Hand-out Gemeentefinanciën 8 oktober 2012 “Inzicht verkrijgen kost tijd, geen inzicht hebben kost kapitalen” Kennisveld Geld - Gemeente Delft 1

Inhoudsopgave 1.Regelgeving; 2.Hiërarchie van budgetten; 3.Beleidscyclus; 4.Financiële begrippen; 5.Vragen en opmerkingen. 2

1. Regelgeving 1.BBV = Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (landelijk); 2.Financiële Verordening (gemeente Delft). 3

Wat wordt geregeld in het BBV? Indeling begroting en jaarrekening; Stelsel van baten en lasten; Toerekeningsprincipe baten en lasten in boekjaar; Activeren, waarderen en afschrijven; Onderscheid reserves en voorzieningen; SISA (Single Information Single Audit); Informatie Voor Derden (IV-3) t.b.v. CBS; Commissie BBV. 4

Wat wordt geregeld in de financiële verordening? Tussentijdse rapportages: bv. Kaderbrief, Najaarsrapportage; Richtlijnen budgetoverhevelingen (o.b.v. motie-Brandligt); Begrotingswijzigingen; autorisatieniveau door de raad; Waarderen en afschrijven van activa (investeringen); Reserves en voorzieningen; Financiering; Financiële organisatie en administratie. 5

Gemeenteraad Directeur College Opdrachtgever Organisatie Opdrachtnemer(s) 2. Hiërarchie van budgetten Hoofdstuk Doelstelling Product Boekingscodes Bestuurlijk aggregatieniveau Rollen in de organisatie 6

3. Beleidscyclus: basiselementen De drie W-vragen in de Programmabegroting en -rekening Plannen en budgetteren: 1) Wat willen we bereiken? 2) Wat gaan we ervoor doen? 3) Wat gaat het kosten? Verantwoorden: 1) Wat hebben we bereikt? 2) Wat hebben we daarvoor gedaan? 3) Wat heeft het gekost? 7

4. Specifieke onderwerpen 1.Exploitatie en balans; 2.Stelsel van baten en lasten; 3.Reserves; 4.Voorzieningen; 5.Risico’s; 6.Inkomende subsidies en transitoria; 7.Investeringen; 8.Gemeentefonds. 8

Exploitatie (resultatenrekening) 9 SalarissenDividend RenteHuren en pachten Leveringen en dienstenTarieven / leges SubsidiesGemeentefonds KapitaallastenBijdragen Resultaat voor bestemming Stortingen in reservesOnttrekkingen aan reserves Resultaat na bestemming LastenBaten

Balans 10 InvesteringenReserves Gebouwen/grondSaldo boekjaar Materieel/ voorraadVoorzieningen Schulden van derdenSchulden aan derden Liquide middelen Kas/ bank / giro Overlopende activaOverlopende passiva Saldo is altijd in evenwicht: verlies of winst van het boekjaar komt ten gunste/ten laste van algemene reserve. Staat van bezittingen en schulden per datum 31 december

Stelsel van baten en lasten Brutoverantwoording (lasten en baten apart; niet gesaldeerd); Lasten en baten toerekenen aan het jaar waarin de prestatie wordt geleverd / de werkzaamheden worden uitgevoerd (het zgn. matchingprincipe); Verliezen nemen zodra ze bekend zijn (voorzichtigheidsprincipe; reeds bekende toekomstige verliezen nemen, denk bijv. aan grondexploitaties). 11

Reserves Reserves worden ingesteld en opgeheven via raadsbesluit; In het besluit wordt aangegeven: het doel, bestedingsplan en de einddatum van de reserve; Mutaties (stortingen en onttrekkingen) via raadsbesluit; Boeking stortingen en onttrekkingen tot maximaal het begrotingsbedrag (extra storting / onttrekking via raadsvoorstel jaarrekening). 12

Voorzieningen Voorzieningen worden ingesteld voor (toekomstige) schulden, risico’s, verliezen en egalisatie; De vorming van een voorziening gebeurt ten laste van een doelstelling. De uitgaven worden vervolgens rechtstreeks ten laste van de voorziening gebracht; Op het jaareinde onderbouwing saldo voorziening tbv toekomstige schulden en risico’s (bijv. onderhoudsplan). 13

Transitoria (overlopende posten) Dit betreffen bijv. uitkeringen van Europese en Nederlandse overheidslichamen met een specifiek bestedingsdoel. Kenmerken: bestedingsdoel en terugbetalingsverplichting. Subsidie en realisatie lopen vaak niet synchroon. Op jaareinde vindt toerekening aan juiste boekjaar plaats: Ontvangst subsidie vooraf  Vooruitontvangen bedragen Ontvangst subsidie achteraf  Nog te ontvangen bedragen (stelselwijziging BBV sinds 2008; voorheen via Voorziening middelen van derden) 14

Risico’s  risicoparagraaf Risico’s relevant voor het weerstandsvermogen zijn die risico’s die nog niet anderszins (bijv. via een verzekering, de vorming van een voorziening) zijn ondervangen. Deze risico’s worden opgenomen in de Risicoparagraaf van de Programmabegroting en de Programmarekening. Norm: er is géén algemene landelijke norm betreffende de weerstandscapaciteit (algemene reserves) in relatie tot risico’s. 15

Investeringen (1) Wat is een investering? De aanschaf van een levering of dienst waar je meerjarig nut van hebt. Wat is activeren? Het spreiden van de lasten over meerdere jaren. Dit gebeurt door het opnemen van de investering op de balans (activa), waarna middels kapitaallasten (afschrijving en rente) de kosten over meerdere jaren in de exploitatie worden verdeeld. Voor Delft zijn alle investeringen opgenomen in het investeringsplan of in het vervangingsplan. Actualisatie ervan vindt plaats bij de begrotingsvoorbereiding. 16

Investeringen (2) Wanneer activeren? Richtlijnen zijn opgenomen in het BBV en de financiële verordening. Hierbij gelden o.a. de volgende uitgangspunten: Minimumbedrag € 7.500; Economisch nut (verhandelbaar en kan opbrengst genereren)  verplicht te activeren / geen keuze; Maatschappelijk nut  keuze mogelijk. Voorbeeld economisch nut: zwembad, dat meerjarig nut heeft middels kaartverkoop (hoeft niet kostendekkend te zijn). Voorbeeld maatschappelijk nut: aanleg weg. 17

Spelregels in financiële verordening: Afschrijving en rente (kapitaallasten) worden berekend vanaf 1 januari na ingebruikname investering; Afschrijvingstermijnen per onderwerp vastgelegd. investering afschr4 jaar rente5,00% Boekw.begin investeringafschrrente Boekw.eind kap.lasten jaar jaar jaar jaar jaar Investeringen (3) 18

Gemeentefonds (1) Uitkering van het Rijk voor de uitvoering van taken door de gemeente; Circulaires Min. van Binnenlandse Zaken (mei, september); Delft circa € 116 miljoen per jaar; Algemene uitkering, integratie-uitkering en decentralisatie- uitkering *. * zie ook in 2010 aan raadsleden uitgereikte brochure “De gemeente en haar financiën” en collegebrief met toelichting op Gemeentefonds (DDL 2010 week 46, nr ). 19

Gemeentefonds (2) Algemene uitkering 20 Maatstaven o.a.: -Inwoners / < 20 jaar -Woonruimten -Bijstandontvangers -Lage inkomens -Minderheden