Torenspel Henk Puylaert en Anne Witteveen (H2Ruimte) Samenwerking ruimtelijke ordening en ondergrond Henk Puylaert en Anne Witteveen (H2Ruimte)

RO geeft ondergrond een vanzelfsprekende plaats in zijn proces Bewust worden Verbinden Verdiepen Integreren 1 2 3 4 RO kent de toegevoegde waarde van ondergrond in zijn proces nog niet RO heeft zich georiënteerd en weet globaal waar ondergrond onderdeel moet vormen van zijn proces RO is bekend met de ondergrond en weet wat er aan informatie, zowel van de kansen als bedreigingen, beschikbaar is RO geeft de ondergrond een plek in zijn proces en stelt vragen over de mogelijkheden die de ondergrond biedt RO geeft ondergrond een vanzelfsprekende plaats in zijn proces Ondergrond werkt sectoraal en kent het belang van de onder- grond binnen het RO-proces nog niet Inventarisatie van ondergrondthema’s is uitgevoerd en 1e aanzet voor visie en ambitie gereed Ondergrond is bekend met de rol van de ondergrond binnen het RO-proces en schetst zowel de kansen als de beperkingen Ondergrond levert informatie op maat voor het RO-proces en schetst proactief de combinatiekansen met ondergrond Ondergrond draait volwaardig mee in het RO-proces en combineert de ondergrond met ruimtelijke vraagstukken in een gebied

Ontwikkelingsmodel ondergrond/ torenmodel Analyseert en typeert de samenwerking tussen ruimte en ondergrond Toepasbaar op individu en organisatie “10.000 uur” nodig om van toren 0 naar 4 te komen Toren overslaan kan niet Samenwerkingspartners liefst in dezelfde toren; zo niet dan investeren in gelijk op gaan

Torenspel Vragen: Bij welke toren sta je nu? Argumenten? Waar wil je bij de introductie van de Omgevingswet staan (2019)? Wat is daarvoor nodig? Wat helpt om van nu naar 2019 te komen (in de vorm van bouwstenen voor een activiteitenprogramma)?

Argumenten Plattelandsgemeenten: geen problemen, geen vraag of noodzaak tot integratie Planvorming toetst alles boven de grond en niet effecten onder de grond Ingesleten proces; “het gaat toch goed” Geen kennis van natuurlijk kapitaal in de ondergrond Incomplete benadering van de ondergrond Sectorale benadering met weinig doorwerking

Argumenten 1 Ad hoc ondergrond inbreng Te vaak achteraf Bovengrond is leidend … oeps zijn er ook nog ondergrondse problemen/belangen? Ondergrond geen prioriteit Geen visie op ondergrond; niet denken in kansen Te weinig kennis

Argumenten 2 We kunnen elkaar vinden en weten wat we aan elkaar hebben Ondergrond wordt gehoord wanneer het verplicht of nodig is; anders niet Provincie schetst kansen in POL2014 Vanuit discipline al redelijk integraal; in organisatie is nog slag nodig Samenwerking is nog niet vanzelfsprekend

Argumenten 3 Er is de nodig afstemming zeker bij kleine gemeenten Stok achter de deur helpt (bijv. wetgeving) Opgaven vragen om een brede integrale insteek Ondergrond heeft vaak al een plek in omgevingsvisie/-verordening

Opschuiven vanuit naar 1 2 Nodig: Gemeenschappelijk belang ordening ondergrond ontdekken Gezamenlijke kennis(ontwikkeling) = informatie x (ervaring + vaardigheden + attitude) Bewuste keuze maken op basis van bundeling van alle sectorale informatie

3 Hoe kom je bij ? Nodig: Delen informatie tussen RO en ondergrond (in al zijn aspecten) vanuit maatschappelijke opgave Organisatie bewust maken: omgevingsvisie biedt die gelegenheid Stabiel ambtelijk en bestuurlijk samenspel Helder opdrachtgeverschap; bestuursopdracht helpt (urgentie bij bestuurders)

Hoe kom je bij ? Nodig: Cultuuromslag 4 Hoe kom je bij ? Nodig: Cultuuromslag Competentie-ontwikkeling (bestuurlijk en ambtelijk); bestuurlijke bewustwording Actuele (digitale) informatie ondergrond Duidelijkheid over bijdrage ondergrond aan de ambitie/opgave Kansen en belemmeringen (op kaart) inzichtelijk voor inhoudelijke agendering en afweging

Bouwstenen voor een activiteitenprogramma 3D-ordening (1) Informatievoorziening • Hoe breng je bodem en ondergrond goed in beeld? Hoe maak je een bodemkansenkaart? • Bundeling van digitale informatie (3D) eventueel locatiegericht, 3D (4D -tijd) visualisatietool. Pilots en voorbeelden • Pilots met potentiële opdrachtgevers ook anticiperend op Omgevingswet (omgevingsvisie en omgevingsplan). • Kennis delen aan de hand van (succesvolle Limburgse) praktijkvoorbeelden • Voorbeelden benutten voor argumentatie waarom in een omgevingsvisie bodem en ondergrond moeten worden meegenomen

Bouwstenen voor een activiteitenprogramma 3D-ordening (2) Bewustwording • Breng nut, noodzaak en kansen in beeld bij bestuur en leidinggevenden; leer van ervaringen bij water en neem aanpalende terreinen zoals EZ mee • Gebruik bestaande RO-overleggen binnen provincie/gemeente om dit thema bespreekbaar te maken • Bijeenkomsten met relevante partijen organiseren en stimuleren dat RO aanwezig is (RO-insteek kiezen!) • Wijs op afspraak in VNG-verband: iedere gemeente heeft voor 2021 een document over hoe om te gaan met onderwerpen als ondergrond en klimaat • Via projectmatig werken bewustwording kansen ondergrond laten groeien Overig • CoP over klimaat/energie/circulaire economie • Gezamenlijk stimuleren van bodemenergie (geothermie en wko)