Drs. Elsa Amsing Psycholoog Arbeid & Gezondheid NIP Registerpsycholoog Arbeid & Organisatie

 Lichte psychische klachten zonder classificatie: huisarts & POH-GGZ  Lichte tot matige klachten: GBGGZ  Ernstige, complexe en crisogene klachten: SGGZ

 Screening in basiszorg, met nadrukkelijke rol voor POH-GGZ ◦ Eis aan ketenpartners ◦ Eis aan huisarts en POH  Kortdurende behandeling van mensen zonder classificatie  Wel classificatie dan GBGGZ of GGGZ

 Binnen basiszorg wordt screening steeds belangrijker. Hoe aanpakken? Bijvoorbeeld:  Mirro: informatie/mirro-screener/ informatie/mirro-screener/  4-DKL: depressie, angst en neuroticisme  PHQ: depressie, angst/paniek en somatoforme stoornissen.  HADS: angst en depressie.

 Ernst  Crisogeniteit /risico  Complexiteit  Chroniciteit  Aanwezigheid van DSM-classificatie

 Ernst problematiek ◦ Subklinisch: onvoldoende klachten voor diagnose. Impact beperkt ◦ Licht: weinig kernsymptomen maar wel voldoende voor diagnose. Beperkte impact ◦ Matig: kernsymptomen ziektebeeld aanwezig en aanvullende symptomen. Waarneembare beperkingen in het dagelijks functioneren. ◦ Ernstig: de meeste symptomen behorend bij het ziektebeeld zijn aanwezig. Uitval en/of substantiële beperking dagelijks functioneren

Risico  Laag: geen (basiszorg),  Duidelijk: dan GBGZZ of  Ernstige aanwijzingen die duiden op gevaar voor ernstige zelfverwaarlozing of verwaar- lozing van naasten, decompensatie, suïcide, (huiselijk) geweld, kindermishandeling of automutilatie dan SGGZ.

Complexiteit  Enkelvoudig beeld.  Laag: comorbiditeit of problematiek op As 2 (persoonlijkheid), As 3 (somatische factoren) of As 4 (psychosociale en omgevingsproblemen), maar interfereert niet met de behandeling hoofddiagnose.  Hoog: ingewikkelde comorbiditeit of problematiek op As 2, 3 of 4 die om gespecialiseerde behandeling vraagt

Beloop klachten  De duur van de symptomen beantwoordt (nog) niet aan de criteria uit de DSM richtlijn voor het betreffende ziektebeeld.  Er is sprake van aanhoudende/persisterende klachten.  Eerdere interventies hebben onvoldoende effect gehad.  De duur van de symptomen beantwoordt aan de criteria uit de DSM richtlijn voor het betreffende ziektebeeld.  Er is sprake van recidive.  Er is sprake van stabiele chronische problematiek, niet crisisgevoelig.  Er is sprake van stabiele chronische problematiek, crisisgevoelig.  Er is sprake van instabiele chronische problematiek.

 De Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders  Internationaal het meest gebruikte classificatie-systeem voor psychiatrische aandoeningen, samen met ICD-10 van WHO.  Een geclusterde beschrijving van alle stoornissen op basis van symptomen

 In DSM IV teveel: ◦ Comorbiditeit ◦ NOS ◦ Twijfels over betrouwbaarheid en validiteit

 In DSM V: ◦ Assensysteem maar …. ◦ Dimensionaal zicht op stoornissen (spectrum: van een klein beetje tot heel erg) ◦ Geen GAF meer

 Cognitieve beperking versus adaptieve problemen (NCS –neuro cognitieve stoornissen)  Disruptieve, impulsbeheersings- en andere gedragsstoornissen  Van een continuüm naar een autisme- spectrumstoornis. Comorbide classificatie met ASS is nu mogelijk.  Disruptieve stemmingstoornis om overdiagnose te voorkomen (18-)

 Trauma en stressgerelateerde stoornissen  weg bij angststoornissen  Zwakzinnigheid is vervangen door verstandelijke beperking (verstandelijke- ontwikkelingsstoornis)  Bij angststoornis zijn de obsessieve- compulsieve stoornissen weggehaald, is een nieuw hoofdstuk geworden.  Trauma- en stressorgerelateerde stoornissen is eveneens een nieuw hoofdstuk

 De beschrijving van de beginleeftijd is gewijzigd (van ‘enkele symptomen van hyperactiviteit-impulsiviteit of onoplettendheid die beperkingen veroorzaken waren voor het 7e jaar aanwezig’) in ‘verscheidene symptomen van onoplettendheid of hyperactiviteit- impulsiviteit waren voor het 12e jaar aanwezig.’).  Drempel is verlaagd naar 5 symptomen (was 6).

 Combineert de volgende classificaties uit DSM IV: ◦ leesstoornis ◦ rekenstoornis ◦ stoornis in de schriftelijke uitdrukkingsvaardigheid ◦ leerstoornis niet anderszins omschreven.  Leerproblemen in de domeinen lezen, schriftelijke uitdrukkingsvaardigheden en rekenen worden als afzonderlijke specificaties gecodeerd.

 de coördinatieontwikkelings stoornis  de stereotiepe-bewegingsstoornis  de stoornis van Gilles de la Tourette  de persisterende (chronische) motorische- of vocale-ticstoornis  de voorlopige ticstoornis  de andere gespecificeerde ticstoornis  en de ongespecificeerde ticstoornis.  De criteria voor tics zijn voor al deze stoornissen in dit hoofdstuk gestandaardiseerd.

 Toegevoegd is gokstoornis  Toegevoegd is eveneens ‘craving’  Nieuwe classificaties: cannabisonthoudings- syndroom en cafeïneonthoudingssyndroom  In de DSM-5 geen onderscheid meer in de classificaties van afhankelijkheid en misbruik van een middel  nu: criteria voor stoornis in gebruik, criteria voor intoxicatie plus bijbehorend onthoudingssyndroom, stoornissen door middel/medicatie, nos.

 Geen wijzigingen.  Wel zijn ten opzichte van de Nederlandse DSM-IV enkele stoornisnamen gewijzigd: de theatrale, de ontwijkende en de obsessieve- compulsieve persoonlijkheidsstoornis zijn respectievelijk veranderd in de histrionische-, de vermijdende- en de dwangmatige- persoonlijkheidsstoornis.

 Isabel, een jonge vrouw van 34 jaar.  Recidiverende depressie  Kortdurende psychologische behandeling gehad in (voormalige) eerste lijn  Werkt  Heeft een relatie

 Karel, een man van 61 jaar.  Recidiverende depressie met onderliggende persoonlijkheidsproblematiek  Meerdere malen psychologische behandeling gehad in (voormalige) eerste lijn  Geen werk, wel relatie

 Sophie, een jonge vrouw van 34 jaar.  Recidiverende depressie met onderliggende persoonlijkheidsproblematiek  Uitbehandeld in SGGZ  Geen werk, wel relatie

Bedankt voor jullie aandacht! Elsa Amsing

   6/tijdschriftartikel/131654/vijf-vragen-over- dsm5.htm 6/tijdschriftartikel/131654/vijf-vragen-over- dsm5.htm  /uitgeverij_boom/whitepapers/dsm_whitepap er_belangrijkste_wijzigingen_web_def.pdf /uitgeverij_boom/whitepapers/dsm_whitepap er_belangrijkste_wijzigingen_web_def.pdf