Dingen in de kring van nonverbaal naar verbaal en weer terug Suzanne van Norden en Lucie Visch Workshop Een vluchteling / asielzoekerskind in de groep LOWAN 11 april 2016

Taalonderwijs aan nieuwkomers / neveninstromers Enkele uitgangspunten: Begin met luisteren en nonverbale reacties uitlokken Zorg voor veel taalaanbod Koppel taalaanbod aan visueel materiaal en handelingen Waardeer elke poging tot communicatie positief Laat kinderen leren van andere kinderen Koppel lezen en schrijven aan mondelinge taal Maak gebruik van de universele schrijftaal: tekenen Zorg voor aansprekende onderwerpen Meedoen, associaties, plezier en communicatie gaan vóór correct taalgebruik Extra effect: Nieuwkomers voelen zich deel van een groep en maken contact met andere kinderen

Taaltekening groep 2: de leerkracht voert een gesprekje en schrijft bij

Taaltekening groep 3: combinatie van tekenen, zelf schrijven en bijschrijven

Taaltekening groep 7: zelf tekenen en schrijven

Dingen in de kring: voorbeelden van een werkwijze We hebben voorbeelden gegeven van activiteiten met voorwerpen lepels doorgeven en bekijken In tweetallen elkaar vertellen en laten zien wat je er een keer mee hebt gedaan categorieën maken in groepjes tekenen in klein hokje (voorwerp) plus groot hokje (wat doe je er mee) vragenkring n.a.v. voorwerpen uit je tas

Schrijven koppelen aan vertellen en tekenen Eerst vertellen in de kring en in tweetallen Tekenen als een opstapje naar schrijven toe Teksten zijn communicatiemiddel, de inhoud staat centraal Interactief begeleiden tijdens het schrijven Een tekst hoeft niet in een keer goed te zijn Teksten aan elkaar voorlezen en er vragen over stellen

Groep 3: zelf een zin schrijven

Groep 4: opbouw van een verhaal

Principes van de werkwijze Voorwerpen zijn aanleidingen om over eigen ervaringen te vertellen Iedereen kan over eigen ervaringen vertellen Het gaat om associaties, niet om definities of correcte antwoorden, dus alles is goed Verschillende werkvormen in de kring, dus niet alleen vertellen maar ook tekenen, uitbeelden en schrijven De leerkracht doet zelf ook mee

Werkvormen Vertelkringen Vragenkringen Uitbeelden Categoriseren Tweetalgesprekjes Tekenlijstjes Doorgeeflijstjes / doorgeeftekeningen Taaltekeningen Woord/zin/tekst schrijven Voorlezen en laten zien

Voorbeelden van activiteiten 1.In de kring gaan zitten op kleur sokken of soorten schoenen (of ander zichtbaar criterium) 2.Voorwerpenverzameling een voor een uit tas halen en laten benoemen, op tafel of kleed in de kring neerleggen 3.Kriskras beurten: een voorwerp pakken en er een beweging mee maken, of: 1 voorwerp doorgeven, beweging maken, benoemen 4.Voorwerpen twee aan twee bij elkaar laten leggen door kinderen, eerst zonder uitleg, kinderen vragen om geplaatste voorwerpen te verplaatsen, uitleg er bij 5.Beurten: kies een voorwerp en laat zien en/of vertel waar je dat voorwerp een keer gezien hebt en wat je er mee gedaan hebt, vragen stellen 6.Tekenlijstje maken van drie voorwerpen waarmee je een keer iets gedaan hebt of die je gezien hebt 7.Een van de drie voorwerpen kiezen, vertel of beeld uit aan je buur (enkele minuten per beurt) 8.Tekenen in kader: waarover je vertelde 9.Schrijven: tekst er bij schrijven, of laten schrijven door de leerkracht (mag eventueel in eigen taal) 10.Teksten/tekeningen delen in de kring en vragen laten stellen

Begeleiding en verder lezen Wij bieden een scholings- en begeleidingsaanbod op maat, voor teams en individuele leerkrachten, eventueel met voorbeeldlessen in de klas. Lucie Visch Suzanne van Norden Liesbet Bool (koppeling taal/drama) Contact: Lezen over taalrondes, eigen ervaringen, goede onderwerpen, lijstjes, vraagstellingen, taaltekeningen, teksten schrijven, spel en nog meer: Norden, S. van. (2004). Taal leren op eigen kracht. Assen: Van Gorcum Norden, S. van (2014). Iedereen kan leren schrijven. Schrijfplezier en schrijfvaardigheid in het basisonderwijs. Bussum: Coutinho Visch, L. (2005). In een plas zag ik de lucht, gedichten schrijven met kinderen. Amsterdam: stichting Taalvorming Bool, L. (2008.) Spelen om te vertellen, taal en toneel. Amsterdam: stichting Taalvorming