Een vroeg begin is het halve werk Universiteit Leiden Suzanne E. Mol & Adriana G. Bus Waarom zou je (nu) lezen? Stichting Lezen, 5 november 2010

wat denkt u? Van voorlezen worden kinderen betere lezers. Kinderen die boeken lezen in hun vrije tijd zijn betere spellers. Je wordt intelligenter van het lezen van boeken. Zwakke lezers verbeteren hun leesvaardigheid door zelfstandig lezen buiten schooltijd.

media & (voor)lezen

waarom lezen? (Prenten)boeken: -Relevante context voor moeilijke of onbekende woorden -Fictie stimuleert en ontwikkelt fantasie -Vanuit je luie stoel ervaring opdoen met andere culturen, gemoedstoestanden, etc.

spiraal van lezen Hoe kan voorlezen aan peuters/kleuters leiden tot vrijetijdslezen op de basis- en middelbare school en/of op de universiteit? Mechanisme spiraal: Voorlezen  basis- en achtergrondkennis  plezier in lezen  meer zelfstandig lezen in vrije tijd  vergroot leesvaardigheid & leesplezier

spiraal van lezen Hypothese: Het verband tussen het lezen van boeken en de leesvaardigheid wordt sterker met elk schooljaar.

meta-analyse systematisch samenvatten van resultaten van studies met vergelijkbare meetinstrumenten uitkomstmaat = effectgrootte bijv:.10 = klein;.30 = gemiddeld;.55 = sterk

deze meta-analyse Meetinstrument = –“print exposure checklist”: herkenning auteurs en/of boektitels –taal- en/of leesvaardigheid taken Respondent = –(moeder van) peuter/kleuter (2-6 jaar); –leerling basis- en voortgezet onderwijs; –of student hbo/universiteit

print exposure checklist Titel-Checklist giraf heeft het koud kikker is verliefd de koe die een ei legde het huisje dat verhuisde rupsje nooitgenoeg welterusten, kleine beer tim op de heftruck ik wil een ezel kruis de titel aan die je (her)kent de echte titels worden afgewisseld met “nep” titels totaalscore is gecorrigeerd voor gokgedrag

print exposure checklist Auteurs-Checklist Simon Breedijk Karel Glastra van Loon Ben van Gelder Renate Dorrestein Chaim Potok Sophie Kinsella Dick Schram Kluun Hypothese: Score checklist hangt samen met indicatoren van leesvaardigheid. Auteurs-Checklist Simon Breedijk Karel Glastra van Loon x Ben van Gelder Renate Dorrestein x Chaim Potok x Sophie Kinsella x Dick Schram Kluun x

leesvaardigheid Woordenschat Basis vaardigheden (Alfabetkennis, Fonologische Bewustzijn) Begrjipend Lezen Technisch Lezen Spellen Vrijetijdslezen ?

onderzoeksvragen Wat zijn de lees- en leeropbrengsten van: 1)Voorlezen aan peuters en kleuters? 2)Vrijetijdslezen van fictie in het basis- en voortgezet onderwijs? 3)Vrijetijdslezen van fictie als student in het hoger onderwijs? 4) Profiteren zwakkere lezers ook van zelfstandig lezen in hun vrije tijd?

resultaten 85 studies (= respondenten) in meta-analyse: peuters/kleuters: 15 studies, kinderen basis-&voortgezet onderwijs:40 studies, leerlingen hbo&universiteit: 30 studies, studenten ContinentTaal ChecklistPublicatie Status

peuters & kleuters Kinderen die veel worden voorgelezen hebben: - een grotere woordenschat - meer basiskennis van leesvaardigheid dan kinderen die weinig of niet worden voorgelezen.

basis- & voortgezet onderwijs Leerlingen van 6 tot 18 jaar, die lezen in hun vrije tijd hebben: een grotere woordenschat en beter leesbegrip.

basis- & voortgezet onderwijs Leerlingen zijn vaardiger in leestechniek en in spellen wanneer ze lezen in hun vrije tijd.

hbo & universiteit Studenten die fictie lezen kennen meer woorden en begrijpen teksten beter.

hbo & universiteit Studenten die fictie lezen zijn technisch vaardiger en beter in spelling.

intelligentie & academisch succes Vrijetijdslezen hangt ook samen met intelligentie en academisch succes.

spiraal: woordenschat

basistechniek zwakkere lezers Basisvaardig- heden van zwakke lezers profiteren meer van vrijetijdslezen dan de basis- vaardigheden van goede lezers. Leerlingen in basis- & voortgezet onderwijs

samenvatting Uit wetenschappelijk onderzoek tot nu toe blijkt: Vrijetijdslezen = drijvende kracht achter geletterdheid en taalvaardigheid Kinderen en studenten die boeken lezen, zijn niet alleen beter in leesbegrip maar ook in technisch lezen en spellen. Lezen hangt ook samen met intelligentie en academisch succes. Het verband tussen het lezen van boeken en de leesvaardigheid wordt sterker met elk schooljaar.

het begin… Spiraal van lezen: Betere lezers kiezen er sneller voor om te lezen & boeken lezen draagt bij aan leesvaardigheid. Een vroeg begin is het halve werk: - Ouders sensitief voor niveau kind - Kind goed voorbereid naar school - In gang zetten positieve spiraal (maar: longitudinale studies zijn nodig)

negatieve spiraal Negatieve spiraal: zwakke(re) lezers  minder plezier in lezen  minder zelfstandig lezen  leesbegrip en technisch lezen (verder) achter. Zwakke lezers aanmoedigen om boeken te lezen helpt hen om hun leesvaardigheid te verbeteren! Steun ouders en leerkrachten nodig bij selectie interessante boeken op juiste leesniveau

wat denkt u nu? Van voorlezen worden kinderen betere praters. Van voorlezen worden kinderen betere lezers. Kinderen die boeken lezen in hun vrije tijd zijn betere spellers. Zwakke lezers worden (technisch) vaardiger wanneer ze zelfstandig lezen buiten schooltijd. Volwassenen breiden hun woordkennis uit door het lezen van boeken.

Mol, S. E., Bus, A. G., De Jong, M. T., & Smeets, D. J. H. (2008). Added value of dialogic parent-child book readings: A meta- analysis. Early Education and Development, 19, Mol, S. E., Bus, A. G., & De Jong, M. T. (2009). Interactive book reading in early education: A tool to stimulate print knowledge as well as oral language. Review of Educational Research, 79, Mol, S. E. & Bus, A. G. (in press). To read or not to read: A meta-analysis of print exposure from infancy to early adulthood. Psychological Bulletin. Promotie: 7 december 2010, uur