Wat gebeurt er in de hersenen als we lezen of schrijven?
vlak pardoes struigom stoekan mousserend cantate hate speech private banking billijken minimummummificatie
Eenkanaalsmodel (single route model) Letter voor letter naar klanken omzetten. Wat verwacht je? -Bekende en onbekende woorden lees je even snel. (-) -Woorden met digrafen (ui, oe, th) lees je langzamer dan woorden zonder digrafen. (-) -Niet-klankzuivere woorden (mousserend, privacy) lees je langzamer dan klankzuivere woorden. (-) -Optisch lastige woorden (minimummummie) lees je langzamer dan optisch makkelijke woorden. (+) -Klankzuiver gespelde talen hebben minder sprekers met lees- en schrijfproblemen. (+)
Tweekanaalsmodel (dual route model) Letter voor letter naar klank omzetten, en: Bekende woorden/woordgroepen meteen herkennen. Wat verwacht je? -Bekende woorden herken je sneller dan onbekende. (+) -Bekende woorden met digrafen lees je even snel als woorden zonder digrafen. (+) -Niet-klankzuivere woorden lees je even snel als klankzuivere woorden. (+) -Optisch lastige woorden lees je even snel als optisch makkelijke woorden. (-) -Klankzuivere talen geven niet per se minder lees/schrijfproblemen dan onregelmatig gespelde talen. (-)
Dyslexie Eenkanaalsmodel: ontcijferprobleem. Ja, dat kan. Als letters op elkaar lijken, hebben we een probleem. Onregelmatig gespelde woorden zijn lastig. Tweekanaalsmodel: woordbeeldvormingsprobleem, woordbeeld blijft niet hangen (hij hout, ze bleift, waagon)
Dyslexie Soms bij volwassenen: dyslexie met behoud van woordbeeldherkenning: – Geen probleem met ‘mousserend’, ‘privacy’, ‘minimum’. – Wel een probleem met ‘digitenne’, ‘slimmetje’, ‘Jochanita’.