Dyslexie en comorbiditeit (dubbeldiagnose) Door Corry Broek n.a.v. de conferentie Lexima 2012

Dyslexie en comorbiditeit Met AD(H)D (25 %) Met hoogbegaafdheid Met dyscalculie ( 20 tot 50 % vd lln met dyscalculie heeft dyslexie) Met een spraak en taalstoornis ( % krijgt later leesproblemen/dyslexie) Met ASS Met motorische stoornissen, zoals DCD ( 50 %)

Dyslexie en hoogbegaafdheid

SIGNALERING VAN DYSLEXIE IN DE HOGERE LEERJAREN Werktempo: kan tempo klas niet bijhouden Cijfers en inzet: wisselend Onevenredig veel tijd voor huiswerk Gedrag; teruggetrokken of opvallend Faalangst en vermijdingsgedrag 2

DYSLEXIE EN BEGAAFDHEID Studeren in binnen- en/of buitenland op universiteit Vaardigheden in Engels. Compenseren en dispenseren m.b.v. software als: Kurzweil. Dyslexieverklaring ( tijd – niveau).

Dyslexie en AD(H)D Recent onderzoek (2011) door D.Gooch, M. Snowling en CH. Hulme Zij vermoedden een onderliggend probleem in de temporele processing bij kinderen met ADHD en Dyslexie.

Tekorten in temporele ordening Hoe lang duurt iets? Hoeveel tijd moet ik hier voor vrijmaken? Tijd niet overzien leidt tot niet kunnen uitstellen en dus geringe frustratietolerantie Voelt als uren, ongeduldig Je kunt pas doorzetten als je de taak overziet. Reden voor geringe motivatie! Concreet maken (zo lang als de kleine pauze, het jeugdjournaal) Tijd structureren met overzicht en aftekenen Tijd zichtbaar maken (tramborden, zandloper, timetimer)

kenmerken Dyslexie + ADHD Korte aandachtspanne Executieve tekorten Tijdsbeleving gebrekkig Motivationeel tekort Visuele waarneming Intern beloningssysteem is gebrekkig Bewegingsbehoefte Responsinhibitie zwak

Behandeladviezen Connectie > correctie 2 ipv 3 rondes flitsen Visueel behandeloverzicht Tijdlijn en afbakenen Groei zichtbaar maken Externe beloning! Duidelijk en voorspelbaar Nadruk op nauwkeurigheid, risico radend lezen Aftekenen, coole moves Werktijd - praattijd

Basisprincipes begeleiding Inzicht, overzicht, uitzicht.

Algemene tips: Erkenning geven! Geen valse hoop maar concrete hulp en tips Afspraken over minimum cijfer voor vreemde talen Extra boekenpakket in VO Vroeg starten met hulpmiddelen! Misverstand dat kinderen hier lui van zouden worden. Hulpmiddelen moet je leren gebruiken!! Dat vergt veel tijd en geduld Oefen vaak, kort en teken af!

regie Driehoek ouders, school en hulpverlening in samenspraak met het kind! Afspraken over huiswerk (max. tijd!), verantwoordelijkheid voor het inscannen, heen en weer schrift, oefen- en leesniveau. Vraagt veel onderhoud = gezamenlijke verantwoordelijkheid Psycho-educatie, ouders, leerkracht en kind