Het Witboek Interne Staatshervorming en de toekomst van de Regionale Landschappen De visie van het Vlaams Overleg Regionale Landschappen (VORL)

Over visie en uitvoering

Vaststelling: er zit leven in het Vlaamse landschap RL’en dragen bij tot meer vitaal landschap Toename richting gebiedsdekkendheid Accentverschuiving van kwaliteitsregio naar samenwerkingsverband rond landschap Nieuwe (ongecontroleerde) initiatieven Overdracht = kans voor doordacht beleidskader voor buitengebied

Stelling 1. Het Vlaamse landschap verdient over de ganse oppervlakte een kwaliteitsinput Belang buitengebied neemt toe voor velen Woon- en belevingsgebied, landbouwgebied, drager biodiversiteit, energieleverancier, … Vraagt werk aan kwaliteit van landschap, natuur en erfgoed RL’en zeer geschikt instrument Kan gebiedsdekkend ingezet worden in Vlaanderen

Stelling 2. Via een drietrapsmodel kwaliteit in het Vlaamse landschap opwaarderen DUITSLANDNEDERLANDFRANKRIJK BELGIË (Wallonië) BELGIË (Vlaanderen) Nationalpark (14) Nationaal Park (20) Parc National (6 + 3) Nationaal Park (1) = Integraal natuurbeschermingsgebied Biosphären- reservat (16) Nationaal Landschap (19) Parc Naturel Régional = Streek met hoge ecologische en/of landschapswaarden Naturpark (104) Pays (>300) Regionaal Landschap (17) = Streek met bijzondere landschappelijke eigenschappen en toeristisch-recreatief potentieel

Stelling 2. Via een drietrapsmodel kwaliteit in het Vlaamse landschap opwaarderen Niveau 1: regionale landschappen staan in voor een algemene opwaardering van de kwaliteit van het landschap, overal in Vlaanderen (afbakening o.b.v. administratieve grenzen). Niveau 2: regionale parken waarin het kwaliteitsniveau rond landschap, erfgoed en natuur hoger is en dus extra – aandacht verdient, maar waarin ook extra mogelijkheden liggen rond vermarkting ervan (afbakening o.b.v. landschapskwaliteit). Niveau 3: nationale parken waarin het kwaliteitsniveau nog hoger is, vooral dan van de natuurwaarden en waarbij een internationaal normenkader (IUCN, Europarcs) gerespecteerd wordt (afbakening o.b.v. natuurkwaliteit).

Stelling 3. Regionale Landschappen: eenheid in verscheidenheid Wettelijke, beleidsmatige en interne verankering wenselijk om met regionale variatie en complexiteit om te gaan Blijvende verankering in het Natuurdecreet Bijkomende verankering in Erfgoeddecreet (en eventueel andere beleidsdomeinen) RL als instrument tussen Vlaams beleid, provincies en lokale uitvoering (vertalen naar eigenheid) Vraag naar erkenning VORL als steunpunt voor interne kwaliteitsverbetering cf. koepelwerking bosgroepen Kennisuitwisseling Gezamenlijke projecten …

Stelling 4. Lokale inbedding en onafhankelijkheid moeten behouden blijven Participatief model met lokale verankering (ook bestuurlijk) = sterkte en te behouden VZW-structuur is daarvoor geschikt Intermediaire positie tussen beleid en bevolking zorgt voor neutraliteit en laagdrempeligheid en is te behouden

Stelling 5. Meer complementariteit tussen instrumenten Buitengebied vraagt om integrale aanpak Afstemming tussen instrumenten wenselijk (met behoud eigenheid) RL’en zijn vanuit participatief model en intermediair karakter geschikt om dit te organiseren

Stelling 6. Zorg voor landschapskwaliteit blijft de kerntaak Bewezen zeer doelmatig instrument voor kwaliteit van landschap en natuur te zijn Trend naar verbreding activiteiten

Stelling 7. Landschapszorg moet leiden tot meetbare resultaten Vrijwilligheid betekent geen vrijblijvendheid Zichtbare resultaten op terrein RL’en kunnen en willen deze ook kwantificeren

Stelling 8. RL’en kunnen en willen kernopdracht rond IHD’s opnemen Witboek 1.Gebiedsgericht SBZ-gebieden buiten natuurkernen 2.Gebiedsondersteunend Buffering Verbinding 3.Soortgericht Met name soorten die (vooral) buiten grote natuurkernen voorkomen

Stelling 9. Behoud van labofunctie voor buitengebied RL’en reeds vaak proeftuin: bosgroepen, landschapsplannen, bedrijfsplanners, fietsroutenetwerk, wandelnetwerken, NP Hoge Kempen, werking autochtone bomen en struiken, … Uitdagingen liggen te wachten: realisatie IHD bij particulieren, alternatieve financiering van landschapszorg, ‘common management’, … Rol als proeftuin behouden

Van visie naar uitvoering Drietrapsmodel als kader Subsidiariteit en verankering Middelen

DUITSLANDNEDERLANDFRANKRIJK BELGIË (Wallonië) BELGIË (Vlaanderen) Nationalpark (14) Nationaal Park (20) Parc National (6 + 3) Nationaal Park (1) = Integraal natuurbeschermingsgebied Biosphären- reservat (16) Nationaal Landschap (19) Parc Naturel Régional = Streek met hoge ecologische en/of landschapswaarden Naturpark (104) Pays (>300) Regionaal Landschap (17) = Streek met bijzondere landschappelijke eigenschappen en toeristisch-recreatief potentieel Drietrapsmodel

Subsidiariteit en verankering Blijvende verankering in Natuurdecreet Bepaalt corebusiness: werken rond natuur en landschap Biedt kader voor participatief democratisch model Bijkomende verankering in Landschapsdecreet, Erfgoeddecreet en Plattelandsontwikkeling VORL als Vlaams steunpunt Regionale Landschappen

Loon naar werk Basisfinanciering Huidige volstaat niet voor basiswerking Vermindert stelselmatig door besparingen, toename aantal RL’en zonder toename middelen, geen verrekening indexering en anciënniteit Pleidooi voor snelle zekerheid rond basisfianciering die ook effectief volstaat voor basiswerking Verbrede financiering voor verbrede werking Loon voor meetbaar werken (projectniveau buiten basisfinanciering)

Mogelijke efficiëntiewinst Erkenning en evaluatie Momenteel zware (jaarlijkse) procedure Zowel voor RL’en (2 maand) als administratie (toetsing UB, timing) Afstemming met bosgroepen (samenwerking / complementariteit vs. onafhankelijkheid) Organisatie Huisvesting, loket, bibliotheek, data, … Inhoudelijke samenwerking Projecten, thematisch, focusgebieden, aanbestedingen, … Communicatie

Link met Vlaamse beleid Cf. visie en drietrapsmodel Kader, niet enkel voor RL’en maar voor alle beleidsniveaus Duidelijkheid voor partners Provincie als niveau erkenning en subsidiëring Link met Vlaanderen (en Europa) niet doorknippen Succesvol internationaal model Deel van beleidskader blijft Vlaams en Europees (b.v. IHD’s, landschapsdecreet, …) Instrument te succesvol om te laten divergeren

Vragen?