Impact, landelijk kennis- en adviescentrum psychosociale hulp bij rampen en calamiteiten Achtergrond, positionering, organisatie, activiteiten Michel L.A. Dückers PhD

Achtergrond Stichting Impact Ervaringen met rampen, m.n. Bijlmerramp, Vuurwerkramp en cafébrand Volendam Sociaalpsychologische impact, specifieke kennis, leren van zaken die (minder) goed gingen

Tijdslijn Stichting Impact 2002 – Opgericht door drie ministeries 2011 – Onderdeel Arq Psychotrauma Expert Groep: versterking aansluiting traumazorg en -onderzoek 2017 – Organisatorische eenheid Instituut voor Psychotrauma: versterking training en verandermanagement

Missie Stichting Impact “Impact is gericht op optimalisatie van de PSH. Het kennis- en adviescentrum zet zich in om te leren van de impact van rampen en crises (…) inclusief de nazorg. Impact onderhoudt actief de kennisbasis met betrekking tot de behoeften en problemen van mensen na een ramp, knelpunten in de PSH, en de ideale vorm en inhoud van specifieke diensten (denk aan éénloketfuncties zoals een IAC of IVC, herdenkingen en monumenten). Het hogere doel is om die kennis beschikbaar te maken voor autoriteiten, organisaties en hulpverleners in alle fasen van de veiligheidsketen.”

Omgeving Stichting Impact Beleid Praktijk Onderzoek Ministerie van VWS, cGM-RIVM Ministerie van VenJ Ministerie van Defensie Lokale autoriteiten Bevorderen van samenhang Lokale autoriteiten publieke gezondheid en bevolkingszorg, Slachtofferhulp, Rode kruis, maatschappelijk werk, hulpdiensten, zorgpro- fessionals. en… getroffenen Universiteiten en onderzoeksinstituten

Wisselwerking koud en warm Warm: advies en ondersteuning acuut en nafase Koud: kennis en netwerk ontwikkelen, onderhouden, borgen Koud Warm

Warm: advisering en ondersteuning 2009 aanslag koninklijke familie in Apeldoorn 2009 Turkish Airlines crash Kennemerland 2010 vliegramp Tripoli 2013-heden aardbevingsdreiging provincie Groningen (preventie) 2014-heden MH17 vliegramp Oekraïne 2016 Hagelstorm zuidoost Brabant

Koud: kennis- en netwerkbeheer Netwerkmanagement (beleid, onderzoek, praktijk) Kennisbank (Psychotraumanet, bibliotheek, IFV) Ontwikkeling richtlijnen en standaarden Ontwikkeling instrumenten (QPC, veerkracht) Ontwikkeling beleid en visie (rijksbrede visie nafase) Implementatieadvies- en ondersteuning Capaciteitenanalyse/preparatiemeting

Leitmotiv strategie nationale veiligheid Dreigingen, taken en capaciteiten Op alle niveaus Tekenend voor fasen kenniscentrum (focus Impact verschuift mee) Risico's (dreigingscenario's, potentiële gevolgen) Taken (maatregelen die daaruit volgen) Capaciteiten (mensen, middelen en methoden)

Producten

Samenhang recente projecten GEHELE NAFASE (totaal aan interorganisatorische multidisciplinaire netwerken gericht op herstel en nazorg) PSH IN BREDE ZIN (gelaagd interorganisatorisch multidisciplinair netwerk gericht op psychosociale dimensie crisisbeheersing) PSH REGIONAAL (organisatie verantwoordelijk voor lokale coördinatie en uitvoering van deelthema's (primair binnen witte en oranje kolom) PSH INDIVIDUEEL (individu participerend vanuit organisatie (strategisch, tactisch, operationeel) Rijksbrede visie en strategie voor de nafase (2012) Multidisciplinaire richtlijn PSH bij rampen en crises (2014) Blauwdruk rollen en taken PSH (2016) Bevolkingszorg op orde 2.0 (2014) Handreiking PSH voor GGD'en (2015) Functieprofiel Taakomschrijving Professionele richtlijnen

Richtlijn

Lopende Impact projecten Inventarisatie rollen en taken partijen PSH (in druk) Preparatiemeting bevolkingszorg (in druk) Capaciteitenanalyse GGD’en (afrondingsfase) Analyse 25 jaar PSH bij crises in NL (afrondingsfase) Ontwikkeling community resilience model (loopt) Systematisch literatuuronderzoek: wat kunnen we (niet) leren van rituelen bij rampen? (loopt)

Academische samenwerking Binnen Arq Psychotrauma Expert Groep/Arq onderzoek: programma’s en tracks Binnen Nederland: Universiteiten, onderzoeksinstituten (UU, UvA, VU, Nivel, TNO, LU, TU, RU, WUR, RUG) Internationaal (convenant partners, EU-projecten (FP7, H2020, Interreg, COST, diverse calls), thematische netwerken)

EU projecten Netwerkontwikkeling, richtlijnen, instrumentontwikkeling Thema’s: algemeen, resilience, terreur, CBRN, ehealth, online ondersteuningswebsites, vluchtelingen Voorbeelden: EUTOPA, TENTS, RED, Informed Prepared Together, Citizens and Resilience, EUR-HUMAN, OPSIC, TERRA, INPREZE

Wetenschappelijke publicaties Inbedding bestaande kennisbasis Bijdragen aan bestaande kennisbasis Aannames toetsen Peers checken kwaliteit methode en redenatie Transparantie en repliceerbaarheid Publiceren in peer-reviewed journals en presenteren/discussiëren met vakbroeders

Wetenschappelijke publicaties Knipscheer, JW, Sleijpen, M, Frank L, De Graaf R, Kleber RJ, Ten Have M, Dückers MLA. Prevalence of potentially traumatic events and of subsequent reactions indicative for posttraumatic stress disorder in the Netherlands: A general population study based on the Trauma Screening Questionnaire. Submitted. Reifels L, Spittal MJ, Dückers MLA, Mills K, Pirkis J. Suicidality risk and (repeat) disaster exposure: Findings from a nationally representative Australian population survey. Submitted. Dückers MLA, Thormar SB, Juen B, Ajdukovic D, Newlove L, Olff M. Measuring and comparing the quality of post-disaster psychosocial support programmes. Submitted. Dückers MLA, Yzermans CJ, Jong W, Boin A. Psychosocial crisis management: The unexplored intersection of crisis leadership and post-disaster psychosocial support. Under review. Dückers MLA, Olff M. Does the vulnerability paradox in PTSD apply to women and men? An exploratory study. Journal of Traumatic Stress. In press. Dückers MLA. A multi-layered psychosocial resilience framework and its implications for community-focused crisis management. Journal of Contingencies and Crisis Management. In press. Dückers MLA, Alisic E, Brewin CR. Is there a vulnerability paradox in PTSD? Pitfalls in cross-national comparison of epidemiological data – Authors’ reply. British Journal of Psychiatry, 209 (6), 2016, p527-528. http://dx.doi.org/10.1192/bjp.209.6.527a Dückers MLA, Brewin CR. A paradox in individual versus national mental health vulnerability: Are higher resource levels associated with higher disorder prevalence? Journal of Traumatic Stress, 29 (6), 2016, p572-576. http://dx.doi.org/10.1002/jts.22144 Jong W, Dűckers MLA, Van der Velden PG. Crisis leadership by mayors: A qualitative content analysis of newspapers and social media on the MH17 disaster. Journal of Contingencies and Crisis Management, 24 (4), 2016, p286-295. http://dx.doi.org/10.1111/1468-5973.12124

Wetenschappelijke publicaties Dückers M.L.A, Alisic E, Brewin CR. A vulnerability paradox in the cross-national prevalence of PTSD. British Journal of Psychiatry, 209(4), 300-305. http://doi.org/10.1192/bjp.bp.115 Jong W, Dückers M.L.A. Self-correcting mechanisms and echo-effects in social media: An analysis of the “gunman in the newsroom” crisis. Computers in Human Behavior, 59, 2016, p334-341. http://doi:10.1016/j.chb.2016.02.032 Dückers, M.L.A., Frerks, G., & Birkmann, J. (2015). Exploring the plexus of context and consequences: An empirical test of a theory of disaster vulnerability. International Journal of Disaster Risk Reduction, 13(3), 85-95. http://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2015.04.002 Dückers, M.L.A., & Thormar, S.B. (2015). Post-disaster psychosocial support and quality improvement: A conceptual framework for understanding and improving the quality of psychosocial support programs. Nursing & Health Sciences, 17(2), 159-165. http://doi.org/10.1111/nhs.12162 Dückers, M.L.A., Witteveen, A.B., Bisson, J.I., & Olff, M. (2015). The association between disaster vulnerability and post-disaster psychosocial service delivery across Europe.  Administration and Policy in Mental Health and Mental Health Services Research, 42 (4), 1-10. http://doi.org/10.1007/s10488-015-0671-8 Gouweloos, J., Postma, I.L., Brake, H. te, Sijbrandij, M., Kleber, R. J., & Goslings, J. C. (2015). The risk of PTSD and depression after an airplane crash and its potential association with physical injury: a longitudinal study. Injury. http://doi.org/10.1016/j.injury.2015.07.005. Jong, W., Dückers, M.L.A., & Velden, P.G. van der (2015). Leadership of mayors and governors during crises: A systematic review on tasks and effectiveness. Journal of Contingencies and Crisis Management (article first published online). http://doi.org/10.1111/1468-5973.12091 Gouweloos, J. Dückers, M., Brake te, H., Kleber, R., Drogendijk, A. (2014). Psychosocial care to affected citizens and communities in case of CBRN incidents: A systematic review. Environment International, pp. 46-65.: http://doi.org/10.1016/j.envint.2014.02.009 . Dückers M., Rooze M., Alexander D. Towards resilient organization of recovery and care after disaster. In: J.J.L.M Bierens (ed). Drowning: Prevention, rescue, treatment. Second Edition. Springer-Verlag, 2014.

Wisselwerking koud en warm Warm: advies en ondersteuning acuut en nafase Koud: kennis en netwerk ontwikkelen, onderhouden, borgen Koud Warm

Basisbezetting kenniscentrum Directeur Senior, tevens programmacoördinator Twee medioren Junior Secretaresse Ondersteunende diensten Extra formatie middels projectfinanciering

Reflectie Structuren en werkzaamheden zijn te realiseren, vergt professionele organisatie, beperkt van omvang Vraagt maatwerk inzake noden en diensten Belgische doelgroepen, institutionele inbedding en productontwikkeling (let op fasering; “groeipad”) Een Belgische zusterorganisatie is zeer welkom: aansluiting internationale netwerken en samenwerking/uitwisseling ligt voor de hand, ook cross-border met Duitsland en Nederland

Informatie Michel L.A. Dückers PhD Senior beleidsadviseur en –onderzoeker m.duckers@nivel.nl +31 6 10 66 13 21