Kan diagnostische onzekerheid over vulvovaginale candida-infectie behulpzaam zijn bij de diagnostiek van vulvodynie? Peter Leusink D. van Moorsel, Dr. E. Laan, Dr. D. Teunissen, Dr. P. Lucassen, Prof. Dr. A. Lagro-Janssen

Outline Achtergrond Methode Resultaten Discussie Conclusie

Definitie Definitie provoked vulvodynie (PVD): (focale vulvitis, vulvair vestibulitis syndroom) ‘vulvar pain of at least 3 months duration, without clear identifiable cause, which may have potential associated factors ‘ Bornstein J, et al ISSVD, Consensus terminology and classification of persistent vulvar pain and vulvodynia. Obstet Gynecol Apr;127(4):745-51

PVD schrijnende branderige vulva tijdens/na coïtus primair of secundair bekkenbodemhypertonie primaire of secundaire opwindingsstoornis NHG-Werkgroep Seksuele klachten. NHG-Standaard Seksuele klachten (eerste herziening). Huisarts Wet 2015;58(11):

Vicieuze cirkel PVD NHG-Werkgroep Seksuele klachten. NHG-Standaard Seksuele klachten (eerste herziening). Huisarts Wet 2015;58(11):

PVD geassocieerd met: 1,2 Chronische pijnsyndromen (IBS, fibromyalgie) Vulvovaginale candida-infecties Psychische klachten (angst, depressie, slapeloosheid) Seksuele problemen (minder opwinding/zin) Seksueel en fysiek trauma Niet geclassificeerd in ICPC > niet zichtbaar in de huisartspraktijk 1.Reed BD, et al. Factors associated with vulvodynia incidence. Obstet Gynecol. 2014;123: Basson R. The recurrent pain and sexual sequelae of provoked vestibulodynia: a perpetuating cycle. J Sex Med. 2012;9:

Epidemiologie Prevalentie PVD in diverse populaties: % Prevalentie dyspareunie in Nederland: 2 4.9% (18-70 j.) 11.0% (< 25 j.) Incidentie dyspareunie HA-praktijk: % 0.34% (20-25 j.) 1.Harlow BL, et al. Prevalence and predictors of chronic lower genital tract discomfort. Am J Obstet Gynecol 2001;185: Kedde H. [Sexual dysfunctions in the Netherlands. Prevalence and associated functions]. Tijdschr Seksuologie. 2012;36: Dutch. 3.Kedde H, et al. The incidence of sexual dysfunction in patients attending Dutch general practitioners. Int J Sexual Health 2011;23:269–277.

PVD en comorbide factoren Retrospectieve cohort-analyse (Transitieproject, n= 959 episodes) ICPC-gecodeerde suggestieve PVD-symptomen: genitale pijn, dyspareunie, andere vulvovaginale klachten Comorbide factoren: candida, psychische klachten, pijnsyndromen en seksueel misbruik IBS - PVD: OR 2,6 - 4,3 Candida – PVD: OR 3,5 - 7,7 Leusink P, Kaptheijns A, Laan E, van Boven K, Lagro-Janssen A. Comorbidities among women with vulvovaginal symptoms in family practice. Journal of Sexual Medicine, 2016;13:

Vulvovaginale candida en PVD 25% van vulvovaginale klachten heeft geen microbiologische basis 1,2 HA-en (2008) diagnosticeren VVC nauwelijks conform NHG-Standaard 3 Is er overdiagnostiek VVC ‘ten koste’ van PVD? 1. Lowe NK, et al. Accuracy of the clinical diagnosis of vaginitis compared with a DNA probe laboratory standard. Obstet Gynecol. 2009; 113(1): doi: /AOG.0b013e f Dekker J. Vaginal symptoms of unknown aetiology: a study in Dutch general practice. Br J Gen Pract. 1993;43: Engberts MK, et al. Vulvovaginal candidiasis: diagnostic and therapeutic approaches used by Dutch general practitioners. Eur J Gen Pract. 2008;14(1):30-3

Onderzoeksvragen Verschillen vrouwen met een onzekere VVC van vrouwen met zekere VVC Heeft de groep onzekere VVC kenmerken die kunnen duiden op PVD? Verschillen huisartsen in het handelen bij zekere en onzekere VVC?

Methode NIVEL Zorgregistratie database cross-sectioneel, 2014 premenopausale vrouwen zekere en onzekere VVC vergeleken op comorbide symptomen suggestief voor PVD

Variabelen Onzekere VVC: recidiverende episodes VVC (RVVC) (≥3 X72); aanhoudende klachten X72 binnen 1 episode (8 w); Zekere VVC: vrouwen met ICPC-code X72 zónder kenmerken onzekere VVC

Variabelen Comorbide factoren suggestief voor PVD: genitale symptomen SOLK-syndromen psychologische en seksuele symptomen mictieproblemen (hyperactieve bekkenbodem) relationele problemen

Resultaten zekere VVC, onzekere VVC onzekere 28% van totale groep VVC in de groep onzekere VVC tov zekere VVC: vaker dyspareunie, vulvovaginale klachten en niet- gespecificeerde vaginitis/vulvitis (p<0.001) vaker IBS en chronische vermoeidheid (p<0.001) vaker angst, depressie en verminderd seksueel verlangen (p<0.05) vaker frequente mictie/aandrang, blaasontsteking (p<0.05) vaker relatieproblemen (p<0.05)

Resultaten - 2 in de groep onzekere VVC tov zekere VVC: meer consulten/patiënt (11,3 resp. 4,3) meer telefoon/patiënt(3,1 resp. 1,2) meer verwijzingen gyn.(17,7% resp. 4,4%) meer recepten/patiënt(4,1 resp. 1,9)

Discussie Sterkte: representatieve weergave nauwkeurige registratie in lijn met literatuur Beperkingen: indirect bewijs PVD analyse op ICPC-subcode-niveau niet mogelijk beperkte registratie seksuele klachten

Conclusies Er kan een subgroep met onzekere VVC onderscheiden worden Comorbide factoren in de groep onzekere VVC kunnen onder andere wijzen op PVD Huisartsen handelen in de groep onzekere VVC anders, maar niet conform richtlijnen mbt PVD

Vervolgonderzoek Kwalitatief onderzoek, Focusgroepen: Welke factoren belemmeren en faciliteren huisartsen bij diagnostiek vulvovaginale klachten? Welke factoren belemmeren en faciliteren vrouwen met PVD in de diagnostiek van hun klachten door de huisarts?

Vragen en discussie ?