1 1 Growth Masterclass - Financiering Donderdag 26 april 2012
2 2 Agenda – Welkom door Port4Growth - Korte introductie; wie ben je, wat doe je? – Fusies en overnames door Roderick Kranendonk – Interactieve sessie a.d.h.v. financieel groeimodeldoor Joop de Jong – Vooruitblik volgende bijeenkomst(en) - Evaluatieformulier - W.v.t.t.k. Na 18:30 uur - Borrel met dank aan Maarten Wilming en Robert Barnhoorn © Port4Growth 2011
3 26 april 2012 Roderick Kranendonk
4 Agenda o Introductie o Verkoopproces o Koopproces o Waardebepaling o Samenwerking o Financiering o Extra kapitaal
5 Introductie Rembrandt Fusies & Overnames (RFO) oFusie- en overname adviesorganisatie; oDochter van de Rabobank Groep; o30 adviseurs; o> 65 afgeronde transacties per jaar: Opdrachtgever = DGA, kleine/ middelgrote familiebedrijven Omvang tussen circa € 0,5 mln - € 70 mln: zwaartepunt tussen € 2 mln - 20 mln. oLandelijk actief vanuit drie kantoren: Amsterdam, Rotterdam en Eindhoven
6 Introductie
7 Verkoopproces Uitvoeren indicatieve waardebepaling Opstellen informatiememorandum In kaart brengen van partijen Voorbereiding Benaderen Onderhandelen Opstellen intentieverklaring Transactie Coördineren due diligence onderzoek Coördineren overeenkomsten Afronding
8 Koopproces Opstellen acquisitieprofiel Search kandidaten Selecteren en benaderen van kandidaten Kennismakingsgesprekken Voorbereiding Waardering/financiële haalbaarheid Adviseren bieding en voorwaarden Onderhandelen Coördineren opstellen intentieverklaring Transactie Coördineren due diligence onderzoek Arrangeren van de financiering Coördineren overeenkomsten Afronding
9 Koopproces Wat zijn jullie ervaringen?
10 Koopproces Kopen, en de kunst van het ‘nee’ zeggen o Kiezen is vergelijken o ‘Nee’ zeggen hoort bij het keuze proces hoe ga je Nee zeggen?
11 Koopproces Acquisitieprofiel o Belangrijkste activiteiten (wat wel, wat niet) o Omvang (omzet, marktaandeel) o Management (wel/niet aanwezig) o Regio/landen o Rentabiliteit (goed/slecht/maakt niet uit) o Hoogte transactie
12 Koopproces In kaart brengen kandidaten Waar komen kandidaten vandaan? o Zich zelf reeds gemelde kandidaten o Door koper aangedragen kandidaten (oude longlist / concurrenten) o Verkoopopdrachten binnen Rembrandt o Actieve search via: Rabo netwerk Databases
13 Waardebepaling Wat is de waarde? oEBIT multiples tussen 3-7 (Brede range) => € 3-7 miljoen? oOnderneming zonder liquide middelen en rentedragende schulden
14 Waardebepaling Welke elementen zijn van invloed op de waardering? oHoogte rentedragende schulden en liquide middelen? oVerwachting toekomstige resultaten oInvesteringsachterstand? oWerkkapitaalontwikkelingen? oRisicoprofiel: ondernemingsspecifieke risico’s Afhankelijkheid van DGA Afhankelijkheid van top 10 klanten Afhankelijkheid van leveranciers Regiospreiding Productspreiding Aandelen moeilijker verhandelbaar Etc.
15 Waardebepaling Hoogte rentedragende schulden en liquide middelen o Balans is een momentopname o Corrigeren voor eenmalige posten, DGA gerelateerde posten Wat is de waarde? EBIT multiples tussen 3-7 (Brede range) => € 3-7 miljoen? Onderneming zonder liquide middelen en rentedragende schulden Waarde € 2,25 – 6,25 miljoen? Doel van de waardebepaling is om de bandbreedte van de waardering te verkleinen.
16 Waardebepaling Verwachting toekomstige resultaten
17 Waardebepaling Verwachting toekomstige resultaten => omzetgroei 5% Verschil met Base case van +776
18 Waardebepaling Investeringsachterstand? Verschil met Base case van
19 Waardebepaling Debiteurentermijn naar 60 dagen Verschil met Base case van -648
20 Waardebepaling De waarde van een onderneming is wat je er in de toekomst mee denkt te kunnen verdienen! Een grote klant Vaste contracten
21 Samenwerking Afspraken naar de toekomst Bedrijfsvoering oWie voert de directie? oBevoegdheden (investeringen > 100k, mensen aannemen) oMinimale tijdsbesteding, vergoeding gekoppeld aan tijd Overdracht van aandelen (exit regeling) oAanbieding aan andere aandeelhouders of goedkeuringsregeling oWanneer? Overlijden, arbeidsongeschiktheid, wijzigen zeggenschap in aandeelhouder, etc) oPrijsbepaling (aanwijzen deskundige en/of vastgelegde formule) oMeeverkoop en meekoopregeling (Tag along en Drag along) 21
22 Samenwerking Afspraken naar de toekomst Overig oHoe wordt omgegaan met geschillen? oGeheimhouding oNon-concurrentie-, relatie- en personeelsbeding voor aandeelhouders (en directie) 22
23 Verkoper B.V. Verkoper B.V. Fiscale eenheid Koopsom € 6 mln Financiering Structuurvoorbeeld 23 Koopholding B.V. Dividend* Blanco financiering * Maximaal de vrij uitkeerbare reserves (wet art. 207c) ** Rentelasten Koopholding te compenseren met de winsten onderin Koopobject B.V. Rekening-courant Bank
24 Financiering Structuur oEen nieuwe holding koopt de aandelen oFinanciering in Koopholding in 5 jaar af te lossen Voorbeeld oKoopsom € 4 mln oInbreng ? oLening verkoper € 1,0 mln oTe financieren€ 3,0 mln oAflossingsdruk 600k + rentelast 150k (+/- netto) oEen goede transactie = Win/Win en geen gezeur achteraf 24 Werkmij Koopholding 100%
25 Extra kapitaal Uitwerking emissie oOnderneming heeft een waarde van € 1 miljoen oEen informal investor wil € investeren in deze propositie oHoeveel procent van de aandelen krijgt deze informal investor? Uitwerking 25
26 Contactgegevens Rembrandt F&O Disclaimer© Rembrandt Fusies & Overnames. De gegevens in deze presentatie zijn strikt vertrouwelijk en uitsluitend bestemd voor intern gebruik. Het auteursrecht is van Rembrandt Fusies & Overnames. Vermenigvuldiging en/of openbaarmaking in welke vorm dan ook, is slechts toegestaan na voorafgaande schriftelijke toestemming van Rembrandt Fusies & Overnames. Op de cijfermatige analyse in deze presentatie is door Rembrandt Fusies & Overnames geen accountantscontrole toegepast. De informatie in deze presentatie is gebaseerd op huidige marktomstandigheden en onze huidige inschattingen, welke beiden kunnen wijzigen. Alle informatie in deze presentatie is afkomstig uit openbare bronnen. De juistheid en volledigheid van deze bronnen kan niet door Rembrandt Fusies & Overnames worden gegarandeerd. Roderick Kranendonk Projectleider