Zorgethiek als ethisch perspectief – de goede dingen doen Prof. Dr Marian A. Verkerk Expertisecentrum Ethiek in de Zorg UMCG Jubileum NWN, 3 oktober 2008

Belang van ethiek voor palliatieve zorg Palliatieve zorg als eigensoortige morele praktijk Kwalitatief goede zorg impliceert ook goede (morele) zorg Expliciteren van impliciete normatieve vooronderstellingen in zorgrelatie, communicatie, routine in de zorg Reflectie op doelen als ‘goed sterven’, ‘goede dood’ of ‘goed leven’ Jubileum NWN, 3 oktober 2008

Eigen morele praktijk van palliatieve zorg Kwaliteit van leven, goed sterven, goed leven? Het gaat om méér dan kennis en vaardigheid alleen Kwetsbaarheid is een belangrijke notie Meerdere betrokkenen (familie, verpleging, (geestelijke) verzorging Jubileum NWN, 3 oktober 2008

Mevrouw Huisman “ Dokter, ik wil zo graag gaan slapen, daar kunt u toch wel voor zorgen?” Jubileum NWN, 3 oktober 2008

Wat is goed om te doen? Professionele competentie kent twee componenten: Vaktechnische competentie: “de dingen goed doen” Normatieve competentie: “de goede dingen doen” Jubileum NWN, 3 oktober 2008

Professionele verantwoordelijkheid van de hulpverlener Professioneel, dat wil zeggen, technisch bekwaam ( de dingen goed doen). Methodisch en planmatig dienstverlenen Theoriegestuurd (evidence based) Toepassen van richtlijnen en protocollen Hoe moet ik handelen?: technisch instrumenteel professionaliteitbegrip Professioneel wil ook zeggen: moreel bekwaam (de goede dingen doen) Jubileum NWN, 3 oktober 2008

Zorg als ethisch concept Nadruk op het procesmatig karakter van zorg Relationaliteit als kenmerk van de zorgrelatie Uniciteit telt Nadruk op morele vaardigheden als aandachtigheid, responsiviteit en betrokkenheid Jubileum NWN, 3 oktober 2008

Consequenties van professionele verantwoordelijkheid vraagt ook om Oog hebben voor de context waarin zorg gegeven wordt Beoordeling zowel met betrekking tot individuele zorghandeling alsook als onderdeel van zorgproces Gebruik verschillende perspectieven (machtsrelaties en ontkende behoeften) Aandachtig voor nieuw gecreëerde zorgbehoeften Jubileum NWN, 3 oktober 2008

Consequenties van professionele verantwoordelijkheid Bereidheid om zich te verantwoorden op transparante wijze voor de gemaakte keuzes zorgverlener is geen ‘transparantje’. Professionele verantwoordelijkheid betekent ook: Pleitbezorger voor de kwetsbare patiënt. Jubileum NWN, 3 oktober 2008

Kerncompetenties van professionaliteit Reflectie Weten waarom je iets doet Bewust zijn vanuit welke positie wordt gesproken en gehandeld Verantwoording Professional is in staat zich te verantwoorden voor zijn beslissing ( inclusief de daarin gehanteerde maatstaven) binnen de gegeven context ten overstaan van significante anderen Jubileum NWN, 3 oktober 2008

Verantwoording vraagt Individu: je moet bereid zijn om je te willen verantwoorden. mindset: niet ‘zo overtreed ik ‘de regeltjes’ niet’, maar ‘hoe doe ik mijn werk zo goed mogelijk?’ Praktijk: Doorbreken van ingeslepen vanzelfsprekendheden en ‘zo doen wij dat hier’ Jubileum NWN, 3 oktober 2008

Ethisch perspectief op zorg Zorg is een dynamisch proces dat specifieke vaardigheden vraagt van de hulpverlener De rol van normatieve verwachtingen in het zorgproces Omgaan met het onvermijdelijke einde Balans tussen eigen regie en steun Wat is goed sterven? Jubileum NWN, 3 oktober 2008

Agenda voor ethiek en palliatieve zorg Onderzoek naar betekenisgeving van patiënten Verantwoordelijkheidstoedelingen van integrale, palliatieve zorg Normatieve verwachtingen: wie is wie een zorg? Deskundigheidsbevordering van de professionele zorgverlener: op weg naar een reflexieve professional Jubileum NWN, 3 oktober 2008