Initiatieven en marktontwikkelingen Ter verbetering afvalscheiding 2

Inhoud Hubert Baardemans, directeur Van Gansewinkel Overheidsdiensten Over Van Gansewinkel Enkele kaders vanuit rijksoverheid Initiatieven en ontwikkelingen in Nederland Toepassingen Den Haag

Over Van Gansewinkel 4

Van Gansewinkel Footprint Kernfeiten & cijfers VOERTUIGEN MARKT- LEIDER IN DE BENELUX bijna €1,0 MILJARD OMZET MEDEWERKERS (EXCL. TEMPS) BIJNA 2 MILJOEN HUISHOUDENS 8,4 KLANT TEVREDENHEIDS CIJFER MEER DAN B2B KLANTEN 1,19 MTON CO 2 VERMEDEN IN DE KETEN

Onze bijdrage aan duurzaamheid Bijna tweederde van al het ingezamelde afval wordt omgezet in secundaire grondstoffen Nog eens bijna 30% wordt omgezet in (duurzame) warmte, stoom en elektriciteit Afval? Grondstoffen! 64,9% 17,7% 10,3% 7,1% Van afvaldienstverlener tot grondstoffenleverancier ██Tweede leven als grondstof ██Groene energie ██Grijze energie ██Overig

Enkele kaders vanuit de Rijksoverheid 7

Ladder van Lansink (Afvalhiërarchie) Basis Nederlands afvalbeheer (1979) Trede 1preventie Trede 2ontwerp voor preventie/nuttige toepassing Trede 3nuttige toepassing door producthergebruik Trede 4nuttige toepassing door materiaalhergebruik Trede 5nuttige toepassing als brandstof (energieopwekking) Trede 6verbranden als vorm van verwijderen Trede 7storten Verder uitgewerkt in wetgeving, richtlijnen per afvalstof.

Even wat (afgeronde) cijfers in perspectief Totaal tonnage afval in Nederland:60 miljoen ton Aandeel tonnage huishoudelijk afval in Nederland8,5 miljoen ton Totaal tonnage huishoudelijk afval Den Haag0,15 miljoen ton Scheiding gemiddeld Nederland50% (doelstelling 75% in 2020) Scheiding Den Haag30% Restafval in kg per inwoner gemiddeld NL: 187 kg (doelstelling < 100kg) Restafval in kg per inwoner in Den Haag: 284 kg

VANG ( van Afval naar Grondstof) 10 Hoogbouw- klasse Percentage hoogbouw Gewogen gemiddelde productie restafval per hoogbouwklasse (kg/inw/jr) in 2013 Huidige best practice per hoogbouwklasse in 2013 (kg/inw/jr) Richtlijnen voor 2020 per hoogbouwklasse (kg/inw/jr) Ameer dan 60% Bvan 35% tot 60% Cvan 25% tot 35% Dvan 15% tot 25% Eminder dan 15%19731 In het landelijke programma Van Afval Naar Grondstof (VANG) heeft de staatssecretaris gesteld dat 75% van het huishoudelijk afval moet worden gescheiden. Dit doel is uitgewerkt tot een doelstelling van maximaal 100 kilogram huishoudelijk restafval per inwoner per jaar. Om dit doel gezamenlijk te behalen zijn richtlijnen opgesteld waarbij gemeente zijn gedifferentieerd naar hoogbouwklasse. Zie bovenstaande tabel. Den Haag: hoogbouwklasse A

Verbrandingsbelasting Vanaf 1 april 2014 is er een heffing op het storten van afval ingevoerd van 17 euro per ton. Hiermee is niet de beoogde 100 miljoen euro per jaar aan belastinginkomsten gegenereerd en het leidt niet tot het gewenste vergroenend effect. Het Planbureau voor de Leefomgeving is daarom door de staatssecretaris van Financiën gevraagd onderzoek te doen naar alternatieven. Deze zijn uitgewerkt in het rapport Opties voor een afvalstoffenbelasting. Mede op basis van de resultaten van dit rapport heeft staatssecretaris Mansveld in juli 2014 het voorstel gedaan om niet alleen het storten van afval, maar ook het verbranden te belasten. De recentelijk ingevoerde verbrandingsbelasting bedraagt 13 euro per ton bedragen. Naast het genereren van inkomsten voor de staatskas, zou het belasten van verbranding moeten leiden tot een impuls voor recycling.

Verpakkingen / plastic Vanaf 2015 hebben gemeenten zelf de verantwoordelijkheid om de hele keten voor inzameling, transport en verwerking van kunststof verpakkingsafval te regelen. Hier staat wel een vergoeding tegenover (gefinancierd vanuit verpakkingsindustrie) Drankverpakkingen mogen recent eveneens worden ingezameld bij het verpakkingsafval (“PMD inzameling”) Pilot aanpak zwerfafval aanstaande Discussie rondom verbod op plastic tasjes

Initiatieven en ontwikkelingen 13

Inzamelmethodieken / innovaties Omgekeerd inzamelen Bij omgekeerd inzamelen (ook wel gespiegeld inzamelen genoemd) wordt gescheiden (waardevol) afval (frequent) aan huis ingezameld. Het aanbieden van (waardeloos) restafval wordt “bemoeilijkt’ (brengen) door inwoners gebruik te laten maken van ondergrondse verzamelcontainers Grondstoffencontainers Bij de grondstoffencontainer worden droge, herbruikbare afvalcomponenten via één minicontainer ingezameld. Na inzameling wordt het ‘afval’ in de verschillende componenten gesorteerd, waarna hergebruikt als grondstof mogelijk is

Inzamelmethodieken / innovaties Diftar Diftar staat voor geDIFferentieerde TARieven. Hierbij betalen burgers naargelang de hoeveelheid (rest)afval dat zij aanbieden. Afrekening kan plaatsvinden op basis van het aangeboden gewicht, het aangeboden volume, het aantal keer dat wordt aangeboden of een combinatie hiervan Belonen Een geheel andere invulling van de grondstoffenbenadering is het uitkeren van een vergoeding voor gescheiden aangeboden afval. De waarde van afval staat hierbij centraal. Een concept dat hier invulling aan geeft is ‘Afval Loont’.

Inzamelmethodieken / innovaties Mechanische nascheiding Bij nascheiding worden herbruikbare afvalstoffen uit ongesorteerd ingezameld afval gehaald Organische nascheiding Behalve mechanische verbeteringen, bieden ook andere methoden nieuwe mogelijkheden voor nascheiding. Dong Energie heeft in Denemarken een installatie ontwikkeld waarin organisch materiaal en papier in huishoudelijk restafval, in een enzymenreactor worden omgezet in warmte en gas. Dit levert een restproduct (plasticstroom) op dat eenvoudig verder mechanisch is te scheiden in herbruikbare stromen

Lastige stromen in het Huishoudelijk afval Luiers en andere incontinentiestromen; Omdat het milieuvriendelijker omgaan met incontinentiemateriaal, waaronder luiers, past binnen het streven een circulaire economie te realiseren, zal staatssecretaris Mansveld het ministerie van Infrastructuur en Milieu samen met de NVRD onderzoek laten doen naar het recyclen van luiers. Matrassen; Op dit moment staan matrassen niet op de lijst met afvalstromen die gemeenten verplicht gescheiden moeten inzamelen. Door matrassen gescheiden in te zamelen, zouden secundaire grondstoffen ontstaan: textiel, schuim, latex en metaal

-> Als antwoord op doelstelling 75% scheiding in 2020! inzetten op verbetering van het scheidingsgedrag van bewoners (in huis) o Voorbeeld: ROVA gemeenten “pilot ” afval = grondstof ( grondstoffenbenadering) o Voorbeeld: manifest SRE gemeenten “5% restafval in 2020” beleidskeuze “halen of brengen” o Nieuw inzamelsystematiek: toename keuze voor omgekeerd inzamelen en PMD inzameling Tendens bij gemeenten 18

Toepassingen in Den Haag 19

Keuzes / mogelijkheden ter verhoging scheiding Communicatie directer met / dichter bij de burger Afvalcoaches (positief effect op bijplaatsingen) Situationeel faciliteren: bijvoorbeeld grofvuil’locaties’ op avonden Per stadsdeel keuze maken; geen 1 beleid maar maatwerk afhankelijk van type bebouwing, inzamelmogelijkheden (wellicht per stadsdeel) Bron -of nascheiding (verwerkingscontract AVR eindigt 2020; kans?) Bron: waar mogelijk aan huis (waardevolle stromen) Na: technologische ontwikkeling op gebied van droge en natte nascheiding

Keuzes / mogelijkheden ter verhoging scheiding Beleid afvalbrengstations (ABS) Inrichting Uitenhagestraat (nieuw ABS) Keuze voor 4 e ABS op strategische locatie? (Ypenburg / Leidschenveen?) Uitbreiding activiteiten op ABS in samenwerking met Haeghe groep en Coolrec (voorbewerking AEEA stroom) rekening houdend met de zogenaamde Weelabex wetgeving per 1 juli 2015 (certificering nodig) WEEE: Waste of Electrical and electronic equipment Labex: Label of Excellence Financiële of fysieke sturing Financieel via Belonen: Afval Loont! of via straffen: Diftar Fysiek: via omgekeerd inzamelen (waar mogelijk; ter vervanging h-a-h inzameling restafval)

Overige zaken inzameling Den Haag Vermindering CO2 / verkeerscongestie binnenstad oplossing voor de ‘de laatste kilometer’ Initiatief TLN in samenwerking met haar leden Participatiewet Afval Loont Uitbreiding activiteiten op gebied van inzameling en verwerking AEEA stroom (zogenaamde WEEELabex wetgeving; 1 juli 2015) WEEE: Waste of Electrical and electronic equipment Labex: Label of Excellence