Albert Klein Tank en de projectgroep klimaatscenario’s van het KNMI Scenario’s voor klimaatverandering in Nederland.

Slides:



Advertisements
Verwante presentaties
1 havo/vwo 2 klimaat, §7 en 8.
Advertisements

Vlaamse Klimaatconferentie: Adaptatie, , Antwerpen
4.5 gevolgen van klimaatverandering
Inkomenseffecten van woningbouw workshop evaluatieonderzoek 28 maart 2013 Dr. R. Willemse Teamleider beleidsonderzoek Rekenkamer Rotterdam.
Invloed van klimaatverandering op de waterhuishouding in Vlaanderen
Klimaatverandering in het Zuidoosten aanvechten Plaatselijke Presentator & Organisatie Logo van de partner.
DE OPWARMING VAN DE AARDE
Drs. Ing. Teus van Eck Utilities 2007, Rotterdam, 15 november 2007
Ruimtelijke ordening en de verwachte waterproblematiek in Nederland
Anticiperen op klimaatveranderingen KLIMAATADAPTATIE.
Marcel Crok | De staat van het klimaat Presentatie voor minister Kamp van EL&I | Woensdag 9 januari 2013 | Den Haag Is er een klimaatprobleem?
Hoe dynamisch is ons kusttoerisme in tijden van klimaatverandering? Socio-economische veranderingen Workshop 14 oktober 2010 Beach Palace Hotel, Blankenberge.
Zo begin je tegenwoordig een presentatie over het klimaat.
Terra Tweede Fase vwo © Wolters-Noordhoff bv het klimaat in de toekomst groot belang van computermodellen forecasting: het klimaat van de toekomst.
Geologische tijdschaal
Klimaatverandering: feiten en onzekerheden
Scenario Planning Rodney de Grave. Inhoud Het ontstaan van Wat is een scenario Waarom scenario's gebruiken Doel van scenario's Soorten scenario studies.
WWf Door Wouter En Omar.
Mastercourse Google Earth & klimaatverandering
§ 1.3 Veranderende natuurlijke omstandigheden
Een duurzame aarde.. ‘Een paradijs op aarde’  1200 eilanden. De grootste is 5 km 2, De eilanden zijn in groepen atollen verdeeld. Toerisme bedraagt.
Mastercourse klimaatverandering en verwoestijning
Hoofdstuk 2 Aarde: Middellandse Zeegebied Paragraaf 4
§ 4.2 Laag NL nóg lager?.
Hoofdstuk 1 Extern systeem en klimaatzones Paragraaf 11 t/m 14
Incidentscenario transport gevaarlijke stoffen
De zomer van 2003 Teken van klimaatverandering? Prof. Dr. G.J. Komen KNMI.
> Tekst.
Mens, Water en Klimaat, Juni 2005
De mens als factor van verandering
Ruimte voor de Rivier 3 Klimaatverandering.
Probleemverkenning Klimaat en Water 27 november 2007.
1 Inleiding.
“Pests and Climate Change” - December 3d 2008 De Natuurkalender Workshop Dr.Ir. Arnold van Vliet Leerstoelgroep Milieusysteemanalyse Wageningen Universiteit.
Weers-verwachting door de meteoroloog
Module 2 Biosfeer Door: Camiel Koopmans, Max van Mulken, Martijn Hendrickx en Bram Thomassen.
Stortbui overspoelt Apeldoorn Arnout Heuven & Jeroen Kluck (TAUW)
1 vmbo-T/havo 2 klimaat, §2 en 3
Väder- och Klimatförändringar
1 havo/vwo 2 klimaat, §2, 3 en 4.
Met oog op klimaat en de toekomst. ICOS kenmerken Geïntegreerd Observatiesysteem voor de Koolstofkringloop In preparatory phase; ERIC in 2012 Lange termijn.
3 havo Klimaatverandering § 3
Albert Klein Tank 14 November 2009 Klimaatscenario’s: wat staat ons te wachten?
1 havo/vwo H2 klimaat, §4.
2.2 De neerslag.
Klimaten en vegetatietypes in Europa
1 HV Hoofdstuk 2 Klimaat § 8-9
1 VWO Hoofdstuk 2 Klimaat § 8-10
1 VWO Hoofdstuk 2 Klimaat § 2-5
Klimaatadaptatie van internationaal tot lokaal niveau Johan Bogaert.
Invloed klimaatverandering op waterhuishouding Texel Marcel Boomgaard 5 maart 2015.
De zomer van 2030 Gerbrand Komen Bart van den Hurk Frank Selten Geert Lenderink Albert Klein Tank © KNMI 2004.
NME, Den Haag, 12 oktober 2009Klimaatverandering Rob van DorlandKNMI.
Patrick Willems Klimaatveranderingen in België. op basis van …  Klimaatscenario’s i.s.m. KMI: Federaal Wetenschapsbeleid & INBO  Invloed op rivieren.
Adaptatie in de wereld Johan Bogaert. Adaptatie in de wereldJohan Bogaert 28 juni 2010 Wat is klimaatverandering?
Klimaatverandering en schade Alex Hoen, Verbond van Verzekeraars 4 februari 2016.
weather forecasting services Title, Author, Date, Page 1.
AARDE 3/4 vmbo 4 Weer en klimaat § 6-9. Het weer in Nederland isobaren lijnen op een tussen plaatsen met dezelfde luchtdruk lagedrukgebieden: rond de.
LUMOS Tom Kuhlman Nga Phan-Drost René Verburg Janneke van Dijk.
Welkom; fijn dat je er bent! Wat willen we? Wat willen we? Wat is er aan de hand? Wat is er aan de hand? Wat is er aan te doen? Wat is er aan te doen?
Thema Biosfeer Paragraaf 2 HET BROEIKASEFFECT.
Cursus Kansverwachtingen
Vlaamse Klimaatconferentie: Adaptatie, , Antwerpen
Klimaatverandering& Landbouw
Dijkversterking Durgerdam (gevoeligheidsanalyse waterstanden en golven) Richard Jorissen, Matthijs Bénit en Ben Castricum 16 maart 2018.
Klimaatrisico’s in de Nederlandse financiële sector Presentatie Klimaatcoalitie Brussel, 30 oktober 2017.
Formatieve toets thema 2
Pak je boeken! Paragraaf 3.4 Blz
Hoofdstuk 2 Weer en klimaat
Transcript van de presentatie:

Albert Klein Tank en de projectgroep klimaatscenario’s van het KNMI Scenario’s voor klimaatverandering in Nederland

KNMI klimaatscenario’s zijn… beelden van een mogelijk toekomstig klimaat hulpmiddelen voor geïnformeerde besluitvorming kennisfundament voor adaptatie confectie: geschikt voor een zo een breed mogelijke gebruikersgroep

Gebruikers hebben verschillende wensen Thema Gebruiker EnergiebedrijfGemeenteRijksoverheid Variabele Tijdsresolutie Windsnelheid Dag-maand-jaar Neerslagextremen 5-60 minuten Zeespiegelstijging Jaar Tijdshorizon

KNMI klimaatscenario’s zijn… geen verwachtingen!

beschrijven samen de meest waarschijnlijke veranderingen KNMI’06 klimaatscenario’s voor NL

“a cold extreme in a warming climate” Voorbeeld: Winter 2010 Cattiaux et al., GRL, 2010

Wat staat ons te wachten?   de opwarming zet door  de winters worden gemiddeld natter  de zware zomerbuien worden heviger (maar het aantal zomerdagen met regen neemt juist af)  de zeespiegel blijft stijgen

Hoe weten we dat?

Mondiale klimaatmodellen (IPCC-AR4 model archief) mondiale opwarming zeespiegelstijging grootschalige circulatieverandering Hoe weten we dat?

Mondiale klimaatmodellen (IPCC-AR4 model archief) Regionale klimaatmodellen (eigen en uit EU-projecten) temperatuur en neerslag details voor West Europa Hoe weten we dat?

Mondiale klimaatmodellen (IPCC-AR4 model archief) Regionale klimaatmodellen (eigen en uit EU-projecten) Waarnemingen veranderingen in locale extremen die relevant zijn voor toepassingen IPCC, 2001 Hoe weten we dat?

IPCC, 2001 Basis

IPCC, 2007

+2°C +1°C 2050 IPCC, 2007

+4°C +2°C 2100 IPCC, 2007 Ruwweg “80% kans” op de gekozen wereldwijde opwarming Geen 1-op-1 koppeling tussen KNMI scenario´s en emissiescenario’s

Verandering neerslag in % zomer kansdichtheid Verandering neerslag in % winter kansdichtheid Vergelijking KNMI’06 en kansverwachtingen UKCP09 voor 2050 G G+G G+ W W + KNMI’06 Scenario’s G WG W W+ G+ KNMI’06 Scenario’s UK Met Office, 2009

Waarom klimaatscenario’s weer actualiseren? veel nieuwe resultaten van wereldwijd onderzoek talrijke vragen uit de maatschappij aantal scenariogebruikers neemt sterk toe gebruikers stellen hogere eisen

Naar KNMInext 2006

Naar KNMInext

Naar KNMInext inclusief IPCC-AR5 resultaten (i.p.v. IPCC-AR4) verbeterde modellen (incl. eigen EC-EARTH GCM en RACMO RCM) voorlopige resultaten worden vroeg kenbaar gemaakt (koppeling aan gebruikers-applicaties Deltares en anderen) ?

Gebruikers-interactie Interviews Presentaties Workshops Nieuwsbrief Projectteam Wensen klimaatscenario’s Gebruikers Onderzoeksteam KNMInext scenario’s

Naar KNMInext: niet alle wensen vervuld grenzen aan de resolutie (in ruimte en tijd) i.v.m. rekentijd te veel detail niet zinvol vanwege spreiding in modelresultaten grenzen aan kansuitspraken door beperkte ensembles van modelsimulaties, etc. (vaak conditioneel of kwalitatief) sommige onzekerheden niet kleiner afwijkende scenario’s mogelijk, maar via “tailoring”

+2 KNMI’06 scenario’s van 5xnaar 10x Relevant voor adaptatie +20 jaar +50 jaar Wat wel? Willows and Connell, UKCIP, 2003

Traditionele aanpak Moss et al., Nature, 2010

Traditionele aanpak Wilby and Dessai, Weather, 2010

Traditionele aanpak Moderne Moss et al., Nature, 2010

Traditionele aanpak Moderne Wilby and Dessai, Weather, 2010

Kan het extremer dan in de KNMI’06 scenario’s? Ja, daarom aanvullende scenario’s zoals voor de Deltacommissie Deltacommissie, 2008 IPCC-AR4, 2007 Vermeer&Rahmstorf, PNAS, 2009 Siddall et al., Nature Geo, 2009

Kan het extremer dan in de KNMI’06 scenario’s? IPCC, 2007 Ja, meer dan +4°C opwarming (of +6°C) in 2100 is niet uitgesloten

Kriegler et al., PNAS, 2009 Kan het extremer dan in de KNMI’06 scenario’s? Ja, veel onzekere processen en terugkoppelingen met grote impact

Kan het extremer dan in de KNMI’06 scenario’s? Ja, maar absolute onder- of bovengrenzen zijn niet te geven G G+ WW+ klimaatverandering kans WB21 laag WB21 midden WB21 hoog

Zijn hierdoor de KNMI’06 scenario’s achterhaald? Nee, De algemene scenario’s voor toekomstige klimaatverandering in Nederland die het KNMI in 2006 heeft uitgegeven zijn niet achterhaald door recente wetenschappelijke ontwikkelingen Ook volgens de huidige inzichten beschrijven de vier KNMI’06 scenario’s samen de meest waarschijnlijke veranderingen in Nederland met bijbehorende onzekerheden