Culturele instellingen in Nederland Veranderingen in geefgedrag, giften, fondsenwerving en inkomsten tussen 2011 en 2014 Werkgroep Filantropische Studies Vrije Universiteit Amsterdam De Griffioen, 10 juni 2016

De Geefwet Verhoogde de aftrekbaarheid van giften aan geregistreerde culturele instellingen (culturele ANBI’s) en vergrootte de mogelijkheden commerciële inkomsten te verwerven. Het doel van de Geefwet was: -Giften en inkomsten uit commerciële activiteiten te verhogen; -De afhankelijkheid van overheidssubsidie te verminderen. 10 juni 2016Symposium Culturele Instellingen2

In theorie… …verlaagt de giftenaftrek de prijs van giften. De geefwet verlaagt de prijs van giften aan cultuur nog verder, voor zowel particulieren als bedrijven. De prijs van giften aan andere doelen bleef gelijk. Het Europese hof ging akkoord in maart Dit is bijna een natuurlijk experiment waarmee theorieën over geefgedrag kunnen worden getoetst. 10 juni 2016Symposium Culturele Instellingen3

Mogelijke effecten voor particulieren 10 juni 2016Symposium Culturele Instellingen4

…en voor bedrijven 10 juni 2016Symposium Culturele Instellingen5

Eerder onderzoek laat zien Prijseffecten variëren van -0.2 tot Het prijseffect op het bedrag dat wordt afgetrokken onder degenen die de giftenaftrek gebruiken is -0.9.* Er is nog geen onderzoek dat prijseffecten op giften aan cultuur heeft geschat Waarschijnlijk zijn giften aan cultuur sterker prijsgevoelig omdat cultuur vaker gesteund wordt door vermogende Nederlanders 6 * Source: Bekkers, R. (2012). The Limits of Social Influence on Giving. Paper presented at the workshop “Social influences and charitable giving”, Centre for Market and Public Organisation, University of Bristol, February 24, juni 2016Symposium Culturele Instellingen

Maar tegelijkertijd… Een daling van €220 miljoen in overheidssubsidies voor cultuur aangekondigd in In 2013 was €253 miljoen daadwerkelijk bezuinigd. 40% of 346 BIS instellingen verloren subsidie. 17% of the 137 instellingen die subsidie ontvingen zijn niet langer actief. Lokale overheden hebben ook minstens €90 miljoen bezuinigd. 10 juni 2016Symposium Culturele Instellingen7

Dus… De prijsverlaging voor giften aan cultuur kan het geefgedrag bevorderd hebben, maar de bezuinigingen kunnen de giften ook beïnvloed hebben. Dat effect zou zowel positief (“crowding-out”) als negatief kunnen zijn (“crowding-in”), of nul. Het Ministerie van OCW heeft de instellingen opgeroepen meer ondernemerschap te tonen en meer giften en sponsoring te werven. 10 juni 2016Symposium Culturele Instellingen8

Ondernemerschap De cultuursector is bekritiseerd om een gebrek aan creativiteit bij het verdienen van geld. Vaardigheden en capaciteit voor fondsenwerving en commerciële activiteiten ontbraken. Het Ministerie van OCW subsidieerde daarom Wijzer Werven en Leiderschap in Cultuur. Bovendien werd de campagne ‘Cultuur, daar geef je om’ gehouden en een toolkit aan instellingen aangeboden. 10 juni 2016Symposium Culturele Instellingen9

Onze onderzoeksvragen Na de Geefwet… 1.Hoe zijn de culturele instellingen veranderd in de werving van giften en commerciële inkomsten? 2.Hoe is het geefgedrag aan culturele instellingen veranderd? 3.Welke instellingen hebben meer geprofiteerd van de Geefwet? 10 juni 2016Symposium Culturele Instellingen10

Het Mattheüs effect Succesvolle organisaties worden nog succesvoller Instellingen die fondsen werven en commerciële activiteiten ontplooiien verwerven inkomsten Deze inkomsten en de ervaring met fondsenwerving geven instellingen een voorsprong om nog meer inkomsten te verwerven “Want een iegelijk die heeft, dien zal gegeven worden, en hij zal overvloedig hebben; maar van dengene, die niet heeft, van dien zal genomen worden, ook dat hij heeft.” (Mt 25:29) 10 juni 2016Symposium Culturele Instellingen11

Theoretisch model Fundraising income Charitable deduction reform Investment in fundraising Organizational capacity Investment in sales Sales income Structural characteristics Cultural characteristics 10 juni 2016Symposium Culturele Instellingen12

De resultaten van vandaag Fundraising income Charitable deduction reform Information to donors Organizational capacity Investment in sales Sales income Structural characteristics Cultural characteristics 10 juni 2016Symposium Culturele Instellingen13

Bijdragen aan cultuur 10 juni 2016Symposium Culturele Instellingen14 NB: bedragen van bedrijven en huishoudens worden vertekend door uitschieters

Giften aan cultuur Brede steekproef van huishoudens 10 juni 2016Symposium Culturele Instellingen15

Giften aan cultuur Bedrijven 10 juni 2016Symposium Culturele Instellingen16

Giften aan cultuur vermogende Nederlanders 10 juni 2016Symposium Culturele Instellingen17

Cultuur als aandeel van alle giften 1810 juni 2016Symposium Culturele Instellingen

19 Wat weten mensen over de multiplier? 10 juni 2016Symposium Culturele Instellingen

Totale inkomsten 10 juni 2016Symposium Culturele Instellingen20

Inkomsten uit fondsenwerving 10 juni 2016Symposium Culturele Instellingen21

Dalers en stijgers 10 juni 2016Symposium Culturele Instellingen22

De financieringsmix 10 juni 2016Symposium Culturele Instellingen23

Size Matters – Big Time 10 juni 2016Symposium Culturele Instellingen24

Investeringen in expertise 10 juni 2016Symposium Culturele Instellingen25

Investeringen in marketing en fondsenwerving 10 juni 2016Symposium Culturele Instellingen26

Communicatie over Geefwet en deelname aan OCW programma’s 10 juni 2016Symposium Culturele Instellingen27

Instellingen die over de Geefwet communiceerden zagen vaker hun inkomsten toenemen 10 juni 2016Symposium Culturele Instellingen28 Percentage dat toename in inkomsten uit fondsenwerving rapporteert. 63% rapporteert niet gecommuniceerd te hebben over de Geefwet.

Communicatie over de Geefwet en inkomsten 10 juni 2016Symposium Culturele Instellingen29

Personeel 10 juni 2016Symposium Culturele Instellingen30 Stagiairs VrijwilligersBetaalde krachten

Innovatie 10 juni 2016Symposium Culturele Instellingen31

Heeft de Geefwet de cultuursector meer ondernemend gemaakt? Waarschijnlijk wel. En vooral de instellingen die hebben geïnvesteerd in fondsenwerving hebben succes. Maar het totaal bedrag aan giften van particulieren is (nog) niet toegenomen, dat van bedrijven wel. We zien geen verplaatsingseffect van giften aan andere doelen naar cultuur.

Contact René Center for Philanthropic Studies VU University Amsterdam renebekkers.wordpress.com 10 juni 2016Symposium Culturele Instellingen33