Scholing V&V Pijn bij kanker

Pijn ??

Definities van pijn • Pijn is een onplezierige, sensorische en emotionele ervaring die gepaard gaat met feitelijke of mogelijke weefselbeschadiging of die beschreven wordt in termen van een dergelijke beschadiging. • Pijn is datgene wat een persoon die het ervaart zegt dat het is en is aanwezig wanneer hij/zij zegt dat het aanwezig is..

door een pijnlijke prikkel (nociceptie) ontstaat pijngewaarwording Amerikaanse pijnspecialist Loeser stelde in 1980 een klassiek model op over pijn en pijnbeleving: door een pijnlijke prikkel (nociceptie) ontstaat pijngewaarwording gevolgd door de beleving ervan en de omzetting ervan in gedrag De grootte van de cirkels is afhankelijk van de persoon en de omstandigheden Pijnbeleving kent veel psychologische en sociale aspecten De grootte van de cirkels is afhankelijk van de persoon en de omstandigheden (subjectiviteit van pijn). Pijnbeleving kent veel psychologische en sociale aspecten. Bij oncologische pijn spelen factoren een rol, als: angst, onzekerheid, spanning, gevoelens van machteloosheid, uitzichtloosheid, depressie en fixatie op pijn. Angst, depressie en eenzaamheid doen de beleving van pijn toenemen, afleiding en plezier verminderen de pijn. De beleving van pijn hangt sterk af van opvoeding en cultuur. De omgeving is in staat de pijnbeleving te beïnvloeden door pijngedrag te negeren of te belonen met aandacht, medelijden en ontzien. Juist vanwege de grote verwevenheid van pijn met emoties is het niet alleen voor de hulpverlener maar ook voor de patiënt zelf onmogelijk onderscheid te maken tussen de nociceptie, en de emotionele component.

nociceptie prikkeling van nociceptoren(losse zenuweinden in het gehele lichaam die pijnprikkels geleiden)die worden omgezet in elektrische zenuwprikkels. Prikkeling komt van dreigende weefselbeschading. Mechanisch,thermisch,chemisch.

Factoren die pijnbeleving kunnen beinvloeden . Gemoedstoestand Persoonlijkheid Aan-of afwezigheid van sociale steun Beeld wat patient heeft bij de pijn Beleving van de pijn Eerdere ervaringen met pijn Duur van de pijn Lichamelijke invloeden Culturele of religieuze invloed

Kreunen Steunen Grimassen Schreeuwen Hinken Ineengedoken Huilen pijngedrag Datgene wat de patient verbaal en nonverbaal laat merken over zijn pijn Kreunen Steunen Grimassen Schreeuwen Hinken Ineengedoken Huilen In bed blijven

Niet-medicamenteus Warmte Koude Massage Oefentherapie Tens Ontspaningstechnieken Afleiding Cognitieve gedragstherapie

Pijn bij kanker factoren+dimensies

Pijn bij kanker wordt veroorzaakt door: Directe in(door)groei van tumor cq meta’s Diagnostische procedures Behandeling (RT,chemo,chirurgie) Bijkomende factoren (obstipatie,decubitus) Spierspasmen , infectie

Behandeling oorzaak Hormonale therapie Chemotherapie Radiotherapie Nucleaire behandeling Vertebroplastiek Chirurgie bisfosfonaten

Invasieve pijnbehandeling intrathecale of epidurale behandeling chordotomie (halfzijdige pijn) coeliacus blokkade (bovenbuikspijn) hypogastricus/impar (bekken) lower end block (=zadelblok) peri-anaal neurolyse perifere zenuw

pijmedicatie Nociceptieve pijn Pcm NSAID’s Tramadol Opioiden (morfine,fentanyl,methadon,oxycodon) Neuropatische pijn Tricyclische anti-depressiva Anti-epileptica Capsaicine creme

Vormen van doorbraakpijn Incidente pijn als gevolg van een specifieke aanleiding Voorspelbaar: omdraaien in of opstaan uit bed Onvoorspelbaar: hoesten non-incidente of spontane pijn zonder relatie met specifieke activiteiten (17-59%) en End-of-dose pijn als gevolg van ontoereikende behandeling

Mediane tijd tot piekintensiteit: 3 minuten Korte duur 65% van de patiënten met pijn bij kanker ervaart ook doorbraakpijn Voorbijgaande verhoging van de pijnintensiteit bij een continue, relatief stabiele en adequaat behandelde achtergrondpijn Plotseling begin Mediane tijd tot piekintensiteit: 3 minuten Korte duur Gemiddelde duur: ~ 30 minuten (90% < 1 uur) Frequentie Mediane dagelijkse frequentie: 4 episodes

Bijwerkingen opioiden Obstipatie Misselijkheid Sufheid Klachten van droge mond Urineretentie Jeuk Verwardheid,beginnende delier Myoclonieen en epileptische insulten ademdepressie