Zorgpad Stervensfase Zorg en Kwaliteit van leven in de stervensfase Vergadering Netwerk Palliatieve Zorg Zuid-Holland Noord Conny Yap 13 december 2010

Netwerk Palliatieve Zorg ZHE Hoeksche Waard (HW) Voorne-Putten Rozenburg (VPR) Goeree-Overflakkee (GO) Totaal 295.000 inwoners

Achtergrond Liverpool Care Pathway for the dying patient – Prof J. Ellershaw Samenwerking tussen het Erasmus MC en het Integraal Kankercentrum Rotterdam Vertaling in het Nederlands Pilot in verpleeghuis, hospice en ziekenhuis (IKR) Onderzoek effect zorgpad op zorg en kwaliteit van leven in de stervensfase (Erasmus MC)

Wat is het? Een kwaliteitsinstrument: voor multidisciplinaire zorg van cliënt en naasten middels zorgdoelen/checklist vervanging medisch en verpleegkundig dossier evaluatie instrument

Doel Zorgpad Maatregelen gericht op verbetering comfort Beoordeling cliëntgebonden problemen zoals pijn, rusteloosheid, slijmvorming, angst Kortom Optimale kwaliteit van zorg voor stervenden en hun naasten Optimale kwaliteit van leven in de stervensfase

Markering stervensfase De cliënt komt niet meer uit bed is slechts in staat slokjes te drinken Is subcomateus Is niet in staat tabletten in te nemen …………………

Meerwaarde Uit onderzoek blijkt dat het zorgpad bijdraagt aan de kwaliteit van zorg voor de stervende cliënt De symptoomlast in de laatste levensdagen vermindert De communicatie met zowel de cliënt als diens naasten verbetert Bijdraagt aan de multidisciplinaire samenwerking

Indeling zorgpad Deel 1: beoordeling bij aanvang stervensfase Deel 2: beoordeling cliëntgebonden problemen: registratie symptoomlast en interventies Deel 3: zorg na het overlijden

Implementatie NPZ ZHE heeft ervaring met het Zorgpad Stervensfase sinds 1999 VPR: gefaseerd ingevoerd in hospice, thuiszorg, verpleeghuis, ziekenhuis. In verzorgingshuizen start 2010/2011 GO: gefaseerd ingevoerd in alle organisaties (intra- en extramuraal) HW: alleen hospice

Nul-eindmeting VV teams VPR 2009 Nulmeting: 22 dossiers Na halfjaar eindmeting: op 19 dossiers vergelijkende beoordeling

Conclusies Begin stervensfase meer duidelijk: was 65% nu 90% Beoordeling medicatie start stervensfase: was in 50% van de gevallen nu 95% Communicatieprobleem comateuze situatie werd niet benoemd; nu bij 40% Ziekteinzicht cliënt was 35%, nu 85% Ziekteinzicht naasten was 35%, nu 95% Huisarts op de hoogte van naderend overlijden, was 50% nu 100% Meer duidelijkheid omtrent aan/afwezigheid symptomen

Symptomen nul-eindmeting VV teams VPR Ja Nee Onduidelijk Pijn 16 3 18 1 Rusteloosheid 15 4 17 Slijmvorming 14 2 Misseljkheid/ braken 11 7 Verzorging mond 6 5 Mictie Defaecatie 13 Dyspnoe Begeleiding cliënt Begeleiding naasten

Top 3 Succesfactoren Meer gestructureerde zorgverlening Je vergeet niets meer Meer gestructureerde zorgverlening Meer communicatie met familie, waardering familie Pro actief handelen

Zorgpad past niet in mijn schema, geen tijd Top 3 Faalfactoren Markering stervensfase wordt individueel bepaald, soms op intuïtie Start Zorgpad Stervensfase wordt vergeten; te vrijblijvend Uitvoerenden vinden het moeilijk om te communiceren dat zij gaan starten Zorgpad past niet in mijn schema, geen tijd

De kracht is herhalen herhalen Rol NPZ Zorgpad Stervensfase opnemen in Jaarplan NPZ Jaarlijks bijeenkomst organiseren voor contactpersonen Klinische les voor uitvoerenden Aandacht binnen basisscholing Palliatieve Zorg De kracht is herhalen herhalen herhalen

Informatie www.zorgpadstervensfase.nl