1 De ngo-wereld ngo-federatie Vlaamse federatie van ngo’s voor ontwikkelingssamenwerking BTC-Infocyclus 10 november 2013

2 Inhoud  Ngo’s en andere actoren  De ngo-sector  Uitdagingen

3 Inhoud  Ngo’s en andere actoren  De ngo-sector  Uitdagingen

4 4 pijlers van Belgische OS Indeling volgens Patrick Develtere, HIVA 1 e pijler Directe bilaterale OS  staat tot staat 2 e pijler Multilaterale OS  België via internationale organisaties 3 e pijler Gespecialiseerde actoren  “klassieke” ngo’s & andere actoren 4 e pijler Niet-domeinspecifieke (nieuwe) actoren:  particuliere initiatieven, bedrijven, vakbonden, mutualiteiten, scholen,...

5 Officiële Belgische Ontwikkelingshulp (ODA) in Mio€ (totaal = Mio€) Bron

6 Directie Generaal Development in Mio€ (totaal = 912 Mio€) Bron

7 DGD Niet-gouvernementele samenwerking in Mio€ (totaal = 233 Mio€) Bron Ontwikkelingssamenwerking/Cijfers

8 Inhoud  Ngo’s en andere actoren  De ngo-sector  Uitdagingen  Historisch  Foto vandaag  Financiering  Inzet coöperanten

9 Historisch: 5 generaties (Gregor Stangherlin) : voorlopers en humanitaire ngo’s : ontwikkelings hulp-ngo’s : Derde Wereld- ngo’s 1985 – 2000: “Technici Zonder Grenzen” 2000 – nu: “4de pijler” + netwerken

10 Diversiteit (’versnippering’) Intern: verzuiling, regionalisering  veel (kleine) ngo’s Extern:  veel ≠ werkdomeinen in het Zuiden: civiele maatschappij, landbouw, gezondheid, onderwijs, kinderrechten, (sociale) economie, water, leefmilieu, justitie en MR, democratisering, noodhulp en rehabilitatie, vredesopbouw en conflictpreventie..  veel ≠ actiedoelstellingen in het N oorden: educatie, bewegingsopbouw, beleidsbeïnvloeding, mobilisatie, netwerking, onderzoek, capaciteitsversterking

erkende ngo’s Cement = medefinanciering door Belgische federale overheid Cement = politiek handvest: “omdat honger een onrecht is” Opdrachten - politiek werk - campagnes - fondsen werven - draagvlak versterken - partners steunen Opdrachten - Belangen verdedigen - Kwaliteit verbeteren - Diensten verlenen

12 Specificiteit van ngo’s Visie structurele internationale samenwerking coherentie van beleid behoeften-  rechtenbenadering perspectief van duurzame ontwikkeling Legitimiteit deel van het maatschappelijk middenveld partnerschap met het Zuiden expertise - professionaliteit

13 4de pijler Vermaatschappelijking van OS Een groot gevoel van betrokkenheid (rechtstreeks contact - buikgevoel) Vernieuwende werkvormen (antwoord op dadendrang) Zoeken hoe het eigen kunnen in te zetten in/voor het Zuiden Ondernemerscultuur Win-win, het mag plezant zijn

14 Meer weten?

15 Financiering van ngo’s 1. Eigen middelen 2. Subsidies België Projecten en Programma’s Belgisch Fonds voor Voedselzekerheid Humanitaire hulp Synergie Vlaanderen Steden en Gemeenten Europa ngo-basiserkenning programma- erkenning Fiscale attesten

16 Samenstelling van de inkomsten (cijfers 2012)

17 Samenstelling van de inkomsten (cijfers 2012)

18 Top 10 inkomsten 2012

19 Samenstelling eigen middelen (cijfers 2012) totaal €

20 Samenstelling subsidies (cijfers 2012) totaal = €

21 Werken in het Zuiden – 2012 (bron: ngo-openboek)

22 Top 10 van ngo’s die uitzenden Bron: enquête bij de Belgische ngo’s die uitzenden, toestand op 1 maart 2009, ngo-federatie & Acodev organisatieNoord coöperantenZuid coöperantenTotaal% in de sector MSF / AZG421 75% % 56157,5% VOLENS69 76% 22 34% 919,3% HANDICAP INT47 90,4% 5 9,6% 525,3% Broederlijk Delen38 82,6% 8 17,4% 464,7% TRIAS23 95,8% 1 4,2% 242,5% Croix Rouge Belge23 100% 0 0% 232,4% Oxfam Sol16 100% 0 0% 161,6% Caritas16 100% 0 0% 161,6% Damiaan actie12 100% 0 0% 121,2% Protos12 100% 0 0% 121,2% Totaal ,5%

23 Aantal ngo-coöperanten

24

25 Werken in het Noorden Directeur/Algemeen Secretaris Coördinator-directeur Coördinator (diensthoofd in grote ngo’s / vzw’s) Verantwoordelijke beleidsbeïnvloeding Expert Verantwoordelijke fondsenwerving Projectbeheerder Animator in Ontwikkelingseducatie Communicatiemedewerker Medewerker personeelsdienst Logistiek projectbeheerder Boekhouder Informaticus Assistent 1 (Bv. Hulpboekhouder, Assistent coördinator) Documentalist Assistent 2 (Bv secretariaatsmedewerker) Onderhoudsmedewerker

26 Leeftijdscurve Noord – 2012 (bron: ngo-openboek)

27 Inhoud  Ngo’s en andere actoren  De ngo-sector  Uitdagingen

28 Ngo’s onder druk 1.Vragen bij specificiteit, meerwaarde van ngo’s ngo’s moeten een duidelijke visie hebben op hun eigen rol als autonome actoren voor OS o eigen onderscheidende waarden o unieke rol en toegevoegde waarde o mandaat en legitimiteit Nood aan draagvlak en erkenning van de eigen identiteit door de samenleving o perceptie door publiek  structurele rol

29 Ngo’s onder druk 2.Roep om transparantie /accountability/ zichtbare resultaten Accountability t.a.v. wie? donateurs, subsidiërende overheid, partners, ’begunstigden’..? Strakke resultaatgerichtheid en doorgedreven effectiviteitslogica zijn niet te rijmen met complexe processen van sociale transformatie en democratisering van de samenleving Gevaar dat ngo’s risico-vermijdend gedrag gaan vertonen en op de duur hun transformatie-agenda opgeven! Alternatieve verantwoordingsmechanismen nodig die recht doen aan waarden, strategische doelen en lange termijnperspectief van ngo’s

30 Ngo’s onder druk 3.Toenemende afhankelijkheid van schaarser wordende federale subsidies Nieuwe actoren – toenemende concurrentie Mogelijke effecten van donor-gestuurde financieringslijnen (projectoproepen) op de autonomie en identiteit van ngo’s? Aantasting van ons initiatiefrecht? Instrumentalisering? Nadruk op het zo goed mogelijk leveren van (voor de overheid interessante) diensten? Wat onderscheidt ons dan nog van andere actoren? Komen we nog aan onze eigen doelstellingen toe? Hoe groot is het gevaar dat we onze onderscheidende kenmerken en natuurlijke voordelen als ngo verliezen?

31 Ngo’s onder druk Veranderde context, wijzigende rol, maar de visie volgt niet Gevaar dat we onze geprivilegieerde plaats als actoren voor maatschappelijke verandering verliezen? Nood aan een herijkte visie op de rol/de relevantie van ngo’s

32 Draagvlak brokkelt af ? Barometer PULSE Kennis & vertrouwdheid Empathie t.o.v. armoede in het Zuiden Basishouding t.o.v. OS (relevantie, effectiviteit) Motieven en opinies over vorm & actoren (waarom, hoe en wie?) Geefgedrag & andere vormen van inzet

33

34

35

36

37 Geschiktheid van de actoren

38

39

40 Aanbevelingen draagvlakversterking Sterker uitwerken van Theory of Change en inzetten op effectmeting = weten wat werkt. Beperkte middelen investeren in de juiste dingen! Transparantie over resultaten, impact & complexiteit van de problematiek, risicovolle omgeving  goed nieuws show. Geloofwaardigheid bij het publiek!

41 Spanningsvelden > 4 assen gemeenschappelijkheid diversiteit autonomie innovatie leren afhankelijkheidcontinuïteit verantwoorden