1. Hoe actief is de aarde?

1. Waar komen aardbevingen en vulkanen voor?

Vulkanisme Erta Ale Ethiopië Bardarungha IJsland

Aardbevingen Kobe Japan 1995 San Francisco USA 1906

Aardbevingen Alaska 2002 Denali breuklijn Trans Alaska pipeline ter hoogte van de Denali Fault

Besluit: Aardbevingen en vulkanen komen samen voor op lange lijnstructuren.

Gebergten in de oceaan Gebergten Diepzeetroggen

Besluit: De lange lijnstructuren vallen samen met: - jonge gebergten - diepzeetroggen - mid-oceanische ruggen. Uitzonderlijk komen er vulkanen voor die niet op die lijnstructuren gelegen zijn.

2. Welke gevolgen hebben aardbevingen

Izmit 17/08/99 Zware aardbeving in West-Turkije Istanbul IZMIT Anatolië Zee van Marmara West-Turkije

Izmit 17/08/99 Zware aardbeving in West-Turkije Primaire gevolgen: -veel slachtoffers -breuken en verzakkingen -overstromingen -schade aan huizen -schade aan infrastructuur

Izmit 17/08/99 Zware aardbeving in West-Turkije Secundaire gevolgen: -uitvallen van de elektrische stroom -breken van de waterleiding -uitbreken van branden -daklozen -hongersnood -uitbreken van ziektes

0_____1____2____3____4____5____6____7____8____9____10 Schaal van Richter 0_____1____2____3____4____5____6____7____8____9____10 X10 Logaritmische schaal!

Izmit 17/08/99 Zware aardbeving in West-Turkije Pagina 143

Izmit 17/08/99 Hoe lang duurt een aardbeving?? 45sec tot 1minuut Blijft het bij één beving? Meestal komen er nadien nog een aantal naschokken. Door de beving ontstond een breuklijn. Wordt die op bron 4 weergegeven door lijn 1, 2 of 3? Lijn 1 Over hoeveel meter was de bodem ongeveer verzakt? 2 à 3m Waarom liep tijdens diezelfde aardbeving het ene gebouw meer schade op dan het andere? De gebouwen worden niet altijd gezet volgens de bouwvoorschriften en dit om besparingen te doen op de bouwkosten. Met de schaal van Richter. Hoe geven we gewoonlijk de kracht aan van een aardbeving? Waarom kan je met de schaal van Richter geen oordeel vellen over de ernst van de vernielingen? De ernst van de vernielingen hangt af van de manier van bouwen en van de bevolkingsdichtheid. Dit verschilt sterk van streek tot streek. Hoeveel keer zwaarder is een aardbeving met kracht 8 dan een aardbeving met kracht 6? 10 x 10 = 100 keer Verklaar nu waarom aardbevingen in België zeldzaam zijn. België ligt op een behoorlijke afstand van een belangrijke breuklijn in de aardkorst.

Nieuwsblad 13/01/15 Waarom worden wij dat niet gewaar? Aardbevingen met een magnitude 1 à 2 op de schaal van Richter zijn voor de mens niet voelbaar. Typische schade aan huizen bij een lichte aardbeving in België.

Aardbevingen registreren seismogram seismograaf

Drie soorten aardbevingsgolven

Afstand bepalen tot de aardbevingshaard Dt Dt

De sterkte of magnitude van een aardbeving bepalen Schaal van Richter A D M = log A/T + logD + 3.3 T A =15mm T = 40s D = 4min 4min 3000km 27° M = log15/40 + log27 +3,3 M = 4,3

3. Hoe is de aarde opgebouwd?

primaire golven secundaire golven schaduwzone: door breking op vloeibare buitenkern schaduwzone: geen verplaatsing door vloeibare buitenkern

Verplaatsing primaire golven IZMIT 103° schaduwzone 143°

primaire golven secundaire golven verplaatsing aardbevingsgolven opbouw van de aarde

Bouw van de aarde

opbouw van de aarde litho-sfeer vast vast buitenmantel vast 5à10km litho-sfeer 3,0kg/dm3 vast 30à 60km vast 2,7kg/dm3 buitenmantel 100km 3,3kg/dm3 1200°C vast taai vloeibaar=plastisch asthenosfeer 600km 3,3 à4,3kg/dm3 1400°C 3000°C binnenmantel 2200km 4,3à5,4kg/dm3 3000°C vast buitenkern 9,5à11,5kg/dm3 3500°C 2300km vloeibaar 5000°C binnenkern 1200km 12kg/dm3 vast

toename druk temperatuur toename

4. ISOSTASIE

bedekking met ijs lithosfeer zakt ijs smelt af lithosfeer stijgt per jaar 8mm in 10000 jaar = 80000 mm of 80m

Doorsnede A - B

Doorsnede A - B West-Siberisch laagland Golf van Bengalen Kunlun Shan Himalaya N S km Altaj Hoogland van Tibet Noordelijke IJszee Bengalen 10 5 20 40 60 km

Isostatisch evenwicht Hoe hoger het reliëf hoe dikker de aardkorst.