voor duurzame gedragsverandering Martin Appelo, 17-1-14 Wat is er nodig voor duurzame gedragsverandering Martin Appelo, 17-1-14

Herkent u dit?

Of dit?

Met hoeveel % van uw cliënten hebt u gedoe over verandering?

Waarom veranderen mensen niet (duurzaam)

‘Als u zo doorgaat’

Het is volbracht

De eeuw van de amoebe ‘We zien wel’

Waarom veranderen mensen niet (duurzaam) Ideologie vs wetenschap

Prochaska & DiClemente een model voor verandering precontemplatie (ontkenning), contemplatie (nadenken over verandering), voorbereiding, actie en stabilisatie. basis van Motivational Interviewing (Miller & Rollnick) Maar: De 5 fasen zijn nooit aangetoond Ook in de VS komt maar 1 op de 5 verslaafden duurzaam van zijn verslaving af Littell, J. & Girvin, H. (2002). Stages of change: A critique. Behavior modification,26,2,223-272.

Wetenschappelijk Fundament Er is geen enkel bewijs dat we op de goede weg zijn!!

13% van de studies naar bewegen en diëten vindt een succesje op de langere termijn 2/3 doet geen follow-up meting - Succes alleen bij intensieve (1:1) en langdurige (> 6mnd) begeleiding Fjeldsoe, B., Neuhaus, M., Winkler, E. & Eakin, E. (2011). Systematic review of maintenance of behavior change following physical activity and dietary interventions. Health Psychology, 30, 1, 99-109.

Het Gelaagde Brein 3. Neo cortex Mens 2. Limbische systeem Zoogdier Reflectie: denken en taal Mens (hogere zoogdieren) ‘Het is (on)verantwoord’ 2. Limbische systeem Basis emoties: beloning en straf Zoogdier (lagere zoogdieren) ‘Ik vind het gewoon (niet) lekker’ Hersenstam / Ruggenmerg Reflexen: automatisering Reptiel ‘Ik ben het (niet) zo gewend’ Het Gelaagde Brein

Nee dank je, ik ben op dieet Lekker! Neuken!

Kroon op de schepping ? Toppunt van evolutie? De Neo Cortex: Kroon op de schepping ? Toppunt van evolutie? ‘Mindfucks’: Kiezen voor de makkelijkste weg of voor de minst negatieve optie (ziektewinst) Meedoen met de anderen Doelen naar beneden bijstellen (80%) Voordelen benadrukken, nadelen negeren De schuld buiten jezelf leggen

De cirkel van valse hoop Starten met goed voornemen Ruimte voor iets nieuws Eerste succesen De schuld buiten jezelf leggen / jezelf vrijpleiten Stimulerend om door te gaan Minder succes Opgeven en zelfverwijt Teleurstelling / minder motivatie Polivy, J., & Herman, C.P. (2002). If at first you don’t succeed. False hopes of self-change. American Psychologist,57,9,677-689.

De cirkel van liefdevolle machteloosheid Ziekte / Machteloosheid Chronische patiënt Vermoeide, depressieve partner Burnout hulpverlener Helpen / Overnemen Ziektewinst: Als voordeel van de hulp > nadeel van de ziekte Toename ziektegedrag Toename ziektegedrag Meer overnemen en meer hulp bieden

De formule voor duurzame gedragsverandering d∆ = F (iD x D x iA) d∆ = duurzame verandering iD = innerlijke drang (lijdensdruk en een alternatief zien) D = discipline (om automatismen, sociale druk en ziektewinst te weerstaan) iA = interne attributie (fouten en tegenslagen aan jezelf toeschrijven)

Invullen van de formule d∆ = F (iD x D x iA) Onderwerp: Waar gaat het over? Wat is het probleem? Wat moet er veranderen? Lijdensdruk (iD): Wat zijn de nadelen van dit probleem? Hoeveel last heb je ervan (op een schaal van 0 tot 10)? Alternatief (iD): Heb je een alternatief? Zie je hoe het anders kan? Is dat alternatief te realiseren (met of zonder hulp)? Automatismen opgeven (D): Welke gewoontes moet je opgeven om te veranderen? Ben je daartoe in staat? Sociale druk weerstaan (D): Kan je de druk van anderen weerstaan als ze willen dat je doorgaat met dit gedrag? Voordelen en ziektewinst opgeven (D): Heeft deze situatie / dit probleem voor jou voordelen? Levert het je iets op? Wat weegt zwaarder; de voor- of de nadelen? Ben je bereid om de voordelen op te geven? Interne attributie (iA): Aan wie of wat ligt het dat het tot nu toe niet is gelukt om te veranderen? Wie of wat moet er eigenlijk veranderen? Heb jij invloed op deze situatie? Samenvattend: Wat en wie moet er veranderen Heb je voldoende innerlijke drang, ga je ervoor, aan wie ligt het als het fout gaat Dus, wat ga je nu doen ………..

Alcohol Samenvattend: Ik ga proberen om te stoppen met drinken Onderwerp: Ik drink te veel Lijdensdruk (iD): Kater, gedoe met partner (7 a 8) Alternatief (iD): Bronwater met citroen Automatismen opgeven (D): Twijfel Sociale druk weerstaan (D): Voordelen en ziektewinst opgeven (D): Moet lukken Interne attributie (iA): Het ligt aan mij Samenvattend: Ik ga proberen om te stoppen met drinken Ik twijfel of het me gaat lukken Dus………..

Vreten Samenvattend: Veranderen heeft geen zin Onderwerp: BMI, HBA1c te hoog Lijdensdruk (iD): Best vervelend (4-5) Alternatief (iD): Bewegen, suiker- en vetloos eten (als partner meedoet) Automatismen opgeven (D): Wandelen, gezond inkopen, ‘nee’ zeggen bij anderen. Kon ik vroeger wel! Sociale druk weerstaan (D): Partner die het ‘zo gezellig’ vindt Voordelen en ziektewinst opgeven (D): Gezelligheid, genieten, zorgeloos Weegt op tegen nadeel Interne attributie (iA): - Het ligt aan mij, maar ook aan mijn partner Samenvattend: Veranderen heeft geen zin

Veel therapieën zijn niet veel meer dan neocorticale pogingen om een gebrek aan discipline te camoufleren.

Wie echt iets wil veranderen stelt een neocorticaal kader kiest daarbinnen een limbisch goed voelend doel dat te realiseren is m.b.v. automatismen en gaat daar gedisciplineerd mee aan het werk!

Maar ja…….

Meer weten? Appelo, M. Uitgeverij Boom, Amsterdam curecare@curecare.nl contactpersoon: Hanny Knuppel www.curecare.nl Appelo, M. Uitgeverij Boom, Amsterdam Socratisch Motiveren (2007) Waardenloze gesprekken (2010) Het gelaagde brein (2011) Het innerlijk bureaublad (2012)