De Duitse bezetting van Nederland

Nederland was niet klaar voor de oorlog Hoop op respect voor neutraliteit Bezuinigingen op defensie Maar kun je je wel voorbereiden op een kwaadwillende overmacht?

10 mei 1940 Nederland houdt langer stand dan verwacht Koningin en regering vluchten naar Engeland (waarom?) Bombardement Rotterdam dwingt tot capitulatie

Bedoelingen van de nazi’s Gleichschaltung: het nazificeren van Nederland Judenrein maken Inzetten voor de oorlogsinspanningen

Nazificering Eerst met “fluwelen handschoen Nederlanders waren mede Germanen Baas: Seyss-Inquart en de SS Geleidelijk hardere maatregelen Nederlandse organisaties, kranten en omroepen verboden of genazificeerd

Lukte de nazificatie? Passief verzet: verenigingen en vakbonden heffen zich op Onderwijs: niet doenlijk om alles te nazificeren, wel oppassen voor NSB-kinderen Artsenverzet: Ook hier een Kultuur- kamer: niet alle kunstenaars wer- den lid, sommigen om hun inkomen

Lukte de jodenvervolging? Registratie, isolatie, deportatie Joden verdwenen uit de samenleving msterdam?afl=5&d= msterdam?afl=5&d= Inschakeling joodse raad Mensen waren gezagsgetrouw Onderduiken was moeilijk en gevaarlijk Wie had dit kunnen denken???

De Joodse raad in Enschede In Enschede ging het iets anders Daar werd de helft van de joden gered (landelijk nog geen 25%) Dankzij Sieg Menko en dominee Overduin de+en+Amsterdam?afl=5&d= de+en+Amsterdam?afl=5&d=780394

Lukte de inzet voor de oorlogsinspanning? Ja hoor, het bedrijfsleven bloeide Later werden veel grondstoffen weggehaald Alles werd schaars: op de bon Steeds meer mannen gedwongen voor werk naar Duitsland

Drie grote stakingen: keerpunten (het werd erger) Februaristaking 1941: protest tegen razzia op joden Einde fluwelen aanpak April-meistaking 1943: protest tegen oppakken ex-krijgsgevangenen Begint in Hengelo Strenge maatregelen: standrechtelijke executies Spoorwegstaking 1944: tijdens en na slag om Arnhem Bestraft met blokkade binnenscheepvaart Begin Hongerwinter

Was er verzet? Kleine verzetsgroepjes Vooral hulp aan onderduikers, illegale pers, vervalsen bonkaarten en persoonsbewijzen Landelijke organisaties (laatste jaren): Landelijke hulp aan onderduikers Ordedienst (OD): knokploegen Verschillende overtuigingen: gereformeerd, communistisch, katholiek, etc.

Was er collaboratie? NSB: Mussert had gehoopt leider van Nederland te worden In werkelijkheid mocht NSB collaborateurs leveren: burgemeesters, ambtenaren, politiemensen NSB-jongeren werden geronseld voor het Oostfront Er werd meegewerkt aan de jacht op joden

En de rest van de Nederlanders? Men paste zich zoveel mogelijk aan Er werd verduistering aangeschaft Door schaarste deed men zuinig aan Radio’s werden ingeleverd…of verstopt SSTTTT…Feind hört mit Hongerwinter was ramp voor West-Nederland

Bevrijding Het zuiden werd in sept 1944 bevrijd Dolle dinsdag: de bevrijders komen eraan! Boven de grote rivieren moest men nog tot mei 1945 wachten….. Daar begon de bevrijding met voedsel- droppings