| faculteit gedrags- en maatschappijwetenschappen orthopedagogiek Het bereiken van openheid in geslotenheid: Inzichten vanuit onderzoek Werkconferentie ‘Open over Gesloten Jeugdzorg’ 29 november 2012 Annemiek Harder

| faculteit gedrags- en maatschappijwetenschappen orthopedagogiek Openheid in geslotenheid? 2 (Harder, Knorth & Zandberg, 2006) Niet vanzelfsprekend: ›Handelen o.b.v. persoonlijke stijl ›Omgang o.b.v. intuïtie, “trial & error”, leren van ervaring collega’s ›Beheersmatige aanpak bij “moeilijke” jeugdigen ›“Ik zal nooit helemaal veranderen zoals zij dat willen…” (15-jarig meisje in Het Poortje)

| faculteit gedrags- en maatschappijwetenschappen orthopedagogiek Open behandelklimaat: Hoe? ›Professionals bepalen klimaat: “Het werk staat of valt met de werknemers die je in huis hebt” (docent Het Poortje) ›Goede behandelrelatie cliënt- hulpverlener ›Goede bejegening/interactie vaardigheden hulpverleners 3 (Daniel & Harder, 2010)

| faculteit gedrags- en maatschappijwetenschappen orthopedagogiek Belang vaardigheden professional (Harder, 2011, p. 70)

| faculteit gedrags- en maatschappijwetenschappen orthopedagogiek Bereiken open behandelklimaat Motiverende gespreksvoering: ›Sluit zeer goed aan bij doelgroep ›Veelbelovende methodiek ›Vergroot interactie vaardigheden professionals ›Vergroot intrinsieke motivatie bij jeugdigen 5 (Harder, 2011)

| faculteit gedrags- en maatschappijwetenschappen orthopedagogiek Motiverende gespreksvoering Jongere: “Ik heb zin om lekker te blowen” Reactie hulpverlener: 1.“Weet je dat het slecht is om te blowen?” “Weet je dat je niet mag blowen?” “Haha, dan steken we er toch samen één op?” 2. “Hoe komt dat zo?” “Wat vind je er precies lekker aan?” 6

| faculteit gedrags- en maatschappijwetenschappen orthopedagogiek Open vragen stellen Jongere: “Ik heb zin om lekker te blowen” Stel open vragen i.p.v. gesloten vragen, dus gewenste reactie hulpverlener: 2. “Hoe komt dat zo?” “Wat vind je er precies lekker aan?” 7

| faculteit gedrags- en maatschappijwetenschappen orthopedagogiek Reflectief luisteren 8 Laat zien/merken dat je luistert: ›Non-verbaal: Aandachtgevend gedrag (bv. aankijken, knikken) ›Verbaal:  Kleine aanmoedigingen (bv. ja-zeggen, hmm, hmm)  Parafraseren (bv. “Je hebt zin om te blowen”)

| faculteit gedrags- en maatschappijwetenschappen orthopedagogiek Verandertaal uitlokken Door open vragen stellen, bijv.: ›Welke moeilijkheden of toestanden heb je gehad in verband met blowen? ›Wat zouden de goede kanten zijn als je zou stoppen of minderen met blowen? ›Waarom denk je dat je kan veranderen, als je de beslissing zou nemen om het te doen? ›Wat vind je op dit moment van jouw blowgedrag? 9 (Miller & Rollnick, 2005, p )

| faculteit gedrags- en maatschappijwetenschappen orthopedagogiek (Miller & Rollnick, 2005, p. 36) -Lekker blowen met vrienden -Ontspanning -Zorgen even vergeten -Kost veel geld -Problemen thuis -Minder kans op werk -Minder kans op vriend(in) -Kans op psychosen

| faculteit gedrags- en maatschappijwetenschappen orthopedagogiek Openheid in geslotenheid Vergroten vaardigheden professionals: ›Training in (motiverende) gesprekstechnieken ›Supervisie/ intervisie ›Reflectie op eigen gedrag ›Gebruik korte vragenlijsten/ checklists ›Ondersteuning vanuit de organisatie ›……… 11

| faculteit gedrags- en maatschappijwetenschappen orthopedagogiek Verder lezen (o.a.) 12 ›Daniël, V., & Harder, A. T. (2010). Relatie als de sleutel? Ervaringen van jongeren en hulpverleners in de residentiële jeugdzorg. Amsterdam: SWP. ›Harder, A.T., Knorth, E.J. & Zandberg, Tj. (2006). Residentiële jeugdzorg in beeld. Amsterdam: SWP. ›Harder, A. T. (2011). The downside up? A study of factors associated with a successful course of treatment for adolescents in secure residential care (Proefschrift). Groningen: Rijksuniversiteit Groningen. ›Knorth, E.J., Harder, A.T., Huygen, A.M.N., Kalverboer, M.E., & Zandberg, T. (2010). Residential youth care and treatment research: Care workers as key factor in outcomes? International Journal of Child and Family Welfare,13 (1/2),

| faculteit gedrags- en maatschappijwetenschappen orthopedagogiek Contact Annemiek Harder 13