Forum Standaardisatie Het belang van open standaarden Presentatie voor FOBID RDA bijeenkomst 29 september 2016 Marijke Abrahamse

Filmpje over open standaarden Open-ICT-Standaarden_NL_Bron.mp4 Open-ICT-Standaarden_NL_Bron.mp4

The great Baltimore fire 1904

Waarom is standaardisatie belangrijk? - Samenwerking - Uitwisseling - Interoperabiliteit - Hergebruik - Effectiviteit en efficiëncy

Digitalisering

Globalisering

Waarom open standaarden? Onafhankelijk, professioneel beheer Geen royalties Specificatie-document gratis of tegen nominale kosten Toegankelijke, transparante besluitvorming OPEN STANDAARD = Geen afhankelijkheid van één leverancier

Internet

Test mijn internetverbindingest mijn internetverbinding Test website: Test

Forum Standaardisatie Ingesteld in 2006 Doel: Bevorderen van interoperabiliteit en gebruik van open standaarden in digitale omgevingen > ook het voorkomen van leveranciersafhankelijkheid Doelgroep: Publieke sector Belangrijkste product: Lijst met open standaarden, verplicht te gebruiken binnen de publieke sector

Basis toetsingcriteria (scope lijst) 1.Interoperabiliteitsprobleem: er moet sprake zijn van een aanwijsbaar interoperabiliteitsprobleem (business case) 2.Organisatieoverstijgend: er moet uitwisseling zijn tussen meerdere overheidorganisaties en meerdere overheidslagen. 3.Niet wettelijk verplicht: opname op de lijst is niet nodig als een standaard al wettelijk verplicht is.

Wanneer een standaard toe te passen? Beoordelen of de standaard wel of niet relevant is. Toepassingsgebied wanneer gebruiken Werkingsgebied wie toepassen.

Enkele Cijfers 48 toetsingscriteria 36 PTOLU Standaarden 6 standaarden In behandeling 52 aanbevolen Standaarden 350 experts betrokken procedure 152x doorlopen Gemiddelde doorlooptijd 8 maanden 3x uitstekend beheer o.a. PDF, CMIS, SKOS, RDF, OAI-PMH

RDF RDF is een format voor het structureren en uitwisselen van gegevens op het web. Het format bestaat uit 3 elementen: een ‘resource’, een ‘eigenschap’ en een ‘waarde’ Voorbeeld van toepassingen: - Web metadata - Machine leesbare verwerking toevoegen - Uitwisseling/ hergebruik van informatie tussen verschillende applicaties -Geautomatiseerde verwerking van webinformatie

KB Bibliotheek Den Haag Nederland Den Haag haag.nl About: populationpopulation An Entity of Type : ObjectProperty,ObjectProperty from Named Graph : within Data Space : dbpedia.orgdbpedia.org About: populationpopulation An Entity of Type : ObjectProperty,ObjectProperty from Named Graph : within Data Space : dbpedia.orgdbpedia.org Is een Staat in Is een stad in Heeft een bevolking van ?Q=inwoners+gemeente+per+maand&LA=NL

SKOS RDF vormt de basis voor het ‘semantische web’ en ‘linked data’ Een belangrijke toepassing is SKOS: Simple Knowledge Organization System > maakt ook gebruik van RDF. SKOS maakt taxonomieën /thesauri toegankelijk, linkbaar en herbruikbaar Veel gebruikt in bibliotheek- en erfgoed-wereld! schema’s ontologieën thesauri taxonomieën textmining data analytics data engineers bibliothecarissencomputer linguisten SKOS

Beslisboom Bestek- teksten Best practices Voorbeelden Adoptie instrumenten Forum Standaardisatie20 Testen (Internet.nl) Handreikingen Presentaties, filmpjes Monitoring Adoptie in Voorzieningen Adoptie afspraken Workshops

Meer informatie op:

RDA, een internationale standaard Lian Wintermans, 29 september 2016

De internationale visie voor RDA the global standard enabling discovery of content

RDA Board & RDA Steering Committee

European RDA Interest Group

the global standard enabling discovery of content

Meer weten? RDA Board & RSC - EURIG - NL RDA Commissie - “RDA in the Wider World”

Vragen ?

ISNI: rol in de metadataketen Karin Lodder / Arjan Dekker 2016

Waaro m een auteurs - identifi er?

Huidige situatie: DAI en NTA

Vernieuwing noodzakelijk DAI is nationaal, wetenschappelijke veld is internationaal Centrale besturing gewenst Van GGC naar Worldshare Nieuwe CRIS systemen

ISNI en ORCID ISNI = International standard name identifier Registreert bijdragen aan creatieve werken in de breedste zin van het woord Integratie van bestaande databases en authority files Centrale kwaliteitscontrole ORCID = Open Researcher and Contributor Identifier Zelfregistratie door onderzoeker Beperkt tot wetenschappers Geen kwaliteitsprocessen

Hybride oplossing ISNI Voor auteurs Door bibliotheken

Hybride oplossing ORCID Voor wetenschappers, door wetenschapper

KB aan de slag met ISNI De ISNI database op dit moment: 37 bronnen of instellingen die direct gegevens invoeren, incl. de KB 48 nationale en universiteitsbibliotheken die via VIAF gegevens leveren Ruim 9 miljoen identiteiten Ca instellingen of corporaties Inleesacties via match en merge

Merge Assigned gaat voor provisional Aantal bronnen per record Hoogte van het confidence level veld 003 $ $ :28:36$aassigned$c60 (De maximale waarde is 99) Indien gelijk: laagste ppn voorkeur

Vaststellen juiste identiteit Meest gebruike naamsvorm en alle varianten Pseudoniemen krijgen eigen record/ISNI Rolaanduidingen Leefjaren Titels ISBN’s Uitgevers Geassocieerde namen (co-auteurs etc.) Evt. URL van Wikipedia

nl

Vragen ?

RDA, linked data, and development Gordon Dunsire Presented to FOBID Studiedag "Standaardisatie: keurslijf of kans?", Den Haag, The Netherlands, September 28, 2016

RDA data “RDA is a package of data elements, guidelines, and instructions for creating library and cultural heritage resource metadata that are well-formed according to international models for user-focussed linked data applications.” RDA Toolkit provides the user-focussed elements, guidelines, and instructions. RDA Registry provides the infrastructure for well-formed, linked, RDA data applications. Open Metadata Registry (OMR) provides linked data representation of RDA elements.

FRBR Library Reference Model and other international standards (IFLA, ISSN, …) Governance transition from Anglo-American to international communities Toolkit review and re-organization Development contexts (2-3 years)

LRM is “a high-level conceptual model … intended as a guide or basis on which to elaborate cataloguing rules” FRBR-LRM and RDA RDA guidance, instructions, elements “this model is developed very much with semantic web technologies in mind” RDA linked data communities “operates at a greater level of generality than FRBRoo, which seeks to be comparable in terms of generality with CIDOC CRM” RDA cultural heritage communities

Res Nomen has appellation Place Timespan Collective agent FC Agent W E M I P is created by is associated with is type of Any Thing: Covers all other types of thing is modified by FRBR-LRM and RDA entities RDA refines LRM relationships as element sub-types (RDF sub-properties)

Res2Res1 is associated with has creator has artist Coarse/General Fine/Specific Res2Res1 is associated with is derivative (E) is adapted as (E) is adapted as graphic novel (E) Semantic refinement

Translations and multilingual RDA The RDA Translations policy requires translations of RDA Reference: Element set and value vocabulary labels, definitions, and scope notes Linked data version of RDA Reference is available from the OMR, RDA Registry, and GitHub (open license allows commercial use)

Semantic Web

French cataloguer Global data German translationSwedish work

Relationship data RDA instructions accommodate related entities identified by: * Unstructured description * Structured description (aggregate of attribute values) * Access point (structured description) or Identifier * URI (identifier for global linked data) RDA "4-fold path": Data stored in relationship object property (URI) or datatype property with plain literal (unstructured) or typed literal with syntax encoding scheme (structured)

Local vocabularies Local terms in RDA vocabularies: Extensions and refinements (narrower/broader, equivalent) Translations! Local vocabularies with similar semantics: Substitutions in local Application Profile Semantic coherency maintained between OWL object and datatype properties and RDFS properties Ex: Synonyms, localized terms Ex: Gender

RDA RDF property family DomainPropertyRange  Unconstrained   Canonical RDA (Toolkit)   Object propertyThing  Datatype propertyString subPropertyOf Unconstrained properties generalize RDA for non-FRBR/LRM models

The challenges for linked data Building the global from the local is essential But the global infrastructure needs coordination Triples store(s) for data Maps between element sets Maps between value vocabularies Data triple maintenance services Linked data catalogues Who, when, how?

Thank you!   RSC website   RDA Toolkit   RDA Registry   RDA data, Jane-athons, etc. 