Projectplan Donge-Oevers (concept) Presentatie voor belanghebbenden en geïnteresseerden 14 augustus 2012 Stedelijke & regionale ontwikkeling – Toerisme, recreatie & cultuurhistorie – Europese projecten & programma’s

Inhoud 1 Proces projectplan Donge-Oevers 2 Bouwstenen projectplan Opgave Proces Analyses, bezoeken en gesprekken 2 Bouwstenen projectplan Waterrijk Geertruidenberg Garnizoensplaats Geertruidenberg Energiek Geertruidenberg 3 Invulling projectplan Poort naar de Biesbosch Historisch Knooppunt Groene Waarden 4 Kostenramingen 5 Discussiepunten Stedelijke & regionale ontwikkeling – Toerisme, recreatie & cultuurhistorie – Europese projecten & programma’s

1 Proces projectplan Donge-Oevers 1A Opgave: Projectplan voor Donge-Oevers Alomvattende visie waar verschillende locaties benoemd worden Eind augustus ‘klaar’ voor besluitvorming binnen gemeente Gedragen door belanghebbenden Inclusief prioriteiten en globale ramingen Stedelijke & regionale ontwikkeling – Toerisme, recreatie & cultuurhistorie – Europese projecten & programma’s

1 Proces projectplan Donge-Oevers 1B Proces: Projectopzet in 2 fasen met 7 stappen: Fase 1 Stap 1: Opstellen beknopte gebiedsvisie Stap 2: Analyse water-/oeverrecreatie Stap 3: Haalbaarheid en kostenraming Stap 4: Opstellen projectplan Fase 2, na besluitvorming Stap 5: Kostenraming en exploitatieopzet Stap 6: Financieringsmogelijkheden Stap 7: Eindrapportage Uitgevoerde activiteiten: 25 interviews Analyses water- en oeverrecreatie Opstellen projectplan Opstellen kostenramingen Vergunningenscan Stedelijke & regionale ontwikkeling – Toerisme, recreatie & cultuurhistorie – Europese projecten & programma’s

1 Proces projectplan Donge-Oevers 1C Analyses, bezoeken en gesprekken: Uitgevoerde analyses: Kernkwaliteiten/kenmerken G’berg > analyse T&R-sector G’berg, expert opinion/bureaukennis (eigen impressies) Trends/ontwikkelingen/markt > analyse waterrecreatie, analyse routestructuur, expert opinion/bureaukennis Ondernemerspotentieel/draagvlak > interviews Stedelijke & regionale ontwikkeling – Toerisme, recreatie & cultuurhistorie – Europese projecten & programma’s

1 Proces projectplan Donge-Oevers 1C Analyses, bezoeken en gesprekken: Karakteristieken gemeente Geertruidenberg: ‘Ingesloten’ door snelwegen, elektriciteitscentrale en Amer/Bergse Maas Mooie oude kern G’berg Ligging aan de Donge Ligging nabij Biesbosch Geen grote trekkers Grotendeels dagtoerisme Verspreide, verborgen ‘pareltjes’ Karakteristieken Donge-Oevers: Grondige sanering oud industriegebied Redelijk geslaagde woningbouwontwikkeling Beetje steriel/saai (‘aangeharkt’) Vraagt om verlevendiging, verbinding en toevoeging van ‘iets extra’s’ Stedelijke & regionale ontwikkeling – Toerisme, recreatie & cultuurhistorie – Europese projecten & programma’s

1 Proces projectplan Donge-Oevers 1C Analyses, bezoeken en gesprekken: Analyse waterrecreatie: Watersportsector nog steeds groeiende G’berg ligt gunstig qua waterrecreatie Jachthavens rond G’berg zijn bezet; wachtlijsten Relatie met Biesbosch biedt perspectieven maar vraagt ook afstemming Afweging passanten vs. vaste ligplaatsen (exploitatie) Voorzieningen vragen aandacht Ruimte voor uitbreiding vaste ligplaatsen en passantenplaatsen in G’berg Ook uitbreidingsmog. voor rondvaart- en bootverhuurbranche (m.n. elektrisch varen en sloepen) en in kleine watersporten (kanoverhuur) Analyse oeverrecreatie (routestructuur): G’berg heeft redelijk uitgebreid routenetwerk Gemeente heeft enkele gewenste routes gedefinieerd Er zijn nog enkele ‘missing links’ Stedelijke & regionale ontwikkeling – Toerisme, recreatie & cultuurhistorie – Europese projecten & programma’s

1 Proces projectplan Donge-Oevers 1C Analyses, bezoeken en gesprekken: 25 gevoerde interviews met: eigenaren in het gebied gebruikers van het gebied deskundigen uit de sector ondernemers > Positieve houding > Passie voor Geertruidenberg! Stedelijke & regionale ontwikkeling – Toerisme, recreatie & cultuurhistorie – Europese projecten & programma’s

2 Bouwstenen projectplan Hoe kunnen we de Donge-Oevers verder ontwikkelen en de economische/ cultuurhistorische/toeristische betekenis van Geertruidenberg uitbouwen? Zoeken naar uniek karakter en sterke punten: wat onderscheidt Geertruidenberg? Beter benutten van aanwezige kwaliteiten, in de gemeente en in de regio er omheen Aansluiting zoeken bij historie Geertruidenberg Water C. Energie/ industrie B. Militair/ cultuurhistorie Stedelijke & regionale ontwikkeling – Toerisme, recreatie & cultuurhistorie – Europese projecten & programma’s

2A Waterrijk Geertruidenberg Sterke elementen: Donge Relatie met Biesbosch Waterrecreatie Scheepswerven Vissers- en schippershistorie WERF WERF WERF Stedelijke & regionale ontwikkeling – Toerisme, recreatie & cultuurhistorie – Europese projecten & programma’s

2A Waterrijk Geertruidenberg Versterken door: Relatie Donge – kernen verbinden Relatie met Biesbosch intensiveren Knooppunt rond bruggen verder ontwikkelen en benadrukken Paden langs de Donge Op meerdere plekken ruimte voor schepen bieden, zowel recreatief als beroepsmatig Historische schepen faciliteren Scheepswerven behouden en uitbuiten Vissers- en schippershistorie benadrukken Op termijn nieuwe jachthaven Samenwerking tussen jachthavens en verenigingen tot stand brengen Stedelijke & regionale ontwikkeling – Toerisme, recreatie & cultuurhistorie – Europese projecten & programma’s

2B Geertruidenberg Garnizoensplaats Sterke elementen: Fort Lunette Vestingwerken en -gracht Arsenaal - Kruithuis Vm. Pontonnierskazerne (Watersnood)/Keizersveer Oude Wacht Route Impériale Parijs- Amsterdam (Napoléon) Stedelijke & regionale ontwikkeling – Toerisme, recreatie & cultuurhistorie – Europese projecten & programma’s

2B Geertruidenberg Garnizoensplaats Versterken door: Fort Lunette restaureren en herbestemmen en openstelling Fort ‘ontsluiten’ Relatie verduidelijken tussen Donge en vestinggracht Oude Wacht functie geven als ‘toegang’ Relatie tussen Markt en Arsenaal/Fort St. Gertrudis/kruithuis versterken Route Impériale markeren/verbinding leggen met Keizersveer (Pontonnier) Militaire historie benadrukken Stedelijke & regionale ontwikkeling – Toerisme, recreatie & cultuurhistorie – Europese projecten & programma’s

2C Energiek Geertruidenberg Sterke elementen: Dongecentrale Molen ‘De Onvermoeide’ Amercentrale Gemaal Maasmond Watertoren Stedelijke & regionale ontwikkeling – Toerisme, recreatie & cultuurhistorie – Europese projecten & programma’s

2C Energiek Geertruidenberg Versterken door: Nieuwe functie Dongecentrale Gegeven Amercentrale uitbuiten (landmark, projecties/lichtshows, openstelling enz.) Nieuwe vormen energie stimuleren, energie in gemeentelijk beleid Informatiepanelen over oude industrieën en fabrieken Historische route langs vroegere economische activiteiten (van griendwerkers tot huidige industrie) Stedelijke & regionale ontwikkeling – Toerisme, recreatie & cultuurhistorie – Europese projecten & programma’s 15

2 Bouwstenen projectplan Om elementen/thema’s beter te verbinden zijn nieuwe routes en combinaties nodig: tussen plekken, tussen kernen, met de Biesbosch, met de regio soms fysiek, soms ‘visueel’ (bestrating, bewegwijzering) aansluitend bij thema’s (thematische routes) aanhakend bij de regio (Drimmelen, Halvezolen-lijntje, richting Maas) combi-arrangementen (i.s.m. bedrijfsleven) Lokaal Regionaal Stedelijke & regionale ontwikkeling – Toerisme, recreatie & cultuurhistorie – Europese projecten & programma’s

2 Bouwstenen projectplan Totaalbeeld: historisch, militair erfgoed energie, industrieel erfgoed voorzieningen (supermarkt) focusgebied (attractiezone) ecologisch gebied verbinding, route Stedelijke & regionale ontwikkeling – Toerisme, recreatie & cultuurhistorie – Europese projecten & programma’s

3 Invulling projectplan Deelgebieden en ontwikkellocaties: A Poort naar de Biesbosch Slikpolder Rivierkade Statenlaan/jachthavens Reenweg B Historisch Knooppunt Ruijtenberg Fort Lunette Lunetkade/Timmersteekade Gemeentelijke passantenhaven Rivierzicht/Zuidkade Gemeentelijke jachthaven C Groene Waarden Heerelandkade/Zuidergat Allardpolder Bastionoevers Gasthuiswaard Dongecentrale Stedelijke & regionale ontwikkeling – Toerisme, recreatie & cultuurhistorie – Europese projecten & programma’s

3 Invulling projectplan Zonering en fasering: Poort naar de Biesbosch: grootschalig, latere ontwikkeling (3e fase), combinatie met bedrijvigheid Historisch Knooppunt: 1e fase, kleinschalig, bruisend, historisch, horeca, karakter, beleving Groene Waarden: kleinschalig, rust, groen, 2e fase Stedelijke & regionale ontwikkeling – Toerisme, recreatie & cultuurhistorie – Europese projecten & programma’s

3A Poort naar de Biesbosch Op termijn nieuwe jachthaven met (beperkte) woningbouw en bedrijvigheid (markt-ontwikkeling) Latere ontwikkeling Nu alvast Statenlaan aanpakken Verbinding Donge – vesting verbeteren Oude toegang markeren (Oude Wacht) Ten noorden hiervan: beperkte uitbreiding ligplaatsen Reenweg, Slikpolder groen houden, uitzichtpunt Stedelijke & regionale ontwikkeling – Toerisme, recreatie & cultuurhistorie – Europese projecten & programma’s

3A Poort naar de Biesbosch Slikpolder (1): groen houden, pad, uitzichtpunt Rivierkade (2): blijft bedrijventerrein Statenlaan/jachthavens (3): Concrete acties korte termijn: uitbreiding buitensteiger over gehele lengte WSV de Donge en WSV Geertruidenberg (door WSVen en gemeente samen) 35-40 extra ligplaatsen, ook of juist voor passanten verlenging contract zone Statenlaan upgraden/aankleden (groenstrook) Ontwikkeling lange termijn: grootschalige herontwikkeling (jachthaven, woningbouw) markt ontwikkelt; gemeente stelt randvoorwaarden entree haven-vesting herstellen in enige vorm (geen waterdoorgang) Reenweg (4): beperkte uitbreiding ligplaatsen, verharding toegangsweg Stedelijke & regionale ontwikkeling – Toerisme, recreatie & cultuurhistorie – Europese projecten & programma’s

3A Poort naar de Biesbosch (jachthaven, korte termijn) uitbreiding buitensteiger WSV De Donge 35-40 extra ligplaatsen, ook voor passanten samenwerking tussen gemeente en watersportverenigingen Stedelijke & regionale ontwikkeling – Toerisme, recreatie & cultuurhistorie – Europese projecten & programma’s

3B Historisch Knooppunt Pass. haven en kades focuspunt (passanten, horeca, terras, ark) Bootje Gezond kan uitbreiden in pas. haven Routes naar centrum markeren incl. Oude Wacht Aan oostzijde Fort Lunette focuspunt (cultuur, horeca, bedrijvigheid) Historische schepen (incl. horecaboot) aan oostzijde Ruijtenberg handhaven Stedelijke & regionale ontwikkeling – Toerisme, recreatie & cultuurhistorie – Europese projecten & programma’s

3B Historisch Knooppunt Ruijtenberg (5): blijft werf Fort Lunette (6): plan Stichting BOEi invulling door markt; gemeente stelt randvoorwaarden op en selecteert historische schepen, horecaboot, kunstark, boot Mafeking, woonboot verschuiven, passanten wandelroutes langs Donge en naar centrum en informatiepanelen Route Impériale markeren, uitzichtpunt Bergse Maas, inf.bord Pontonnier Lunet- en Timmersteekade (7) rondvaartboot steiger aan Timmersteekade voor binnenvaart en passanten steiger aan Lunetkade voor charter- en rondvaartschepen kanosteiger oude havenentree markeren routes vanaf kades naar Markt plaatsen informatiepanelen Stedelijke & regionale ontwikkeling – Toerisme, recreatie & cultuurhistorie – Europese projecten & programma’s

3B Historisch Knooppunt (noordelijk deel, variant 1) Passantenhaven: Uitbreiding Bootje Gezond Vernieuwen en uitbreiden steigers voor passanten Jachthavenvoorzieningen Timmerstee- en Lunetkade: ‘Bedrijfsark’ Zomer passanten / winter binnenvaartschepen Aanmeren charterschepen Fort Lunette: Passantensteigers Mafeking Historische schepen Stedelijke & regionale ontwikkeling – Toerisme, recreatie & cultuurhistorie – Europese projecten & programma’s

3B Historisch Knooppunt (noordelijk deel, variant 2) Passantenhaven: Vernieuwen en uitbreiden steigers voor passanten Jachthavenvoorzieningen Timmerstee- en Lunetkade: Uitbreiding Bootje Gezond Zomer passanten / winter binnenvaartschepen Aanmeren charterschepen Fort Lunette ‘Bedrijfsark’ Mafeking Historische schepen Stedelijke & regionale ontwikkeling – Toerisme, recreatie & cultuurhistorie – Europese projecten & programma’s

3B Historisch Knooppunt Gem. jachthaven R’veer ontwikkelen (extra ligplaatsen, horeca, woningbouw) op middellange termijn Verbindingsroute G’berg – R’veer accentueren Ligplaatsen langs oevers (palen, steigers) Routestructuur uitbouwen Stedelijke & regionale ontwikkeling – Toerisme, recreatie & cultuurhistorie – Europese projecten & programma’s

3B Historisch Knooppunt Passantenhaven (8): extra ruimte creëren voor Bootje Gezond plaatsing voorzieningenhuisje aan Glacisstraat duidelijker markeren routes tussen passantenhaven en Markt duidelijk aangeven route van passantenhaven naar fort realisatie Halve Zolenlijn fietspad Raamsdonksveer + markering oude route langs Stationsweg/Centraleweg Geertruidenberg Rivierzicht/Zuidkade (9): realisatie van steiger aan Zuidkade voor vaste liggers en passanten duidelijker markeren routes richting centrum Raamsdonksveer en G’berg Gem. jachthaven (10): watergeul doortrekken van Haven naar jachthaven plaatsing voorzieningenhuisje bij Wim Letschertbrug realisatie paden langs Donge noordwaarts en westwaarts duidelijker markeren route jachthaven – Haven – Heereplein afweging uitbreiding jachthaven + ontwikkeling omliggend gebied (incl. evt. sloop vm. politiebureau) ontwikkeling door markt; gemeente stelt randvoorwaarden op Stedelijke & regionale ontwikkeling – Toerisme, recreatie & cultuurhistorie – Europese projecten & programma’s

3B Historisch Knooppunt (zuidelijk deel, variant 1) Rivierzicht/Zuidkade: Steigers pleziervaart Gemeentelijke jachthaven Uitbreiding + ontwikkeling gebied Vernieuwen steigers Heerelandkade Stedelijke & regionale ontwikkeling – Toerisme, recreatie & cultuurhistorie – Europese projecten & programma’s

3B Historisch Knooppunt (zuidelijk deel, variant 2) Rivierzicht/Zuidkade: Historische schepen Gemeentelijke jachthaven Betrekken in plan Oude Haven (watergeul) Vernieuwen steigers Heerelandkade Steigers pleziervaart Stedelijke & regionale ontwikkeling – Toerisme, recreatie & cultuurhistorie – Europese projecten & programma’s

3C Groene Waarden Heerelandkade/Zuidergat (11): realisatie wandelroute langs Donge-oever realisatie extra aanlegplaatsen recreatievaart Allardpolder (12): herinrichting (delen) Allardpolder als park (ligweide, strandje, picknickplaatsen enz.) Bastionoevers (13): ecologische verbindingszone realisatie pad, bijv. vlonder Gasthuiswaard (14): doortrekking pad langs Donge-oever duidelijker markering routes Dongecentrale (15): plan Stichting BOEi invulling met bijv. sportbedrijfjes, -voorzieningen, energietentoonstelling, evenementen/verhuur, bedrijfjes enz. Stedelijke & regionale ontwikkeling – Toerisme, recreatie & cultuurhistorie – Europese projecten & programma’s

3C Groene Waarden (Allardpolder) Stedelijke & regionale ontwikkeling – Toerisme, recreatie & cultuurhistorie – Europese projecten & programma’s

4 Kostenramingen Globale kostenraming Bandbreedtes op basis van expert judgement Op basis van normbedragen/-percentages en kengetallen Vastgoedkosten (kosten verwerving) niet in raming opgenomen Totale kosten, afhankelijk van nog te maken keuzes, geraamd tussen € 6,9 en € 8,2 mln. incl. BTW Nadere uitwerking in 2e fase Stedelijke & regionale ontwikkeling – Toerisme, recreatie & cultuurhistorie – Europese projecten & programma’s

4 Kostenramingen Kosten per deelgebied: A Poort naar de Biesbosch: € 870.000 B Historisch Knooppunt: Variant 1: € 4.1 mln. Variant 2: € 2.9 mln. C Groene Waarden: € 3.2 mln. Stedelijke & regionale ontwikkeling – Toerisme, recreatie & cultuurhistorie – Europese projecten & programma’s

5 Discussiepunten Nieuwe steigers/ligplaatsen: concentratie in centrum goed? Teveel steigers? Jachthaven Statenlaan: grootschalige ontwikkeling door markt (op termijn) of anders? Gem. jachthaven Raamsdonksveer: ontwikkelen of zo laten? Stedelijke & regionale ontwikkeling – Toerisme, recreatie & cultuurhistorie – Europese projecten & programma’s