerkingtreding nieuwe structuur op 1 januari 2018 In 2017 voorsorteren op nieuwe situatie

Wat zou uw bijdrage kunnen zijn voor de visitatie? Gespreksvragen: Hoe ervaart u als ambtsdrager de voorgestelde veranderingen in de kerk? We zien veranderingen op plaatselijk niveau (bijv. vorm en inhoud zondagse kerkdienst); Hoe ervaart u deze? Wat zou uw bijdrage kunnen zijn voor de visitatie?

Voorlopig is er werk te doen. Nog niet alles uitgekristalliseerd. Met dank voor uw aandacht