Op weg naar een 21ste eeuws pensioen BPP ALV 30 mei 2017 Dick Boeijen

Wat was de lijn van redeneren in 2010? ANALYSE OPLOSSING BEOOGDE WINST Pensioen wordt te duur Zekerheid is niet waar te maken en knelt teveel Arbeidsmarkt en maatschappij vragen om aanpassing pensioen Pensioenleeftijd omhoog Reëel contract met stabielere discontovoet Aanpassing arbeidsmarkt en maatschappij doen we nu nog niet, volgt in later stadium Betaalbaar pensioen Sneller indexeren Minder rentegevoeligheid Eerlijk over onzekerheid

Maar… het reële contract kwam er niet GEEN POLITIEKE STEUN Angst voor subjectieve aannames Angst voor perverse prikkels Angst voor claims na invaren INTERNE VERDEELDHEID Angst voor loslaten zekerheid Framing als “casinopensioen”

2017: nieuwe kans voor het reële contract? GAAN WE REKENRENTE AANPASSEN? ECONOMICS DE NATIONALE PENSIOENDIALOOG PENSIOEN AANPASSEN AAN ARBEIDSMARKT EN MAATSCHAPPIJ 21STE EEUW

Uitkeringsovereenkomst met degressieve opbouw Analyse 21ste eeuwse arbeidsmarkt en maatschappij Doorsneesysteem past niet bij arbeidsmarkt 21ste eeuw Denkrichting: Uitkeringsovereenkomst met degressieve opbouw Premieovereenkomst met leeftijdsonafhankelijke premie actuarieel faire premie doorsneepremie

Stel: 10% tekort  € 140 miljard Op te lossen via extra premie? Nee! Analyse 21ste eeuwse arbeidsmarkt en maatschappij Gesuggereerde zekerheid kan niet langer worden waargemaakt Denkrichting: Geen zekerheid suggereren Niet communiceren in termen van toekomstige uitkering… … maar in termen van opgebouwd vermogen Niet eerst buffers opbouwen en daarna pas indexeren… … maar eerst indexeren en daarna pas buffers opbouwen Opgebouwde aanspraken: € 1400 miljard Binnenkomende premie: € 30 miljard Stel: 10% tekort  € 140 miljard Op te lossen via extra premie? Nee! RISICO’S LIGGEN EXPLICIET BIJ DEELNEMERS EN GEPENSIONEERDEN

Wij moeten opdraaien voor de gedaalde rente en langer leven Analyse 21ste eeuwse arbeidsmarkt en maatschappij Door uniform beleid hebben jong en oud beiden reden tot klagen Wij moeten opdraaien voor de gedaalde rente en langer leven Denkrichting: Uniform beleid loslaten Scheiding aanbrengen tussen verschillende fasen Maatwerk bieden: iedere fase het beleid dat ‘t best past Jongeren leggen te lage premie in, dekkinsgraad zakt nog verder weg Wij betalen doorsnee- en herstelpremies waar we zelf niet van profiteren Dekkingsgraad ligt al lang onder 100% en toch wordt er niet gekort

Krijg ik wel waar voor mijn geld? Analyse 21ste eeuwse arbeidsmarkt en maatschappij De deelnemer begrijpt het niet en vertrouwt het niet meer Krijg ik wel waar voor mijn geld? Is er straks nog wel pensioen voor mij? Denkrichting: Laat de deelnemer zien wat er voor hem in de pot zit Geef zo inzicht in premie, rendement en vermogen Werk hardnekkige misverstanden weg… … en vertel het succesverhaal van het pensioenfonds!

Analyse leidt tot denkrichting voor toekomstig pensioen COLLECTIEVE BUFFER OPBOUWFASE Persoonlijk pensioenvermogen CONVERSIEFASE Geleidelijke omzetting UITKERINGSFASE Pensioenuitkering in collectief

Analyse leidt tot denkrichting voor toekomstig pensioen COLLECTIEVE BUFFER OPBOUWFASE Persoonlijk pensioenvermogen CONVERSIEFASE Geleidelijke omzetting UITKERINGSFASE Pensioenuitkering in collectief

Hoe ziet de opbouwfase eruit? Wat is er afgelopen jaar met uw pensioenvermogen gebeurd? Hoe is uw huidige pensioenvermogen tot stand gekomen?

Hoe ziet de uitkeringsfase eruit? COLLECTIEVE RISICODELING 67 Eén collectief vermogen Samen beleggen en risico’s delen Eén collectieve dekkingsgraad COLLECTIEVE AANPASSING (100% - DG) / uitsmeerperiode Uitkering wordt sneller verhoogd… … maar ook sneller verlaagd

Gepensioneerden: eerder indexeren Werknemers: meer inzicht in pensioen, meer maatwerk, eenvoudiger overdraagbaar Jongeren: geen onbedoelde overdrachten meer, duidelijk dat er straks ook pensioen is voor hen Werkgevers: stabiele premie, voorspelbare pensioenkosten, bijdrage werkgever aan pensioen wordt transparant  meer waardering voor arbeidsvoorwaarde pensioen Overheid: robuust pensioenstelsel, minder conflicten tussen generaties, minder procyclische werking, betere aansluiting op moderne maatschappij en arbeidsmarkt

Nota bene: veel vragen zijn nog niet beantwoord INVULLING VAN DE REGELING Wel al op hoofdlijnen Maar nog niet op detailniveau Centraal kader, decentrale ruimte TRANSITIE VANUIT HUIDIG Doel: een evenwichtige overstap Centraal kader, decentrale ruimte

Drie denkrichtingen voor de transitie van huidig naar nieuw NIET INVAREN WEL INVAREN TUSSENVARIANT Huidige aanspraken blijven onveranderd Huidig fonds sluiten Nieuw fonds met nieuwe regeling Huidige aanspraken worden omgezet naar nieuwe regeling Voor actieven naar persoonlijk pensioenvermogen Voor gepensioneerden naar uitkering in uitkeringsfase (defensief beleggen) Huidige aanspraken worden omgezet naar nieuwe regeling Huidige aanspraken actieven en gepensioneerden naar uitkeringsfase Daardoor kan uitkeringsfase offensiever beleggen

Samenvattend De route naar een andere rekenrente is gesloten Arbeidsmarkt en maatschappij vragen om aanpassing pensioen Binnen SER wordt hard gewerkt aan toekomstige pensioenregeling Nog de nodige vragen te beantwoorden over inrichting en transitie