mr. dr. Harm Borgers 14 november 2016 Omgevingswet Nieuw speelveld Beleidscyclus Decentraal, tenzij Informatiehuishouding mr. dr. Harm Borgers 14 november 2016

De Omgevingswet – what’s new . . . Nieuwe bestuurlijke verhoudingen Nieuw perspectief op “vertrouwen” en “samenwerking” Nieuwe instrumenten , nieuwe begrippen, nieuwe regels Nieuwe ruimte voor decentrale keuzes over benutten en beschermen Nieuwe uitdagingen voor de organisatie van de uitvoering

Decentrale regels in het omgevingsplan Omgevingsvisie Programma Decentrale regels in het omgevingsplan Algemene regels op niveau van rijk en provincie, ook waterschap Omgevingsvergunning en Projectprocedure Toezicht en handhaving Omgevingsvisie Beleidskeuzes; strategie en visie op de lange termijn Verplicht instrument, integraal en gebiedsdekkend Gezamenlijke visie is mogelijk Programma Maatregelen ter bescherming, beheer, benutting leefomgeving gebiedsgericht: uitwerking gebiedsgericht beleid sectoraal: programmatische aanpak zoals PAS of NSL Verplicht bij voorgeschreven realisatie van een omgevingswaarde Gezamenlijk programma is mogelijk Decentrale algemene regels  gemeente is wetgever voor fysieke leefomgeving Omgevingsplan: evenwichtige functies, regels, omgevingswaarden Maar ook: omgevingsverordening (provincie) en waterschapsverordening Centrale algemene regels 4 AMvB’s met rijksregels, over besluitvorming en met regels voor activiteiten Omgevingsvergunning voor activiteiten (art. 5.1 Omgevingswet) Bevoegd gezag = gemeente, tenzij…. Procedure = regulier, tenzij … Overdracht bevoegdheid is mogelijk Geen onlosmakelijke samenhang. Projectbesluit Integraal besluit i.p.v. vergunningen en omgevingsplan Besluit door rijk, provincie of waterschap. Plus: gemeentelijk projecten met publiek belang (5:55 Ow) Bijzondere voorbereidingsprocedure met voorkeursbeslissing (soms verplicht, soms vrijwillig)

Tijd voor debat . . . . . Vier stellingen Wat verandert voor bestuurders? Nieuwe kansen voor een gebiedsgerichte aanpak Informatiebeheer, digitaliseringsopgave, dienstverleningsconcept Nieuwe uitdaging in de uitvoering: kennis, kunde en . . . . cultuur 1. Stelselherziening Aanleiding Uitgangspunten van de nieuwe wet Doelstellingen met de stelselwijziging 2. Een nieuw speelveld Beleidscyclus Kerninstrumenten Informatiehuishouding 3. Impact voor gemeente en gemeenteraad Van “sectoraal + normgericht” naar “integraal + doelgericht” Invulling geven aan “decentraal, tenzij” Implementatie opgave

Stelling 1 Wat verandert voor bestuurders?

Inleiding op stelling 1 over “wat verandert” Een casus: sturen op cumulatieve effecten van geluidhinder bij ruimtelijke besluitvorming tool voor nieuwbouwlocaties Is de locatie haalbaar, is aanvullend onderzoek nodig, wat zijn de maatregelen? www.omgevingengeluid.nl Ambitieniveau in de beleidsketen Bestuurlijk ambitieniveau bepalend voor instrumentkeuze, capaciteit en procesvoering Beleid is primair integraal, daarbij de thema’s en aspecten van de leefomgeving meewegend Juridisch is sprake van afwegingsruimte binnen kaders Keuzes zijn decentraal, tenzij

Decentrale bestuurders kunnen met de Omgevingswet Stelling 1 Decentrale bestuurders kunnen met de Omgevingswet sturen op de realisatie van doelen en op samenhang in beleid. Maar issues en ambities houden zich niet aan bestuurlijke grenzen Daarom versterkt de Omgevingswet de noodzaak tot bestuurlijke samenwerking op ieder schaalniveau: decentraal – regionaal – bovenregionaal Ambitieniveau in de beleidsketen Bestuurlijk ambitieniveau bepalend voor instrumentkeuze, capaciteit en procesvoering Beleid is primair integraal, daarbij de thema’s en aspecten van de leefomgeving meewegend Juridisch is sprake van afwegingsruimte binnen kaders Keuzes zijn decentraal, tenzij

Stelling 2 Nieuwe kansen voor een gebiedsgerichte aanpak

Inleiding op stelling 2 Integratie van bescherming en benutting van de leefomgeving Integraal en doelgericht (anders dan sectoraal en regel- gericht) Bestuurlijke afwegingsruimte (maar wel binnen juridische kaders) Keuzes worden decentraal gemaakt (tenzij . . . ) Belang van participatie neemt toe

Inleiding op stelling 2 Impact voor de gemeente Vergroting samenwerking tussen beleidsdomeinen (ruimte, milieu, etc.) Bestuurlijke afwegingsruimte is een verantwoordelijkheid De bestuurlijke ruimte wordt ingekaderd door de wet: Doelen van de wet Gelijkwaardig beschermingsniveau Europese wet- en regelgeving Regelgeving van rijk, provincie en waterschappen Ambitieniveau in de beleidsketen Bestuurlijk ambitieniveau bepalend voor instrumentkeuze, capaciteit en procesvoering Beleid is primair integraal, daarbij de thema’s en aspecten van de leefomgeving meewegend Juridisch is sprake van afwegingsruimte binnen kaders Keuzes zijn decentraal, tenzij

De Omgevingswet benadert de leefomgeving integraal Stelling 2 De Omgevingswet benadert de leefomgeving integraal en gaat uit van decentraal, tenzij Dit geeft op gemeentelijk niveau aanleiding tot een gebiedsgerichte benadering van de leefomgeving op basis van structurele samenwerking met omliggende bestuursorganen

Stelling 3 Informatiebeheer en digitaliseringsopgave

Inleiding op stelling 3 Het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) ondersteunt het gebruik van de Omgevingswet. Dit is een digitaal geheel van: afspraken ICT-voorzieningen registraties en gegevensverzamelingen bronnen Twee digitale aspecten: beschikbaarheid van juiste informatie op het juiste moment ondersteunen van gebruikers van de Omgevingswet

De digitalisering van de uitvoering van de Omgevingswet Stelling 3 De digitalisering van de uitvoering van de Omgevingswet vereist een heroverweging van het dienstverleningsconcept van de gemeente en provincie

Stelling 4 Nieuwe uitdaging voor de uitvoering: kennis, kunde en Stelling 4 Nieuwe uitdaging voor de uitvoering: kennis, kunde en . . . . cultuur

De Omgevingswet leidt tot andere Stelling 4 De Omgevingswet leidt tot andere organisatorische eisen aan de uitvoering van taken Werkprocessen van dienstonderdelen zullen samensmelten en kennis en kunde wordt inzetbaar voor meerdere instrumenten Naast een adequaat niveau van kennis en kunde is een Omgevingswet Cultuur onvermijdelijk