15 februari 2005 WERKVERZUIM AANPAKKEN IN DE KMO Hoe ziek is uw bedrijf? KMO CONTACT MECHELEN

Werkverzuim aanpakken in de KMO 15 februari UNIZO - KMO CONTACT Inhoud 1. Werkverzuim in perspectief  werkverzuim?  hoe groot is het/mijn probleem? 2. Hoe aanpakken?  wat zijn de voornaamste oorzaken  bouwstenen voor een ‘verzuimbeleid’

Werkverzuim aanpakken in de KMO 15 februari UNIZO - KMO CONTACT Wat is ziekteverzuim? langdurig ziekteverzuimoorzaak niet verbonden met werk langdurig ziekteverzuim oorzaak wel verbonden met werk kort maar frequent (ziekte)verzuim griepepidemie daghospitalisatie sportongeval ongewettigde afwezigheid zwangerschap ‘Schorsing van arbeidsovereenkomst wegens arbeidsongeschiktheid’

Werkverzuim aanpakken in de KMO 15 februari UNIZO - KMO CONTACT Ziekte frequentie: hoe vaak meldt men zich ziek? Bron: SERV-STV werkbaarheidsmonitor 2004 ( werknemers) Excl. zwangerschapsverlof RISICOGROEPEN:  kortgeschoolde arbeiders  uitvoerende bedienden  vrouwen  jongeren (-30 j & -40j)  alleenstaande mét kinderen  grote bedrijven en overheid/non-profit Aantal keer ziek voorbije 12 mdn.

Werkverzuim aanpakken in de KMO 15 februari UNIZO - KMO CONTACT Aantal ziektedagen Bron: SERV-STV werkbaarheidsmonitor 2004 ( werknemers, 5935 met ziekteverzuim) Percentielen Aantal dagen ziek voorbije 12 mdn.

Werkverzuim aanpakken in de KMO 15 februari UNIZO - KMO CONTACT Kengetallen arbeids- en ziekteverzuim  Arbeidsverzuim % per jaar  Totaal dagen verzuim x 100 / totaal aantal werkdagen  België 2003 = ongeveer 6,5% (Inbegrepen arbeidsongevallen, zwangerschap, klein verlet…)  Ziekteverzuim % per jaar  Totaal dagen verzuim wegens ziekte x 100 / totaal aantal werkdagen  België 2003 = ongeveer 5%

Werkverzuim aanpakken in de KMO 15 februari UNIZO - KMO CONTACT Hoe ernstig is het probleem? : de kostprijs  Gewaarborgd loon bij ziekte of ongeval: principe 30 kalenderdagen  Indirecte kosten  patronale bijdragen  vervanging, overwerk  administratie  lagere productiviteit en kwaliteit of klantentevredenheid…  Totale kosten = 2,5 x het brutoloon

Werkverzuim aanpakken in de KMO 15 februari UNIZO - KMO CONTACT Voorbeeld Ziekteverzuim in KMO met 10 VT-werknemers120 dagen Totaal aantal werkdagen: 225 x 10 = ,3% WG betaalt: Directe kosten (brutolonen) EUR Indirecte kosten EUR EUR WG bespaart bij daling verzuim 1%punt: Directe kosten3.190 EUR Indirecte kosten4.805 EUR EUR

Werkverzuim aanpakken in de KMO 15 februari UNIZO - KMO CONTACT BEDRIJF arbeidssituatie, bedrijfscultuur gezondheids- en verzuimbeleid PERSOON fysieke en psychische toestand, privé-situatie, levensstijl CULTURELE en ECONOMISCHE TRENDS intenser leven en werken, waardering van werk, wetgeving, sociale zekerheid + Oorzaken ziekteverzuim

Werkverzuim aanpakken in de KMO 15 februari UNIZO - KMO CONTACT Gezondheids- en verzuimbeleid: VEELVULDIGE ZIEKMELDING (> 3x)  wit verzuim: ziek en werken onmogelijk  zwart verzuim: fraude  integriteit en loyauteit van persoon  grijs verzuim : gezondheidsprobleem (beperkt) maar werken niet onmogelijk 1.motivatieproblemen, 2.zwak verzuimproces 3.tolerante verzuimcultuur 3 types verzuimgedrag

Werkverzuim aanpakken in de KMO 15 februari UNIZO - KMO CONTACT 1. Motivatieproblemen in het oog houden  Oorzaken:  Sociale sfeer en conflicten  Onevenwicht tussen ‘kunnen/wensen’ en ‘moeten’  in de werksituatie en/of door gezinsverplichtingen  Loon- en arbeidsvoorwaarden (compensatiegedrag)  Risico-evaluatie en opvolgen via (functionerings)gesprekken

Werkverzuim aanpakken in de KMO 15 februari UNIZO - KMO CONTACT Wat maakt vaak ziek? Bron: SERV-STV werkbaarheidsmonitor 2004 ( werknemers) Effect werksituatie op aandeel werknemers met frequent ziekteverzuim

Werkverzuim aanpakken in de KMO 15 februari UNIZO - KMO CONTACT 2. Verzuimproces in uw bedrijf op punt stellen ziekmeldingafwezigheidhervatting1. regels 3. gesprekken 2. externe controle

Werkverzuim aanpakken in de KMO 15 februari UNIZO - KMO CONTACT Verzuimgesprekken: enkele aandachtspunten Verzuimmelding: preventief  Toon vriendelijk belangstelling  Peil naar de oorzaak  Vermoedelijke duur  Regelen op het werk  Wat u nog kan doen  Afspraak voor verder contact Bij frequent verzuim: curatief  Confronteer met exacte feiten  Beschrijf gevolgen voor u  Stel samen oorzaak vast  Zoek oplossingen  Stel consequenties  Zorg voor opvolging

Werkverzuim aanpakken in de KMO 15 februari UNIZO - KMO CONTACT 3. Een bedrijfscultuur die verzuim afremt: T3 1. Transparantie over werkverzuim  Bijhouden kengetallen (per individu)  Uithangen verzuimdagen (per afdeling)  (Aanmoedigen via premiestelsel) 2. Tolerantie tegenover onterecht werkverzuim niet toelaten  Rol leidinggevende  Omkeren groepsdynamiek  Structurele oorzaken aanpakken 3. Tegenhouden : niet ‘doorschieten’ naar ‘big brother’ en ‘strafcultuur’

Werkverzuim aanpakken in de KMO 15 februari UNIZO - KMO CONTACT Gezondheids- en verzuimbeleid: LANGDURIGE ARBEIDSONGESCHIKTHEID door werk  Oorzaken:  arbeidsongeval (69.000/jaar, 23 dag AO/ongeval)  psychische ziekten en aandoeningen bewegingsapparaat (20% à 30% van de verzuimde werkdagen)  Preventiebeleid: veiligheid, ergonomie en ‘werkstress’  Welzijnswetgeving ‘96: dynamisch risicobeheersingssysteem  Aandacht voor herintegratie:  contact houden, onderzoeken en verbeteren van werkgebonden oorzaken, zoeken alternatief werk,

Werkverzuim aanpakken in de KMO 15 februari UNIZO - KMO CONTACT Belastende arbeidsomstandigheden Aandeel Vlaamse werknemers dat in zijn werk vaak of altijd te maken heeft met  Werken onder tijdsdruk: 40%  Repetitieve bewegingen: 35%  Lawaaihinder : 25%  Lastige klanten: 21%  Ongemakkelijke werkhoudingen: 19%  Lichamelijk zwaar werk: 18%  Extreme temperaturen: 13%  Gevaarlijke situaties voor ernstige ongevallen: 12%  Gevaarlijke stoffen: 9% Bron: SERV-STV werkbaarheidsmonitor 2004 ( werknemers)

Werkverzuim aanpakken in de KMO 15 februari UNIZO - KMO CONTACT Meer informatie Paul De Hondt Stafmedewerker STV-Innovatie & Arbeid Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen