Knaagdieren en konijnen Tandheelkunde Knaagdieren en konijnen

Inhoud Verschil knaagdieren en konijnen Anatomie van het gebit Symptomen Afwijkingen Oorzaken afwijkingen Behandeling gebitsproblemen - tanden Behandeling gebitsproblemen - kiezen Instructies eigenaar

Verschil knaagdieren en konijnen

Verschil knaagdieren en konijnen Orde der rodentia – knaagdieren cavia, chinchilla, degoe, eekhoorn, muis, hamster, prairiehondje, rat, gerbil etc. Orde der lagomorpha – haasachtigen hazen en konijnen

Verschil knaagdieren en konijnen Haasachtigen hebben een ander gebit dan knaagdieren De gebitsproblemen zijn wel vergelijkbaar Problemen vaak door levenslang doorgroeien tanden en kiezen Bij onvoldoende afslijting snijtanden en kiezen te lang  zorgt voor problemen

Anatomie van het gebit

Tandformules Tandformule van knaagdieren 20 gebitselementen Tandformule haasachtigen 28 gebitselementen

3 verschillen in gebit - snijtanden Knaagdier bovenkaak 2 onderkaak 2 Haasachtigen bovenkaak 4 (2 stifttanden) onderkaak 2

Stand snijtanden Knaagdieren snijtanden staan beitelvormig op elkaar Haasachtigen snijtanden staan loodrecht op elkaar

Vorm snijtanden Knaagdieren Haasachtigen Smal en vrij spits aan punt Breed en plat aan onderzijde

Gezond gebit knaagdier haasachtige

Symptomen

Symptomen Niet of slecht kunnen eten, wel interesse Proppen kauwen, voedsel komt als prop de bek weer uit Speekselen, vacht rond bek nat en plakkerig Weigeren van voedsel, eerst hard en daarna ook zacht voedsel

Vermageren door lage voedselopname Slechte conditie en slechte vacht Maagdarmstoornissen zoals diarree of juist obstipatie Stil in elkaar gedoken zitten door pijn Oog- en neusuitvloeiing Zwellingen aan de kop door abcessen

Afwijkingen

Olifantstanden Snijtanden boven- en onderkaak raken elkaar niet  malocclusie  tanden slijten niet af Vaak erfelijk

Haken op de kiezen Kiezen slijten niet goed op elkaar af Scherpe punten (haken) ontstaan op kiezen Steken in de tong of de wang  pijnlijk! Speekselen door irritatie haak op slijmvlies van tong/wang  natte kin en/of kale plekken

Haken op de kiezen

Brugvorming kiezen Door eerste kiezen wordt brug gevormd, tong kan eronder vast zitten

Oorzaken afwijkingen

Oorzaken - voedingsfouten Onvoldoende kauwmateriaal, verkeerde voeding (altijd onbeperkt hooi voeren) Te weinig calcium Te weinig vitamine C (cavia’s)

Erfelijke oorzaken - onderbeet Bij konijnen Bovenkaak is te kort Snijtanden slijten niet Behandeling: tanden trekken

Erfelijke oorzaken – scheve kaakstand Kaken staan scheef ten opzichte van elkaar Snijtanden slijten niet Behandeling: tanden trekken

Oorzaken - trauma Verkeerd of niet teruggroeien van de tand na trauma Tegenoverliggende snijtand slijt niet af en zal door blijven groeien Fracturen (breuk) van de kaak waardoor de positie van de snijtanden veranderd is

Behandeling gebitsproblemen Tanden

Tanden knippen Knippen snijtanden met tandenkniptang De goedkoopste behandeling Dier hoeft niet onder narcose Na 2 tot 8 weken herhalen

Nadelen tanden knippen Pijnlijk voor dier Risico splijten tanden in de lengterichting Scherpe randen door knippen, kunnen tong en lip beschadigen Tijdelijke oplossing, onderliggende oorzaak wordt niet bestreden De kracht die uitgeoefend wordt tijdens het knippen is zo groot dat het diepe tandweefsel waaruit de tand groeit beschadigd kan raken wat gevolgen heeft voor de tandgroei

Tanden slijpen Diervriendelijker Wordt weinig druk uitgeoefend Voorkomt splijten Stand snijtanden kan gecorrigeerd worden zodat ze op natuurlijke wijze op elkaar af kunnen slijten

Tanden trekken Tanden groeien niet meer aan Als door slijpen geen normale stand kan worden gerealiseerd Kunnen nog wel goed voedsel opnemen Permanente oplossing

Behandeling gebitsproblemen Kiezen

Behandeling onder narcose Behandeling van kiesproblemen en trekken snijtanden onder narcose Haken verwijderen en kiezen trekken wordt gedaan door dierenarts

Instrumentarium Onderzoekslamp (beter zicht) Otoscoop met trechter: inspectie kiezen Mondsperderset Tandenkniptang Rasp wangspreider kaakspreider

Dremel: tanden en kiezen inkorten en glad slijpen Boor: tanden en kiezen inkorten

Pean: haken van kiezen af ‘knippen’ en losse stukjes kies uit bek pakken Oorpincet: met watten of gaastampon omheen bloed uit bek verwijderen Gaas- en dentale tampons: bloed, voedselresten en haren verwijderen

Anaesthesie Algemeen onderzoek Toedienen pijnstiller en antibiotica Toedienen injectieanaesthesie of inhalatie- anaesthesie. Injectie: kapje niet in de weg, wel risicovoller Op warmtematje tijdens narcose.

Behandeling – vasthouden dier Kop van achter af over de schedel heen vast pakken Kop zo houden dat dierenarts goed in bek kan kijken Laat licht goed in bek schijnen

Behandeling Inspectie van de bek onder narcose - in rust beter onderzoek mogelijk - smalle mondholte en ‘druk’ dier Bijwerken tanden en kiezen - afhankelijk van gevonden afwijkingen - eventueel kiezen trekken voor permanente oplossing

Post-operatieve zorg Maak dier schoon rond bek Observeer goed tijdens recovery (warmte!) Antibiotica en pijnstilling klaarleggen om mee te geven naar huis

Instructies eigenaar

Instructies eigenaar Dier moet snel weer gaan eten en drinken, ivm stil liggen maag en darmen Eventueel dwangvoer mee (bijv recovery) of groenvoer aanbieden Dier warm houden, niet naar buiten

Wanneer moet eigenaar contact opnemen? Als dier langer dan 12 uur niet zelf wil eten Als dier lusteloos is Als dier ondertemperatuur heeft  konijn lager dan 38 °C, cavia lager dan 37,4 °C. Als eigenaar iets niet vertrouwt