Goed voorbereid naar de PABO Aardrijkskunde Goed voorbereid naar de PABO

Leerdoelen De student kan landschapsvormende werking van endogene krachten beschrijven en verklaren De student kan de landschapsvormende werkingen van exogene krachten beschrijven en verklaren De student kan natuurrampen beschrijven en verklaren en maatregelen noemen om de schade te beperken De student kan verbanden leggen tussen de plaattektoniek, hooggebergte en endogene verschijnselen op de wereldkaart

Endogeen Exogeen

Opbouw van de aarde Binnenkern: IJzer en Nikkel  vast Buitenkern: vloeibaar Aardmantel: vloeibaar Korst: hard gesteente Oceanische platen Dun = paar km, maar zwaar bestaan uit basalt Continentale platen Dik = ongeveer 40 km, maar licht en bestaan uit graniet

Aardplaten

Divergent, convergent, transformerend

Convergent: oceanisch en continentaal

Convergent: continentaal en continentaal

Convergent: oceanisch en oceanisch

Divergent: oceanisch

Divergent: continentaal

Transvergerend

Pangea Waar op de wereldkaart verwacht je veel aardbevingen, ontstaan van gebergte en veel vulkanen?

Ring of fire

Herhalingsvragen Welke twee soorten platen kennen we en wat is het belangrijke verschil? Welke drie soorten plaatbewegingen kennen we? Bij welke plaatranden/bewegingen ontstaat een: trog? Bij welke plaatranden/bewegingen ontstaat een: vulkaan? Bij welke plaatranden/bewegingen ontstaat een: rug in de zee? Waar op de wereld kun je aardbevingen verwachten? (Algemeen gezegd)

Exogene krachten

Vier woorden Verwering (Verwering houdt in dat gesteente door weersomstandigheden (zon, regen en ijs) kunnen veranderen. Verandering op de plek zelf) Erosie (Erosie is het losmaken en transporteren van gesteente ) Transport (het vervoeren van gesteente) Sedimentatie (Sedimentatie is een gevolg van verwering en erosie en is het afzetten van het gesteente)

Verwering

Erosie

Erosie

Erosie

Transport Door de zee (maritieme afzettingen) Door de wind (eolische afzettingen) Door de rivieren (fluviatiele afzettingen) Door ijs (glaciale afzettingen)

Volgorde van afzetting Grind, klei, zand?

Sedimentatie

Voorbeeld: Fjorden

Voorbeeld: Galapagos eilanden

Vragen Wat is erosie? Wat is bodemerosie? Hoe ontstaat bodemerosie? Waarom is dat nadelig? Wat kunnen we tegen bodemerosie doen?

Bodemerosie

Hoe kunnen we bodemerosie tegengaan? Zorgen dat er bomen en planten blijven groeien en er geen grote kale vlaktes ontstaan. Op berghellingen terrassen maken en dammen bouwen, langs de hoogtelijnen om het water en de grond vast te houden. Een voorbeeld hiervan zijn de rijstvelden in Indonesië (sawa's). Op berghellingen opvangbekkens plaatsen waarin het water opgevangen kan worden.

Gebergten Plooiingsgebergte Vulkanisch gebergte

Natuurrampen

Vulkaanuitbarstingen levert vruchtbare grond op

Stratovulkaan en schildvulkaan Stratovulkaan bij convergerende platen Schildvulkaan bij divergerende platen

Niet alle vulkanen zijn nog actief

Opdracht - Doe een ‘’speed’’ onderzoek naar een vulkaan (keuze uit: Nevado del Ruiz, Krakatoa, Etna, Villarica, Eyjafjallajökull, Merapi) - Waar ligt deze vulkaan? Welke breukranden - Wat voor type vulkaan is het - Hoe in het nieuws? Bekende uitbarstingen - Is er momenteel gevaar voor omwonenden? Presenteer de uitkomsten

Vulkanisch verschijnsel: Hotspots

Vulkanisch verschijnsel: Geiser Geisers zijn een zeldzaam verschijnsel. Ze ontstaan in actieve vulkanische gebieden en komen maar op enkele plekken op aarde voor. Een geiser is een warmwaterbron waaruit met enige regelmaat water en stoom ontsnappen. Dat komt omdat oppervlaktewater op deze plek in contact komt met door magma verhit gesteente. Het water gaat hierdoor koken en borrelen. Als de druk in de geiser te hoog wordt, spuit het water via een nauwe pijp metershoog de lucht in.

Aardbeving

Seismowat? Seismoloog

Nepal 2015

Beschermen tegen een aardbeving Wat kunnen we doen om ons te beschermen tegen een aardbeving?

Tsunami

2004 & 2011

Orkaan versus tornado