Wat voedt jou, deel 2 Les 2

Herhaling Functie van de mondholte: Latijnse naam voor de mondholte: Waar komt speeksel vandaan? Waar bestaat speeksel uit? Primaire smaken die de tong kan waarnemen:

Hier vul je samen met de leerlingen de onderdelen in door op het digibord te schrijven met C-tools.

Slokdarm en maag

strottenklepje omhoog Tong Voedsel strottenklepje omhoog Tong keelholte Slokdarm- sluitspier contraheert Strottenhoofd luchtpijp slokdarm Naar longen Naar maag Figuur 41.11 Van mond tot maag: de slikreflex en slokdarmperistaltiek

Slokdarm- sluitspier contraheert strottenklepje naar beneden Voedsel Strottenklep omhoog Tong Keelholte Slokdarm- sluitspier contraheert strottenklepje naar beneden Strottenhoofd luchtpijp slokdarm Slokdarm- sluitspier ontspannen Naar longen Naar maag Figuur 41.11 Van mond tot maag: de slikreflex en slokdarmperistaltiek

Strottenhoofd klepje omhoog Voedsel Strottenhoofd klepje omhoog Tong Stottenhoofd klepje omhoog keelholte Slokdarm- sluitspier contraheert strottenklepje naar beneden Slokdarm- sluitspier contraheert Strottenhoofd Luchtpijp slokdarm Slokdarm- sluitspier ontspannen Naar longen Naar maag Ontspannen spieren Gespannen spieren Ontspannen spieren sluitspier ontspannen Figuur 41.11 Van mond tot maag: de slikreflex en slokdarmperistaltiek Maag

Wie kan het hier navertellen en aanwijzen op het bord ?

Slokdarm (Oesophagus) De slokdarm is een 25 cm lange, gespierde transportbuis tussen keelholte en maag Functie: het voedsel uit de keelholte naar de maag transporteren. Voedselpassage duurt ± 10 sec.

De slokdarm produceert geen enzymen De vertering van zetmeel door speekselamylase gaat wel door Van binnen naar buiten is de opbouw van de slokdarmwand slijmvlies bindweefsellaag spierlaag

De maag (ventriculus) Sterk verwijd deel (1500 ml. volume) van het spijsverteringskanaal met de functies: - tijdelijke opslagplaats - kneden en mengen van voedsel met het maagsap - maagsap afscheiden - het voedsel continu in kleine porties doorgeven aan de dunne darm

Wandlagen waaruit de maag is opgebouwd - Slijm laag, bindweefsellaag, spierlaag

maagslijmvlies Sterk geplooid wanneer de maag leeg is Maagklieren die maagsap maken Het slijm beschermt de maagwand Hoofdcellen scheiden inactieve pepsinogeen af, dat geactiveerd wordt tot pepsine als het gemengd wordt met zoutzuur Pepsine (peptase) is een pro-enzym dat tijdens de vroegste stadia van de spijsvertering in de maag eiwitmoleculen splitst zodat eiwitten kunnen worden afgebroken/verteerd tot enkel nog vrij lange aminozuurketens, polypeptiden genoemd (vertering van eiwitten is nu voltooid). Maagsapklieren produceren geen pepsine maar pepsinogeen, een inactief enzym (pepsine is normaal gezien in de vorm van pepsinogeen aanwezig). Pepsinogeen kan door bepaalde cellen in de maagwand (hoofd- of kliercellen), naast zoutzuur en slijm worden afgescheiden, dit vormt samen met gastrine het maagsap/maagzuur. Het sterk toenemen van de hoeveelheid maagzuur in de maag, waardoor een sterk zuur milieu in de maag ontstaat waardoor Pepsine werkzaam wordt, aangezien pepsine alleen werkzaam is in een sterk zuur milieu (pH-optimum 2,5). Pepsine kan ook zelf pepsinogeen activeren. Het activeren van pepsinogeen is dus een proces dat zichzelf versterkt, een dergelijk proces wordt positieve terugkoppeling genoemd. Wanneer het zure voedsel uit de maag, in kleine hoeveelheden in de twaalfvingerige darm aankomt, stopt de werking van pepsine na enige tijd, aangezien de twaalfvingerige darm het voedsel licht basisch maakt, waardoor pepsine weer het inactieve pepsinogeen wordt. Wanneer pepsinogeen in een milieu terecht komt met een hoge zuurgraad, wordt het weer omgezet in het actieve pepsine. Pepsine is een agressief enzym dat gemakkelijk de eigen maagwand kan oplossen, de maagwand is echter bekleed met een dikke slijmlaag die de maag ook beschermt tegen andere enzymen zoals lipase en eventueel gal bij galbraken.

De maag bestaat uit de volgende delen: maagmond maagzak maaglichaam maagholte maagportier

maagsap Maagsap (1500ml./etmaal) bestaat uit: - zoutzuur - pepsine Bacteriën die eventueel mee komen met voedsel of speeksel worden gedood Aanmaak ‘Intrinsieke factor’

Weefselhormoon: gastrine

Maagzweer Maagzweer: beschadiging van het slijmvlies. Meest voorkomende oorzaak: infectie door helicobacter pylori bacterie. Andere gevolgen kunnen zijn: - overmatige productie van zuur - onvoldoende productie van slijm dat de maag tegen dit zuur beschermd.