Maatschappelijke inpassing Zon De rol van bewoners: van inspraak tot initiatiefnemer In onze presentatie willen we kijken naar de mogelijke rollen die omwonenden kunnen innemen bij zonne akkers. Wij geven daar een korte omschrijving van. Aan u is het om in de discussies straks de ’spelregels’ op te stellen. Wilt u dat de mogelijke rollen worden opgenomen in het beleid en daarin worden beschermd?

Kernvragen bij ‘maatschappelijke inpassing’ Draagvlak: Past het landschappelijk en economisch in de regio? (inspraak) Deelname: kunnen omwonenden ook profijt hebben van het zonnepark? Sturing: kunnen inwoners ook mede-eigenaar worden van het zonnepark en sturing geven aan verdeling van opbrengsten? Wij zien bij maatschappelijke inpassing deze drie ‘aspecten’:

Verschillende rollen bewoners Voorspreken: Spelregels meebepalen Inspreken: Reageren op plannen Afnemen: ‘Product’ van een installatie afnemen Deelnemen: Financieel deelnemen in installatie Initiatief nemen: Zelf installatie verwezenlijken Bewoners kunnen diverse rollen spelen. We gaan in deze presentatie kort deze rollen bij langs. Een hele actieve rol is wat wij noemen de ‘voorspraak’: bewoners kunnen mede het beleid bepalen: daarvoor zitten jullie nu hier. Jullie praten met de gemeente over welke spelregels er ten aanzien van zonne-akkers moeten worden opgesteld. Inspraak: Veel mensen zullen pas invloed willen uitoefenen als een zonne installatie in de directe omgeving wordt geplaatst. Zorgen over de omgeving en over hinder is meestal de aanleiding voor inspraak. Betrokkenheid bij de omgeving van deze omwonenden is veelal erg groot. Afname: Afname van de ‘producten’ van een installatie is een andere rol. Dit zorgt voor participatie tijdens de exploitatie van een zonnepark.. Deelname: Deelname (financiële deelname) is weer een stap actiever. Hier gaan mensen dividend krijgen over hun eigen investering in een park. Initiatiefnemer is uiteraard de meest actieve rol die je kunt hebben: zelf als omwonende(n) het heft in handen nemen om een installatie te verwezenlijken.

Landschappelijke inpassing Verandering van omgeving ROL: INSPREKEN Als omwonende via inspraak of voorspraak invloed uitoefenen op het plan: Landschappelijke inpassing Verandering van omgeving Locatie van bouwwerken (trafohuisje, hekwerken) Hinder: Zicht Geluid Bouwverkeer Zonne akkers hebben altijd een invloed op de (woon) omgeving. De omgeving verandert immers? Omwonenden zullen uiteraard kunnen reageren op plannen. Welke regels willen jullie stellen aan inspraak? In inspraak in de formele procedure voldoende? Of willen jullie juist voorspraak: Moet een initiatiefnemer vooraf inspraak en invloed organiseren?

Indirect via energieleverancier Direct via ‘smart grid’ ROL: AFNEMEN Indirect via energieleverancier Direct via ‘smart grid’ Nu nog moeilijk te regelen Geen voorbeelden Hoge kosten Afromen van revenuen: Omgevingsfonds Sponsoring van lokale projecten De producten van een zonneakker zijn stroom en geld. Als omwonenden zou je beide kunnen ‘gebruiken’. Via een energieleverancier is het mogelijk om (administratief) de stroom van een zonnepark af te nemen. Daarvoor moeten wel eisen worden gesteld aan de initiatiefnemer/exploitant. Ook is het mogelijk om een deel van de winst i te zetten voor de omgeving. Bijvoorbeeld door een klein omgevingsfonds te creëren. Bij kleine zonne akkers heeft dit geen zin. Daarvoor zijn de marges om zonne energie veel te laag. Bij hele grote projecten lijkt het echter wel een mogelijkheid te bieden, hoewel ook daar de marges vrij klein zijn. Er zijn ons overigens nog geen zonne akkers bekend die met een dergelijk fonds werken.

Financiële participatie ROL: DEELNEMEN Financiële participatie Mee investeren in panelen Dividend op investering Voorbeeld: Zonnecentrale Zeijen Men kan van een initiatiefnemer ‘eisen‘ om financiële deelname van omwonenden mogelijk te maken. Bij een financiële deelname zorg je ervoor dat omwonenden direct kunnen investeren en een dividend op hun investering krijgen. In Zeijen heeft een commerciële exploitant een zonne akker (op een oude vuilstort) ontwikkeld. Omwonenden kunnen aandelen kopen en worden zo ‘mede eigenaar’ van het park. Zij ontvangen een dividend.

ROL: INITIATIEFNEMER / EIGENAAR Lokale werkgroep/ coöperatie Met Rijksfinanciering (SDE) Postcoderooscoöperatie Evt. als onderdeel van lokaal/economisch plan Zelf als particulier initiatief nemen Eigen grond SDE financiering De meest directe vorm van participatie is uiteraard zelf het initiatief nemen om een zonne akker op te richten. Dat kan bijvoorbeeld door het vormgeven van een lokale coöperatie. De praktijk leert dat de meeste lokale coöperaties die zonne installaties aanleggen dit doen op grote daken (meestal vergunning techinsch wat makkelijker). Maar ook veldopstellingen worden wel gebouwd. Meestal zijn deze bescheiden van omvang, maar er zijn lokale coöperaties die zelf velden van vele Megawatts (en hectares) gaan volbouwen. In Ansen is bijvoorbeeld een grote zonne akker in voorbereiding. Zij hebben als coöperatie al een kleinere installatie gerealiseerd. Via het oprichten van een lokale coöperatie kun je zonne energie gebruiken voor het eigen dorp (energieneutraal worden of als verdienmodel). Uiteraard kan ook een individu het initiatief pakken. De vraag is: Wil je in het beleidskader voorrang geven aan lokale initiatieven?

Eerste project van EC Noordseveld in Noord-Drenthe Eerste project van EC Noordseveld in Noord-Drenthe. Deze is nog op een dak maar men wil daar nu als lokale energie cooperatie een zonne akker van 2 hectare gaan neerleggen.

Boerderijdak in Ansen: initiatief en eigendom van de cooperatie.